Şaban ayının tam ortasına denk gelen Berat Kandili’ni Mevla Teâlâ nasip ederse yarın gece idrak edeceğiz efendim. Şimdiden siz kıymetli okurlarımızın ve bütün İslam âleminin bu mübârek ve değerine paha biçilemeyen geceden en güzel mânâda istifâdeler etmenizi diliyor ve gecenizin hayırlara vesile olmasını Rabb’imden niyaz ediyorum.

Berat kelimesi, lügatlerde belirtildiği üzere ‘el-berâe’ kelimesinin Türkçe kullanım hâlidir. Temiz ve suçsuz olmak, aklanmak, beri olmak mânâsında kullanılır. Berâet ise insanın bir yükümlülükten kurtulması ve iki şey arasında ilişki bulunmaması anlamındadır. Müslümanların günahlarından temizlenip bu mübârek gecede ilâhi bağışlanmaya erişmesi ümit edildiği için geceye ‘Berat Gecesi’ yâni ‘Kurtuş Gecesi’ veya ‘Rahmet Gecesi’ de denmiştir.

Kur’ân-ı Kerim’de: “O apaçık kitâba and olsun ki, biz onu gerçekten mübârek bir gecede indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli işler o gecede tefrik olunur.” (1) Tefsir âlimleri bu âyetlerle ilgili iki görüş bildirmişlerdir. Çoğu tefsircilere göre Kur’ânu Azümüşşân’ın indirildiği bu gece Kadir Gecesidir. İkrime (r.a) gibi bâzı âlimler de bu mübârek gece ‘Berat Gecesi’dir, demişlerdir. Bâzıları da hikmetli işlerin ayrımına Berat Gecesi’nde başlanıp bu işlem Kadir Gecesi’ne kadar devam etmektedir, derler.

Peki, bu hikmetli işlerin neler olduğuna bakalım şimdide? Hikmetli işlerin âyetteki mânâsı nedir? İbni Abbas (r.a)’dan rivâyet edildiğine göre hikmetli işlerin ayırt edilmesindeki mânâ; Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi melekler tarafından ayrı ayrı defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlikler, fakirlikler, ölümler, doğumlar hep bu esnâda kaydedilir. O yıl ki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her şeyin o sene içindeki mukadderâtı kaydedilir. Rızık ile alâkalı defterler Mikâil aleyhisselâm’a verilir. Savaşlarla ilgili defterler Cebrâil aleyhisselâm’a, ameller nüshası dünya semâsında görevli melek olan İsrâfil aleyhisselâm’a verilir. Ölüm ve musibetlerle ilgili defter ise Azrâil aleyhisselâm’a verilir. Fahruddûnî Râzî Hazretleri tefsirindeki açıklamaya göre; bu defterlerin düzenlenmesi Berat gecesinde başlar ve Kadir Gecesine kadar tamamlanır ve her defter sâhibine teslim edilir. İşte Berat Gecesindeki hikmetli işler böylece açıklanır.

Abdulkâdir Geylânî Hazretleri’de Gunyetü’t Tâlibiyn isimli eserinde şunları açıklar; ‘Allah Teâlâ Şaban ayının on beşinci gecesi mahlûkâtının durumlarına bakar. O gece her kimi temiz bulursa ertesi seneye kadar temizliğini devam ettirir. Bu gecede Allah kullarına bakar, mümin olanları bağışlar, kâfir olanlara mühlet verir. Kin ve hased ehli olanları bu durumdan kurtuluncaya kadar kendi hallerine bırakır. Yine Geylânî Hazretlerinin beyânına göre; yeryüzünde bulunan Müslümanların Ramazan ve Kurban olmak üzere iki bayramı olduğu gibi, gökyüzünde meleklerin de ‘Kadir’ ve ‘Berat’ olmak üzere iki bayramları vardır.’ (2)

Bu değerli bilgilerden sonra gelelim efendim geceden en kâmil mânâda istifâdeye, neler yapalım, nasıl değerlendirelim husûsuna, gündüzünde oruçlu bulunalım inşaALLAH. Akşam namazından sonra üç Yasin okuyarak birinde Cenâbı Hakk’tan hayırlı ömür, kaza ve belâlardan emin olmak niyetine, ikinci de helal rızık temini için diğeri de son nefeste kâmil bir imân ile ahrete göçmek niyetiyle okuyalım. Arkasından da ‘Berat Duası’ var onu yapalım. Bir de yatsı namazını kıldıktan sonra ‘Salâtı Hayır’ isimli yüz rekatlık bir namaz tavsiye ediliyor. İşte bu şekilde bu mübârek gecenin hepsini ibâdet, bağışlanma talebi ve dualarla geçirmek her Müslüman’ın yararınadır.

Daha ne diyelim. İnşaALLAH berat gecesinde Berâtını alanlardan olmak temennisiyle…

-------------------

1) Duhan, 2-3-4

2) Günyetü’t Tâlibîn, 191-192