Meclisi Mebusan seçilmiştir ama bunun nerede toplanması üzerinde Hükümet ve Anadolu tarafı arasında haylice mütalaa ve münakaşaya sebebiyet vermiş. İstanbul Hükümeti Meclisin İtilaf devletlerinden uzakta olmasını isterken bunun aksine…
“Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsilîyesi” İstanbul’da olmasında ısrar etmiştir.
Bu yönde Mustafa Kemal Paşa’nın Osmanlıca yazılı ilk basım Nutuk kitabında ki anlatımını izleyelim.
***
 “…Amasya’da Heyeti Temsilîye ile müzakeratta bulunan Bahriye Nazırı Salih Paşa Hazretleri dahi, bu hakayikı derpiş ile Meclisi Millînin İstanbul’un haricinde emin bir mahalde içtimaı lüzumuna vicdanen ve fikren kanaat hâsıl etmiş ve bu husustaki muvafakatini imzası tahtında teyit eylemiştir. Meclisi Millînin düşman tesirinden azade ve emniyeti mutlakayı haiz bir mahalde içtimaı halinde, İstanbul’da içtimaına nazaran mutasavver bilcümle mehazir, bertaraf edilmiş olacağı gibi makamı hilâfet ve saltanatın tehlikede bulunduğunu cihan efkârı umumiyesine ve betahsis âlemi islâma filen ihsas etmiş olacak ve istiklâl ve mevcudiyeti millîyemizin aleyhinde suduru memul bir karar karşısında vazaifi millîye ve vataniyesini ifaya kadir bir halde bulunacak ve İtilâf Devletleri nazarında meclisin mukadderatı millete tamamen hâkim bulunduğu daha bariz bir surette izhar olunabilecektir.
Meclisin hariçte içtimaında varidi hatır olan mehazir berveçhiatidir:
Bedhahan, İstanbul’dan vazgeçildiği tarzında muzır bir propagandaya fırsat bulacaktır.
Hükûmet, İstanbul’da olduğu gibi, meclisle temas ve irtibatında mazharı sühulet olamayacaktır. Meclisin merasimi iftitahîyesi, zatı şahaneyi seyahat külfetine maruz bırakmamak maksadile, tevkil buyuracakları bir zat vasıtasile olabilecektir.
İşte bu mehazire istinat eden hükûmeti hazıra Meclisi Millînin hariçte küşadına muvafakat eylememiştir. Bu ademi muvafakat yüzünden mehaziri mevcudeye, atideki mahzurlar dahi inzımam eylemekte bulunmuştur:
Meclisi Millînin kanunî bir şekilde içtimaı, Meclisi Meb'usan ve Ayanın aynı zamanda ve aynı mahalde bulunmasına vabeste olduğundan hükûmetin hariçte tensip edeceği bir mahalde içtimaa muvafakat etmemesi yüzünden Meclisi Ayan ve hükûmet, hariçteki içtimaa icabet etmiyecek ve zatı şahaneye usulü dairesinde meclisi küşat ettirmiyecektir…”
***
“Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsilîyesi” başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa ayrıca Padişah makamına da şu telgrafı sunmuş olduğu aynı kitaptan anlaşılmakta.
***
“…Padişaha da, bu telgrafı çektim Efendiler:
Atabei Seniyei Hazreti Padişahiye Ankara, 4 Mart 1336
İtilâf Devletlerinin muhilli istiklâl ve haysiyet tecavüzatına ve mütareke ahkâmı hilâfındaki müdahalât ve harekâtına, daha ziyade tabaveri metanet olamıyan kabinenin istifasile yeniden devleti aliyelerinde bir buhranı vükelâ zuhûr etmesi, efkârı umumîyei millette derin bir heyecan tevlit etmiştir. Makamı saltanat ve hilâfeti humayunları etrafında, tevhidi fikir ve emel ederek istiklâl ve masuniyeti şahaneleri ve tamamiyeti memaliki devleti aliyeleri için, son fedekârlığı göze aldırmış olan bilûmum tebaü mülûkâneleri, düşmanlar tarafından idare edilen bazı nifak ve ihtilâl tertibatından dolayı, zaten müteessir ve endişenak bir halde, buhranı vükelânın sürati mümkine ile zevaline ve amali millîyeyi bihakkın tatmin edebilecek bir heyeti muhteremei vükelânın teşkiline muntazırdır. Meclisi Millînin ekseriyet grubunda tekasüf eden amal ve temayülâtı millîyenin tarafı şahanelerinden mazharı himaye olacağına, bütün tebai humayunları gibi, Heyetimiz de emindir.
Ancak, dahilî ve haricî bin türlü ihtirasatın galeyanile sükûn ve selâmeti tehdit altında bulunan memleketimizin, vicdanı millîyi temin edemeyecek bir kabine reisine hiçbir dakika tahammül edemiyeceğini ve maazallah böyle bir halin vukuu Devleti Osmanîye tarihinde mesbuk olmıyan hadisatı elîmiye bais olacağını atabei seniyei hazreti şehriyarilerine arzetmeyi vazifei hamiyet telâkki ederiz olbapta ve katibei ahvalde.
“Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti HeyetiTemsilîyesi namına”
Mustafa Kemal
***
Toplanılması istenen Meb’usan-î Meclista Anadolu tarafınca şu kararların alınmasını da istiyordu.
Meclisi Mebusan'daki tüm çalışmaları yürütecek bir "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" oluşturulacak, Meclis başkanlığına Mustafa Kemal seçilecek, "Sivas Kongresi" kararları onaylanacak ve "Misak-ı Millî" için Mecliste yemin edilecekti.
İstanbul’a giden milletvekillerine bunlarla ilgili gerekli emirler iletildi.
***
Nihayet İstanbul’da toplanmasına karar verilen meclisin Meb’usları vatanın çeşitli yerlerinden İstanbul’a hareket etmişler Anadolu’da karşılaşacakları zorluklar için ora komutanları gidermeyi başarmıştı.
Bazı yerlerden ise gelemeyenler olabilmişti.
12 Ocak 1920’de İstanbul’da toplanabilen Meclis İçtimaı umumide Reşat Hikmet Bey, Reisi evvel ve Hüseyin Kâzım Bey birinci ve Hoca Abdülâziz Mecdi Efendi, ikinci reis vekili intihap olmuş oldular.
Meclis ne kararlar alabildi ve sonuç ne oldu?
Gelecek yazımda izleriz inşallah.
***
Sağlık ve esenlik içinde sevdiklerinizle yaşam dileğimle…