Bâzı sözler vardır, âdeta gönle şifâdır. Yaralı, hasta, muzdarip gönüllerin ahlarına cevap verir. ‘Başlangıçta söz vardı. Biz, söz medeniyetinin çocuklarıyız. Sözler seçilir sözlerden, gerisi unutulur’ denir. Çok doğrudur. Öyle sözler vardır ki duâ sanırsın uçar gider semâ âleminde derhal karşılık bulur.

Sözler vardır yukarıda zikrettiğimiz gibi başlangıç sözüdür, ‘Besmele’dir o. Bizler böylesi güzel başlangıç sözü medeniyetinin mirasçılarıyız. Doğru sözler, özlü sözler, hak sözler yüreklere işler. Candan sözler, samimiyetli sözler gönüller fetheder. Devamlı tekrarlanan zikrî sözler kalbi aydınlatır. Pişmanlık sözleri, affedilme istekleri arz âlemlerinden reddedilmeyen sözlerdir. O sözler ruhları arındırır.

Seçkin sözleri söylemeli bu vesileyle de unutulmamalı ve hep hatırlanmalıdır. Nasihat ihtiva eden sözler, ibret alınacak sözler, adâlet gamzeden sözler ne güzeldir! Hikmetli sözler, özlü sözler de yüreklere işler, kişileri güzel davranmaya yöneltir. Burcu burcu incelik, zerâfet, asâlet belirten sözler insanın iç dünyâsını ışıtır. Lâtif sözler ne hoştur!

Ama boş sözler de bir o kadar kötüdür. Muhtevâsı bir şey ifâde etmeyen boş sözler sarf edenin değerini düşürür. Özlü sözler söyleyenlerin değeri ettikleri sözlerle kıymetlenir. Çirkin sözler etrâfına kötülük saçar. İncitici, kırıcı, yaralayıcı sözler gönlü yeise sürükler. Kaba, nezâketten yoksun sözler ruhları sarartır, soldurur. Samimiyetten uzak sahte sözcükler de vardır onların herkes farkına varır, o sözler sâhibine kimseyi yaklaştırmaz. Soğuk, buz gibi kuru sözcükler de hiçbir zaman karşılığını bulamaz.

Sözler vardır aynı şiir gibi mâneviyâta tesir eder. O sözlerin kimi hayat kurtarır kimi zamanda kişileri mânâ deryasına daldırır. Güzel sözlerle diller tatlanır, gönüller şenlenir. Sözler de vardır ki bedlikleriyle (kötülükleriyle) gönüller dağlanır, kişileri üzüntülere düçâr eder.

Bâzı sözcükler ifâde ettikleriyle ölümsüzleşirler. Sözler vardır kalıcı, yararlı bilgiler içerir, onları dinlemeye doyamazsın. Sözler vardır türkü gibi seni alır başka dünyâlara götürür, dalar gidersin… Sözler vardır tam tamına oturaklı yerini bulur, kişiyi daldığı yanlıştan uyandırır; ‘Ben ne yapıyorum ya?’ dedirtir. Bâzı sözler de vebaldir elbet bundan sakınmak gerekir. Sözler vardır ağırdır hatta öyle ki kimi zaman altından kalkılmaz.

Unutulan sözler de var, eğer yapmaya söz verilmişse bunların yerine gelmesi gerekir. Bâzı da rahmet ihtiva eden sözler vardır keşke her söz öyle olsa…

Dert yüklü hep şikâyet mâhiyetinde sözler ise kimi zaman kişiyi veya karşısındakini yaralar. Sözler insana ümit aşılamalı, umutsuzluğa sevk etmemeli. Sözler yüreklere su serpmeli, kalbi ağlatmamalı, vicdânı sızlatmamalı, muhatabı üzmemeli.

Sözler bâzen mânevi olarak gözleri ve yürekleri ağlatmalı, kişiye güzel birikimler sunmalı, zihin dünyâsını aydınlatmalı. Sözler dertlere çâre, gönül yaralarına merhem olmalı. Sözler zoraki değil isteyerek söylenmeli yanı sıra sorumsuzca sarf edilmemeli ağızdan her çıkandan hesap verileceği bilinciyle hareket edilmeli. Sözler bağıra-çağıra, paldır-küldür, düşüncesizce söylenmemeli aksine düşünerek konuşulmalı ardından olabilecekler hesaplanmalı.

Hâsılı sözler aynen tohum gibidir. Atıldığı, söylendiği yeri yeşertir de çoraklaştırır da. Bu sebeple doğru ve güzel söz söylemeli vesselam.