Son dönemlerde birçok hastalık ve sendromun görülme sıklığı artmıştır. Bu artışı değişen çevre koşulları ve bireylerin tutumları etkilemektedir. Bu hastalık ve sendromun gelişmesi, ilerleyişi ve sonuçlarını bireylerin beslenme düzeni etkilemektedir. Arabanın yakıtı nasıl benzinse insanların yakıt kaynağı da gıdalardır. İnsanın vücuda aldıkları beyin dokusu da dahil olmak üzere vücudunun tüm dokuları, damarları ve akla gelebilecek her noktaya gitmekte ve vücuda enerji sağlamaktadır. İnsan fizyolojisine uygun olmayan gıdalar vücudu olumsuz etkilemekte ve problemlere yol açmaktadır. Bu yüzden insanların yedikleri gıdaların besin içeriği bakımından zengin, fizyolojik yapıya uygun ve temiz olması önemlidir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NEDİR?
Polikistik Over Sendromu (PKOS), farklı semptomların bir arada görülmesi ile ortaya çıkan endokrin ve metabolik bir bozukluktur. Antik çağlardan beri tanımlanmaya çalışılsa da ilk kez 1935 yılında Stein ve Leventhal'in raporu ile tıp literatürüne girmiştir. (1)
Kelime anlamı polikistik over sendromu yani çokça kist görünümlü yumurtalıklardır. PCOS üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen patalojilerden biridir.Görülme sıklığı uygulanan tanı kriterlerine bağlı olarak %5-%15 arasında değişmektedir. PCOS gelişimi multifaktöriyeldir yani birçok farklı faktöre bağlı olarak gelişebilmektedir. (2)
Belirli çevresel faktörlere maruz kalan genetik yatkınlığı olan bireylerin PCOS özelliklerinin ifadesine yol açtığını varsayan hipotezler vardır. Gen ifadesinin ortaya çıkmasına yol açan en önemli çevresel faktörler insülin direnci ve obezitedir. Fetal yani anne karnındaki bebeğin androjenlere maruz kalması da sendromun gelişmesine yol açtığı düşünülen hipotezlerden biridir. (3)
PCOS TANISI
PCOS, yumurtalık fonksiyon bozukluğu sendromudur. Başlıca özellikleri hiperandrojenizm ve polikistik over (PCO) morfolojisidir. Klinik belirtileri androjen fazlalığı belirtileri , adet düzensizliği ve obeziteyi içerebilmektedir.
PCOS bir sendromdur ve bu nedenle klinik tanı için tek bir tanı kriteri yeterli değildir. Hekim tarafından çok yönlü düşünülerek tanı konulmaktadır.
SONUÇ
PCOS multifaktöriyel bir sendromdur ve insülin direnci,obezite,diyabet gibi pek çok hastalık ile ilişkilidir. Hiperinsülinemiye bağlı insülin direnci PCOS’un gelişiminde rol oynadığı düşünülen mekanizmalardandır. PCOS yönetiminin birinci basamak tedavisi olarak,makrobesin bileşimini ayarlamak, diyet müdahalesinin önemli bir parçasıdır. PCOS'ta optimal diyet bileşimi şu anda bilinmemektedir. Önceki birçok çalışma, etkili olabileceği düşünülen düşük karbonhidratlı diyet ve düşük glisemik indeksli (GI) diyet karbonhidrat oranlarını ayarlamaya yoğunlaşmıştır. Şimdiye kadar PCOS için en iyi diyet yöntemlerini seçmeye yönelik kanıtlar kesin bir öneride bulunmak için güçlü değildir. Kişiye özgü beslenme önerileri geliştirilmelidir.
ÖNERİLER
Bireyler dengeli bir diyet örüntüsü benimsemelidir. Beslenmelerinde çeşitlilik sağlamalılardır. Bireyler hareketli bir yaşam benimsemelidir. PCOS tanısı alsın ya da almasın sağlıklı beslenmeyi öğrenebilmek adına diyetisyenden yardım almalıdır.
KAYNAKÇA
1. Ümit İ, Polikistik Over Sendromunda Tarihçe ve Epidemiyoloji.Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst-Special Topics. 2013;6(4):1-3
2. Freeman AM, Pennings N. Insulin Resistance. 2021 Jul 10. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 29939616.
3. Bothou C, Beuschlein F, Spyroglou A. Links between aldosterone excess and metabolic complications: A comprehensive review. Diabetes Metab. 2020 Feb;46(1):1-7. doi: 10.1016/j.diabet.2019.02.003. Epub 2019 Feb 27. PMID: 30825519.