Hukuk ile kanun kelimeleri bizim ülkemizde sık sık birbiri yerine kullanılıyor olsa da aslında gece ile gündüz kadar birbirinden farklı iki kavramdır.

Anayasa başta olmak üzere kanunlarda yazılı hususlar görünüşte hukukilik ilkesini gösteriyor olsa da pek çok devlette kanunilik ilkesi olarak uygulanır.

Toplumda din, görenek, ahlak ve devletçe belirlenen yasaların toplamına hukuk denmektedir.

Toplumların anayasa ile fertlere tanıdığı hak ve menfaatlerin nasıl uygulanacağını kurala bağlayan metinlere ise kanun denmektedir.

Ama gelin görün ki vatandaşların bu iki kavramı birbirine karıştırdığı gibi devletler de hukuki olmakla kanuni olmayı birbirine karıştırmaktadırlar.

Bunun içindir ki fiili durum diye bir kavram ortaya atılmıştır.

Bazen hukuki olmayana çoğunlukla ise kanuni olmayan durumlar için kullanılan bu kavram maalesef Türkiye’de çokça karşımıza çıkmaktadır.

Bunun son örneği son cumhurbaşkanlığı seçimi ile başlayıp 15 Temmuz FETÖ kalkışması ile zirveye çıkan yönetim şeklidir.

Cumhurbaşkanı ile Başbakanın ayrı ayrı partilerden olduğu zamanlardan daha çok aynı görüşten ve gelenekten geliyor olmaları önce Hukuki durumdan fiili duruma arkasından da kanuniliğe geçişi doğurmaktadır.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi aslında siyasilerce söylenmese de böyle bir fiili durumun kanuni hale getirilmesini anayasa değişikliği ile gerçekleştirme davranışından başka bir şey değildir.

Ya da bir Büyükşehir Belediye Başkanının yapılacak olan anayasa değişikliği referandumu için ne hukuki ne de kanuni bir görevi olmamasına rağmen belli aralıklarla özel şirketlere anket çalışmaları yaptırması da bunun bir başka örneğidir.

Bu iki anekdottan sonra konumuza tekrar dönecek olursak;

Hukuk devleti, kendisine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkesi insan olarak görür ve haklarını önemser. Çünkü devlet vatandaşı için vardır.

Kanun devletinde ise, insanlar sadece vatandaşlardır ve devlet her zaman vatandaştan üstün görülerek insan varsa devlet için vardır kuralı uygulanır.

Kanun devletinde insandan daha çok kanunlar önemlidir ve çoğunluk elde edildiği anda yeniden kabul edilecek farklı kanunların kabulü için iktidarlara her yol mubah kılınmıştır.

Yerine göre parlamentoda sağladığı çoğunluğa dayanarak dün ak dediğine bu gün kara dün kara dediğine bu gün ak diyen pek çok siyasetçi görmüş iseniz orası hukuk devleti olmaktan uzak cebri bir kanun devleti olmaya yakın demektir.

Hakkaniyet ilkesini en geniş bir şekilde uygulayan bir hukuk devletinde yaşamayı herkes istiyor olsa da bazen verdikleri oylar sonucunda karşılarına seçtikleri kişiler en haşin kanun devleti uygulayıcısı olarak çıkabiliyor.

Bu açıdan ülkemize bakılınca Türkiye için ne hukuk devletidir ne de kanun demek çok zor olmasa gerek.

Girmeye çalıştığımız Avrupa Birliği ülkeleri ise tam bir kanun devletidir.