Okul Fobisi, okul çağı gelmiş (okul öncesi veya ilkokul) bir çocuğun, okula giderken aşırı kaygı, korku ve endişelerin sonucunda yaşadığı stres nedeniyle okula gitmek istememesidir.

Çocuk okula gitmemek için gerçekçi veya gerçekçi olmayan bahaneler, şikayetler, ağlamalar, inatlaşma, pazarlık yapma gibi davranışlar sergileyebilir. Çocuklarda fiziksel olarak, karın ağrısı, mide bulantısı vb. şikayetlerde bulunabilir. Doktora gittiğimizde ise herhangi bir hastalık bulunamaz. Bunların neticesinde çocukta geceleri uyumama, uykuda sıçrama, idrar kaçırma, çeşitli tikler meydana gelebilir.

Okul fobisinin oluşmasının temel dayanağı çocuğun anneden ayrılmaya hazır olmaması, bağımsızlığını kazanamamış olması, kadar annenin de çocuğa olan bağımlılığı önemli bir etkendir. Mükemmeliyetçi, aşırı ilgili, aşırı fedakâr, aşırı koruyucu aile ortamında yaşayan çocuğun yetersizlik duygusu, başaramama endişesi, yeterli özgüveni olmama gibi etkenleri de vardır. Diğer bir etkende çocuğun evde annesinin veya bakım verenin sağladığı konforun (evde her istediğinin olması, yapılması) okulda bulamaması, bunun yanı sıra kurullara uyması, aktivitelere katılması gibi durumlarda etken olabilir.

Çocuğun bir anda tanımadığı kişilerle baş başa kalması, zaman kavramı olmadığı için anne ve babasının tekrar gelip-gelmeyeceği endişesi, yemek yeme problemi yaşaması, tuvaletini söyleyememe veya nasıl yapacağını bilememe endişesi de korku, endişe ve kaygıya sebep olabilir.

???? Böyle durumda karşı karşıya kaldığımızda çocuğumuzu suçlamamamız gerekir. Okula gitmek istemediğini anladığınızda ona kızmayın, alay etmeyin, ilgisiz davranmayın. Okul fobisini aşmak için sakin, sağduyulu, şefkatli, sabırlı, sevgili ve saygılı olalım.

???? Çocuk oyun ve arkadaşın bulunduğu ortamda olan okul sever ve sıkılmazlar. Ancak aile alttaki yatan asıl sebebi çocukla konuşarak bulmaya çalışmalısınız. Ancak çocuğa olumsuz düşünceler oluşmasını sağlayacak, sözler “Eğer ağlarsan giderim, sen artık büyüdün bebekler ağlar, ağlarsan akşama gelip seni almam, böyle davranırsan okulda kimse seni sevmez, galiba sen başaramayacaksın” söylememelisiniz. Sorgular mahiyette “Öğretmenin seni sevdi mi, arkadaşların sana vurdu mu, okulu sevdin mi?” sorular sormamalısınız. Okul ve öğretmen ile ilgili çocuğun yanından olumsuz şeyler konuşmamalısınız.

???? Okula gitmeden önce korku ve merakını giderecek sohbetler, bilgilendirmeler yapın. Okula dair herşeyi açık, net, kısa ve doğru bilgiler olarak verin. Okulu sevdirmek için abartılı cümleler kurmayın. Okulda kurallar olduğunu, bu kurallara da herkesin uyması gerektiğini anlatmalısınız.

???? Onu sevdiğinizi, arkadaşlarıyla oynamak, güzel şeyler öğrenmek için okula gideceğini, sonrasında tekrar alacağınızı veya servisin getireceğini, sürecin nasıl işleyeceğini anlatabilirsiniz. Verdiğiniz sözleri yerine getirmeli, zamanında almaya dikkat etmelisiniz.

???? Okula gitmeden önce okul ile ilgili çizgi filmler izleyebilir, hikayeler okuyabilir, okula nasıl gittiğinizi anlatabilirsiniz.

???? Okulda yaşayabileceği sorunlarda, ihtiyaç duyduğu anlarda öğretmeninin yardımcı olacağını ifade edebilirsiniz.

???? Okulu beraber ziyaret edin, idarecilerle, öğretmenlerle tanışıp, sınıfları beraber gezip, bahçede beraber oynayın.

???? Önce kendi kaygı ve endişelerinizi yönetmelisiniz, kaygı ve endişeleriniz sözlerinize ve yüzünüze yansıtmamalısınız. Sürekli uyarılar, tembihlerle, bir şey olacakmış endişesi oluşturmamalısınız.

???? Çocuğunuz daha önce sizden hiç ayrılmamışsa, bağımlı olduğunu düşünüyorsanız artan periyotlar dahilinde, kademeli olarak okulda kalmasını sağlayın. İlk gün 2 saat, ikinci gün 3 saat, üçüncü gün dozajı daha artırarak hareket edebilirsiniz.

???? Kardeşi, akrabası, komşusu ile kesinlikle kıyaslama yapmamalısınız.

???? Okul seçme gibi önemli bir kararı çocuğa bırakmamalısınız. Ancak okul alışverişini beraber yapmak, çantasını, eşyalarını birlikte hazırlamak, çok sevdiği bir eşyasını yanına almak gibi desteklemeler yapabilirsiniz.

???? Hiçbir fiziksel sebebi olmaksızın iştahsızlık, karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı hatta buna bağlı kusmalar olduğunda telaş etmeden yardımcı olmaya çalışın.

???? Okula gitmediğinde tüm bu belirtilerin aniden veya kısa bir sürede geçmesi nedeniyle sinirlenmeden hareket etmeye çalışın.

???? Okula gitmek için gösterdiği çabayı, övebilir, cesaretlendirebilir, küçük ödüllendirmeler yapabilirsiniz.

???? Okul sıralarına beraber talim etmemek, günlerce, aylarca okul bahçesinde beklememek için kararlı ve tutarlı olmalısınız. Bir sorun karşısında çocuğunuza karşı yaklaşımınız sakin ve soğukkanlı olmalıdır. Çocuğunuzun okula gitmek istememesine izin verdiğinizde onun sorunlarıyla baş etmesini engellemiş ve sorunlarını kaçarak çözmesini öğretmiş olursunuz.

Okul ve öğretmeni ile ilgili onu korkutan ve onun güveni zedeleyen sözlerden, yorumlardan kaçının. Okulu ve öğretmeni ile iş birliği içerisinde olun, okulu ve öğretmeni ile ilgili olumsuz düşünce ve kaygılarınızı çocuğunuzun yanında dile getirmeyin. Endişe, sıkıntı ve kaygılarını sizinle paylaşmasını sağlayın. Aile ortamındaki stres, kaygı ve olumsuzluklardan uzak tutun. Okul fobisi başa çıkamayacağınız aşırı boyutlara ulaşmışsa mutlaka bir uzmandan yardım alın.