Geçen makalemizde oruçla ilgili fıkhî hükümlerden orucu bozan şeylerden bir kısmını izah etmiştik. Bu makalemizde ise oruçla ilgili bizlere gelen soruları cevaplamaya çalışacağız.

Unutarak yemek-içmek orucu bozar mı?

Unutarak bir şey yemek ve içmekle oruç bozulmaz. Peygamberimiz (s.a.v) oruçlu olduğunu unutarak yiyip içenlerin oruca devam etmelerini, onları Allah'ın yedirip içirdiğini söylemiştir. Unutarak bir şey yiyen veya içen kişi oruçlu olduğunu hatırladığında hemen yemeyi keser ve orucuna devam eder. 

Orucu mazeretsiz olarak kasten bozmanın kefâreti nedir?

Bir mazeret olmaksızın bilerek, isteyerek, kasden yemek, içmek veya cinsel birleşmeyle orucu bozmak günaha muciptir. Bu durumda 60 gün kefâret yani ceza orucu ve bir gün kaza olmak üzere 61 gün Ramazan’dan sonra her hangi bir zamanda oruç tutulur. Bu kefâret orucunu ara vermeden peş peşe tutulması gerekir. Ne zaman ara verilirse yeniden baştan başlanır. Kefâret borcu olan kişinin oruç tutmaya gerçekten gücü yetmezse; o vakit altmış fakiri doyurmalıdır. Doyurmak için yemek verebileceği gibi, kefâretini para olarak da ödeyebilir. Kefâretin miktarı bir veya birkaç kişiye pay edilebilir. Önemli olan kefâret verilen kişilerin fakir, yoksul kişiler olmalarıdır.

İstifra etmek (kusmak) orucu bozar mı?

Kusma, kasten yapılmadığı takdirde orucu bozmaz. Kasten yapıldığında ise sadece ağız dolusu olması halinde orucu bozar.

Yıkanmak orucu bozar mı?

Yıkanmak, duş almak, yüzmek orucu bozmaz. (Ancak ağza kontrolsüz su kaçırmamak ve yutmamak şartıyla.) Peygamberimiz (s.a.v) oruçluyken gusül almış, yıkanmıştır.

Oruçlu iken uykusunda ihtilâm olan veya cünüp olarak sabahlayan kişinin durumu nedir?

Oruçlu iken ihtilâm hali yaşayan veya cünüp olarak sabahlayan kişi uyandığında gusül abdestini alır ve orucuna devam eder.

Parfüm ve kolonya orucu bozar mı?

Parfüm ve kolonya Hanefî mezhebine göre; orucu bozmaz.

Diş fırçalamak orucu bozar mı?

Oruçlu iken ağız ve diş temizliğinin diş fırçası ve diş macunu kullanarak yapılması oruca zarar vermez.

Kan aldırmak orucu bozar mı?

Kan aldırmak orucu bozmamakla birlikte, oruçlunun direncini düşürdüğü ve güçsüz düşürdüğü için mekruh görülmüştür.

Oruç fidyesi nedir? Kimler fidye verir? Fidye ne kadardır?

Ağır bir hastalığa yakalanan ve iyileşme umudu olmayan hastalar ve oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlılar tutamadıkları oruçlarının kazasını hiçbir zaman yapamayacaklardır. Bu durumda onlar tutamadıkları oruçların borcundan kurtulmak için kurtuluş bedelini, yani fidyesini verirler. Fidye, "her bir oruç için bir fakiri doyuracak" şeklinde verilir.

Ramazan orucunu tutamayacak hastanın fidyelerini Ramazan ayı çıkmadan vermek doğru mu?

Oruç fidyesi, oruç tutamadıkça verilir. Geleceğe yönelik borç ödeme olmaz. Çünkü gün yaşanmadıkça, oruç borcu meydana gelmedikçe fidye verilmez.

Hasta oruçlarını tutamadan ölse, oruç fidyelerini eşi veya çocukları onun yerine verebilir mi?

Ölünün arkasından oruç borçlarının fidyesi yakınları tarafından verilmesi câizdir.

Oruç fidyesi bir yoksula mı, yoksa birkaç yoksula mı verilir?

Tutulamayan oruçların fidyeleri bir yoksula verilebileceği gibi bir çok yoksula da pay edilebilir.

Oruçlu iken arkadan veya önden fitil koymak orucu bozar mı?

Oruçlu iken arkadan fitil kullanmak orucu bozar. Bundan dolayı sadece kazâ gerekir, kefâret gerekmez.

Kulak veya burun damlası orucu bozar mı?

Kulağa veya buruna ilaç damlatmak -şayet damlatılan ilaç mideye inerse- orucu bozar. Böylesi bir durumda bozulan oruç, kefareti gerektirmez. Kaza etmek yeterlidir.

İğne ve serum orucu bozar mı?

İğne veya damar yoluyla alınan ilaç, serum veya aşı vücudun içine akıtılmış olmaktadır. Ebû Hanîfe'ye göre; orucu bozar ve kazâ gerektirmekle beraber kefâret gerektirmez. 

Oruçlu kimse diş tedavisi yaptırabilir mi?

Oruçluyken diş tedavisi yaptırmak; tedavi esnasında ağızda biriken kan ve suyun yutulmaması şartıyla orucu bozmaz.

Oruçlu iken ağrıyan dişe ilaç koymak orucu bozar mı?

Ağrıyan dişin sancısını kesmek için dişe damlatılan veya koyulan ilaç, yutulmadıkça orucu bozmaz.

Anjiyo yaptırmak orucu bozar mı?

Halk arasında anjiyo olarak bilinen anjiyografi ve anjiyoplasti operasyonlarında yemek ve içmek anlamı bulunmadığından oruç bozulmaz.

Biyopsi yaptırmak orucu bozar mı?

Tahlil amacıyla vücudun herhangi bir organından parça alınması (biyopsi), orucu bozmaz.

Böbrek hastalarına uygulanan diyaliz, orucu bozar mı?

Diyaliz orucu bozmaz.

Merhem orucu bozar mı?

Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen yağ, merhem ve benzeri şeyler emilerek kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Diğer taraftan bu durum, yeme-içme anlamına da gelmemektedir. Bu nedenle deri üzerine sürülen merhemler orucu bozmaz.

Fitreyle (fıtır sadakasıyla) kimler yükümlüdür?

Fıtır sadakası; zengin, fakir, küçük, büyük bütün Müslümanlar için vacip bir ibadettir. Hanefîlere göre bu sadakanın vacip olabilmesi için kişinin nisap miktarı mala sahip olması gerekir çünkü sadakayı zenginler verir. Diğer üç mezhebe göre fitreyle ilgili hadisler, bu şarta engeldir ve bayram günü 24 saatlik yiyeceği olan aile, bunun fazlasından fıtır sadakası vermekle yükümlüdür. Fıtır sadakası miktarı Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından bu yıl (2009) 6,5 TL olarak belirlenmiştir. Bu miktar minimum seviyedir. Bu miktarın üstünde vermek efdaldir.

Sadaka-i fıtır kimlere verilir, kimlere verilemez?