S.1) Hocam; Biz katılım bankalarından mal alıyoruz. Bu bankaların diğerlerinden farkı var mı? Ay sonu diğer bankalarla aynı karı veriyor. Açıklar mısınız?

C.1) Ben mutfaklarını kesin bilmediğim için helal veya haram diye bir şey diyemem. Yalnız İslami bankanın şu 2 şarta uyması gerekir.

• Kazançları meşru olacak. Yani faizle haramla hiçbir ilgisi olamayacak.
• Malı müşteriye alıp verirken akit yapacak. Yani nikâhta olduğu gibi şu malı şu vadeyle şu kadar parayla sana sattım. Kabul ettin mi? Diyecek. Böyle olursa mesele yok. 

Katılım Bankalarının diğerlerinden farkı şudur:

• Faizli kredi açmamak. Elden nakit para vermemek. Yeni çıkarılan ilgili yönetmeliğin 19. Maddesi 3. Paragrafta şunlar yer almıştır.

• Katılım bankaları gelir elde etme amaçlı müşterilerine nakit para veremez.
• Kar zarar ortaklığı ile çalışırlar. Müşterilerinden 2 şekilde para kabul ederler.

• Mudaraba ortaklığı: Para müşteriden, onu helal yoldan helal işlerden kazanmak. Bu finans kurumunun işidir.
• Vekâlet usulü çalıştırmak: 

• Yatırım vekâleti: Müşteri finans bankaya parayı vekil sıfatı ile verir. Finans kuruluşu ona harama faize bulaştırmadan ticaret ve yatırım yapar.
• Adi vekâlet: Banka kar ve zararı yatırım bankasına ait olup, müşteriye belli bir kar payı verir. Para sahibine ücret öder. Bu şartlarda finans kurumunun çalıştığı yazılır.

S.2) Hocam; Ulusal bir kanalda küçük meslek sahiplerine çok düşük faizle kredi veriliyor. İşyeri açsınlar diye faizi düşük olduğu için haram değildir diye cevap veriyorlar. Buna ne dersiniz?  Faizi devlet verince, faizi düşük olunca helal olur mu? Açıklar mısınız? 

C.2)  Faiz (Riba) ziyade fazlalık haksız kazanç, riba faiz eş anlamlıdır. Taşan, taşkın, dolu, ödünç olarak verilen paradan alınan gelir anlamındadır. Faiz, fazlalığı konuşarak pazarlık edilen fazlalıktır.

Kur’an-ı Kerim’de Bakara Suresi 275. Ayetinde şöyle buyurulur: “Faiz yiyen kimseler şeytan çarpmış kimseler nasıl kalkarsa kabrinden öyle kalkarlar. İşte bu onların alış-verişte tıpkı faiz gibidir demeleri yüzündendir. Oysa Allah alış-verişi helal faizi haram kıldı.” 

Bakara 276. Ayeti Kerimesinde ise; “Allah faizi mahveder yok eder ve sadakaları artırır. Ayrıca Allah inkârda ısrar edici günahkâr kâfirlerin hiç birini sevmez.”

Bakara 279. Ayet-i Kerimesinde ise; “Eğer öyle yapmazsanız o zaman Allah ve Resulü tarafından size karşı bir savaş açılacağını bilin. Eğer tövbe ederseniz anaparanız sizindir. Ne zalim olursunuz. Ne de zulme uğrarsınız.”

Nisa Suresinin 161. Ayet-i Kerimesinde şöyle buyurulur: “Birde yasaklandıkları halde faiz almaları ve halkın mallarını haksızlıkla yemeleri sebebiyle onlardan inkâr üzere kalanlara elem verici bir azap vardır.”

Rum Suresi 39. Ayet-i Kerimesinde ise; “İnsanların mallarında artış olsun diye verdiğimiz faiz Allah yolunda ve Allah katında artmaz. Allah’ın rızasını kazanmak için verdiğimiz zekâta gelince manevi karlarını kat kat artıranlar o zekâtı verenlerdir.”

Peygamber Efendimiz (S.A.V) Veda Haccında şöyle buyurmuştur: “Riba’yı kaldırdım ayaklarımın altındadır.”  Allah Resulü (S.A.V) şöyle buyurur: “Riba’yı yiyene, yedirene ve şahidine Allah lanet etmiştir.” 

Görüldüğü üzere faiz kimden gelirse gelsin menşei ne olursa olsun faiz haramdır. Büyük günahlardandır. Faizin azı da çoğu da haramdır. Esnaf kredisi de haramdır. 

Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurur: “Riba 70 (kısımdır) bölümdür. En hafifi kişinin kendi anası ile zina etmesi gibidir.” (İbni Mace)    

S.3) Hocam; Ben birine borç para verdim. İmkânı olduğu halde ödemiyor. Bunun İslam’a göre dirimi ne olur? Açıklar mısınız? 

C.3) Alacaklının durumu iyi olsa da zengin olsa da borcu zamanında ödemek gerekir. Bu hususta Ebu Hureyre (R.A)  Peygamber Efendimiz’in şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “Zengin bir kimsenin borcunu ödemeyi uzatması zulümdür.” (Buhari-Müslim-Ebu Davud)

Cumhur Ulemaya göre; kasten borcunu ödemeyen kimse fasıktır demişlerdir. Peygamberimiz (S.A.V) “Şehidin kul borcu hariç bütün günahları bağışlanır.” Buyurmaktadır. Yine Peygamber Efendimiz (S.A.V) borçlu olan bir kimsenin cenaze namazını kıldırmamıştır. Ölümün nerede ne zaman geleceği belli olmaz. Borçlu ölmek çok kötü bir şeydir. Borçlu olanlar en kısa zamanda borçlarını ödesinler. 

S.4) Hocam; İhtikâr nedir? İhtikâr yapanların dini yönden durumları nedir? Açıklar mısınız?

 C.4) Biz Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre açıklama yapıyoruz. İhtiyaç duyulduğu bir zamanda malı piyasaya sürmeyip fiyatını yükseltmek için saklaması caiz olmaz. Topluma zarar veren bu tür işlemler haram kılınmıştır. Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurur: “Günahkâr bir kimseden başkası ihtikâr yapamaz.” (İbni Mace) Başka bir Hadis-i Şerifte ise şöyle buyurulur: “Malını satışa sunan bol rızka kavuşur. Halkın zaruri ihtiyacı olan malı sürmeyip ihtikar yapan Allah’ın rahmetinden uzak kalır.” (İbni Mace) Amma piyasada gıda maddesi bolsa o takdirde gıdasını stok etmesinde bir sakınca yoktur.

Dua ve Selamlar. 30.10.2019

İletişim-Tel:0332-3524213 veya 0505-7721593-94

Posta:[email protected]                            

Facebook: Ali Galip Doğan

Ali Galip DOĞAN /İrşad Vakfı Başkan