Ayçiçeği, dünya çapında 70 ’ ten fazla türü bilinen kısa mevsim bitkisidir. ‘‘Ayçiçeği ’’ adı, boyutundan ve bitkinin güneşe bakan görüntüsünden türetilmektedir.
***
Günebakan, gündöndü, günaşığı gibi adlarla da bilinmektedir. Dünyada ‘‘Güneş Çiçeği’’ olarak bilinen bitki ülkemizde ayçiçeği olarak bilinmektedir.
***
Dünya çağında ayçiçeği, soya fasülyesi, kolza tohum ve aspirden sonra dördüncü en karlı ve ekonomik yağlı tohum mahsulü olarak sunulmaktadır. Ayçiçekleri bitkisel yağ üretiminin yaklaşık % 87’sine katkıda bulunmaktadır. Ayçiçeği ülkemizde önemli bir yağ bitkisi olup yağ tüketiminde 1. sırada yer almaktadır.
***
Türkiye Ayçiçeği Yağı Üretiminde Önde Gelen Ülkeler Arasında
En çok ayçiçeği tohumu üreten ülkeler Rusya, Ukrayna, Avrupa Birliği, Arjantin, Çin ve ardından Türkiye gelmektedir. En çok ayçiçeği yağı üreten ülkelere baktığımızda ise Rusya başta olmak üzere Ukrayna, Avrupa Birliği, Arjantin ve Türkiye sırasıyla ayçiçek yağı üretiminde önde gelen ülkelerdir. Türkiye ayçiçeği yağı üretiminde 5. sırada yer alan ülkedir.
***
Ayçiçeği Tohumu Türleri
Ayçiçeği tohumları çekirdeklik ve yağ türü tohum olmak üzere iki ana türe ayrılmaktadır. Yağ tipi tohumlar % 35- 55 yağ ve % 20 ham protein içermektedir. Yağ tipi tohumlar genelde ayçiçeği yağı olarak değerlendirilmektedir. Yağı daha az olan nispeten büyük, kalın tohumlar ise kuş yemi ve evcil hayvan yemi ve atıştırmalık olarak tercih edilmektedir.
***
Ayçiçeği çekirdeklerinin ekmeklerde ve diğer fırın ürünlerinde kullanımı yaygındır. Ayrıca, fıstık ezmesine benzer şekilde, fıstık yerine ayçiçeği çekirdeği kullanılan ayçiçeği ezmesi de vardır.
***
Ayçiçeğinin Önemi
Yiyecek olarak içerdiği linoleik ve oleik yağ asidi içeriği, antioksidanlar, tokoferoller ve içerdiği fitosteroller ile sağlık için kullanımı vardır. Salata yağı olarak kullanımı yaygındır.
Ayçiçeği kendi kendine yetebilen sürdürülebilir bir bitkidir. Ayçiçeği küspesi, ayçiçeği tohumlarından yağ çıkarma işleminden sonra endüstride elde edilen en büyük yan üründür.
***
İnsan tüketimi için mükemmel bir protein kaynağı ve geviş getiren ve geviş getirmeyen yemlerde ek bir yem kaynağı olarak tercih edilmektedir. Endüstride biodizel, bioplastik ve doğa dostu gübre olarak doğaya katkı sağlayıcı bir bitkidir.
***
Sevgili okurlar sağlık ve sevgi sizlerle olsun...