S.1) Hocam 40 koyun, 30 tane de kuzu var, kuzuların zekâtını verecek miyiz? Açıklar mısınız?

C.l) İmam Ebu Hanife ile talebesi İmam Muhammed’e göre koyun, keçi ve sığır yavruları bir yaşını doldurmamışsa onlardan zekat verilmez. Ancak İmam Azam’ın talebesi olan Ebu Yusuf ile İmam Şafi’ye göre bir yaşını doldurmasa da zekat verilir. Bu kuzuların içinden bir tanesi bir yaşını doldurmuşsa hepsi zekata tabi olurlar. Buna göre fakirin hakkını korumak için İmam Ebu Yusuf’un görüşü tercih edilir. 40 Koyun, 30 Kuzu, 10 tane eder, siz zaten 40/1’ini vereceksiniz. 120 koyuna kadar bir tane, 121 olunca 2 tane koyun verilecektir. Sığırda da kural aynıdır değişmez. 29 sığırın var bir de buzağısı var ekseriyete göre hüküm verilir, 2 yaşında bir tane zekât olarak verilecektir. Yani 2 koyun vereceksiniz.

S.2) Hocam bizim 90 tane koyunumuz var yarısı benim yarısı da hanımın babasından kaldı. Bir evde birlikte yaşıyoruz. Zekâtı ayrı ayrı mı yoksa bir mi vereceğiz. Açıklar mısınız?

C.2) Namaz, oruç, zekât, hac kimlere farz ise buluğ çağına erenlere, eşinize nasıl namaz oruç farzsa bunları yerine getiriyorsa zekâtta aynı şekilde farzdır. İkiniz de ayrı ayrı zekât vereceksiniz. Sen 40 koyunda bir koyun vereceksin, hanımında aynı şekilde zekâtını verecektir.

S.3) Hocam biz ekin ekiyoruz, ayçiçeği de ekiyoruz bunlara gübre ilaç, işçi masrafı vs. zekât-öşürden düşecek miyiz, açıklar mısınız?

C.3) Öşür arazisinden elde edilen mahsule yapılan masraflar düşülmez ancak çıkan mahsulün onda biri veya yirmide bir öşür verilecektir. Şeriat bunun masrafını peşinen düşmüş, yağmurla sulanan araziden onda bir, motorla sulanan araziden yirmide bir 10/1-20/1 olarak masrafı düşülmüştür. Yapılan masraf düşülmez. Kaynak; Bahri rayik ibni nuceyn el bedayi fıkhı istilahı kumasiye.

S.4) Hocam kiraz mevsimi geldi, 4 tane kiraz ağacımız var, çıkan kirazların öşürü var mı açıklar mısınız?

C.4) Burada iki görüş var, İmam Azam Ebu Hanife’ye göre çıkan mahsulün miktarı ne olursa olsun belirtilen ölçülere göre 10/1 ila 20/1 zekât verilecektir. 5 veska ulaşmayan bir mahsulün zekâtı olmaz. Yaklaşık 954 kg. yani bir ton İmamı Ebu Yusuf ve İmamı Muhammed’e göre tarladan kalkan mahsuller beş veskten azsa zekat gerekmez. Ömer Nasuhi Bilmen’e göre bir vesk; 978 kg’dır. Yuvarlak olarak çıkan mahsul bir tonun altında ise ondan zekât alınmaz. Peygamberimiz (S.A.V) şöyle buyurur; “Beş veskin aşağısına zekât yoktur.” İmamı Ebu Yusuf ve İmamı Muhammed’in görüşü şudur “Öşür nami arazinin vergisidir. Arazi az olsun çok olsun çıkan mahsul 5 veskin altında ise zekat olamaz. Çünkü nisap miktarına ulaşmamıştır. İmam Azam ise tarladan kalkan ürünün azına da çoğuna da zekât vardır verilecektir. Sonuç olarak İmamı Ebu Yusuf ve İmamı Muhammed’in (İmameynin) görüşünü baz alarak  bir tondan az olan vişne, kiraz, elma, üzüm, karpuz, vs. mahsuller zekata tabi değildir. Kaynak (Mebsud cilt 1 sayfa-3)

S.5) Hocam biz fırıncıyız odun, un alıyoruz Ramazan gelince elimizde mevcut odun ve un oluyor. Bunları zekât hesabına katacak mıyız? Yani eldeki odun ve unun zekâtını verecek miyiz?

C.5) Fırıncının satın aldığı odun, un ve tuzdan ekmek yapılacaktır. Yani imalatçının tezgâhı gibi bunların zekâtı yoktur. Bunlar izin için zaruri ihtiyaçtır. Yalnız ekmeğe sürülen susam vb. maddeler zekâta tabidir onlardan zekât verilecektir

S.6) Hocam bizim kiralık ev ve dükkân var, zekâtını nasıl vereceğiz açıklar mısınız?

C.6) Alım ve satımı olmayan kiralık olan evlerin zekâtı yoktur. Ancak alınan kira bedelinin zekâtı vardır. Kira gelirleri sene sonunda hesaplanır 40/1 den zekât verilir.

S.7) Hocam birinin adına bedel Hac yapacağım. Kendi adıma umrede yapabilir miyim? 

C.7) Bedel Hac yapan birisi Hac menakisini yaptıktan sonra kendi adına umre yapar, yalnız umre yaparken yapılan masrafları kendi karşılar, sevabını alır, umre yapmasına bir mani yoktur. Umre tamamlanınca yine bedel Hac için alınan paradan harcama yapar.

S.8) Hocam babama Hac çıktı ama vefat etti. Biz bedel Hac yaptıracağız. Hiç Hac ve umreye gitmeyen birisini bedel olarak Hacca gönderebilir miyiz? Selam ve dualarımızla.

 C.8) Bedel Hac yapacak kimse başkasının parası ile geldiği için ölen adına bedel hac yapabilir. Fetava-yı Hindiye’ye göre “Kendisine bedel birini Hacca gönderecek kimse bedel yapacağı kişiyi seçerken daha önce Hacca giden birini bulması daha iyi daha uygun daha faziletli olur” Buna rağmen hiç Hacca gitmemiş birini bedel olarak göndermekte Hanefi mezhebine göre caizdir.

S.9) Hocam kefaret orucuna başladım. 29 gün tuttum, dişim sancıdı, dişçi iğne yaptı, bende su içtim. Ertesi gün oruç tutmaya devam ettim. Üzerine tutuyorum. “Sen yanlış yaptın yeniden tutacaksın dediler” hasta olduğum için yeniden tutamadım. Ne dersiniz cevabınızı bekliyorum.

C.9) Kadınlar kefaret orucu tutarken, ay hali olursa orucunu keser kaç gün yedi ise önce tuttuğu oruca ilave eder. Erkeklere gelince kefaret kesintisiz oruç demektir. Orucu kesemez ara veremez, verirse tekrar sıfırdan başlarlar. Doğrusu iftardan sonra dişçiye gitseydiniz, kesmeden, ara vermeden devam edecektiniz. Dolayısıyla o tuttuğunuz 29 gün oruç nafile olur, yeniden başlayıp hiç ara vermeden devam edeceksiniz.

S.10) Hocam geçen yıl kefaret orucuna niyetlendim. Kefaretin bitmesine 5 gün vardı, Ramazan geldi, Ramazan orucuna niyetlendim. Sonra kalanını kaza ettim, kefaretim olmadı mı boşa mı gitti, açıklar mısınız.?

C.10) Muhterem kardeşim, Ramazan hesabını yaparak kefaret orucuna başlayacaktınız. Madem kefarete başladınız, kesmeyecek, devam ettirecektiniz, Ancak o tuttuğunuz oruç nafile olur sevabını inşallah alırsınız. Kefaret Ramazan ayında ramazan orucunu bilerek bozmanın cezası olduğu için ara verilemez.

S.11) Hocam Miraç Kandili’nde oruca niyet ettim ama bir yerde arkadaşlar zorladı orucu bozdum. Şimdi nasıl bu orucu tutacağım, kefaret mi olur açıklar mısınız?

C.11) Sizin tuttuğunuz nafile oruç, bilerek bozarsan kazası vacip olur kefaret yalnız Ramazan günlerinde, ramazan orucunu bilerek bozarsan Kefaret gerekir, başka zamanda kefaret yoktur.

Selam ve dualar. 11 MAYIS  2016

Ali Galip DOĞAN/İrşad dayanışma Vakfı Başkanı