Milletlerarası Para Fonu (IMF), Temmuz 1944’de Amerika Birleşik Devletleri’nin Bretton Woods şehrinde 44 ülkenin iştirakiyle toplanan konferansta alınan kararlar sonucu kurulmuş olup, 1947’de faaliyete geçmiştir. IMF’nin kurulmasına ABD ve İngiltere öncülük etmişlerdir.IMF’nin gayeleri şu şekilde açıklanmıştır:
1- Milletlerarası para meselelerinde işbirliğini artırmak,
2- Mübadele hadlerini sabit tutmak,
3- Çok taraflı bir ödeme sisteminin kurulmasına yardım etmek,
4- Üye memleketlerin ödeme işlemlerinde ki dengesizliğin şiddetini azaltmak,
Başlıca bu amaçları gerçekleştirmek üzere kurulan IMF, uygulamada dış ödeme güçlükleri içinde olan üye ülkelere kredi sağlama yoluna da gitmiştir.
Ancak şunu hemen belirtmek gerekir ki IMF, Batılı ülkelerin önderliğinde, bu ülkelerin kontrolünde milletlerarası ekonomiye yön vermeye çalışmaktadır.
Fona, üye ülkelerin katkıları % 25’i altın, gerisi de milli para birimi üzerindendir. Üye ülkelerin fona kota katkıları, fondan çekecekleri para miktarını da belirler. Fondan alınabilecek paraya “çekme hakkı” denir. Her ülkeye beş defa çekiş hakkı tanınmıştır. Her defasında çekiş taksitinin şartları ağırlaşır. Fondan para çekme ihtiyacı, ekonomik zorluklar içinde olan ülkelerin başvurdukları bir kaynaktır. Fakat fon, kredi verirken ilgili ülke de, bazı ekonomik tedbirlerin alınmasını şart koşmaktadır. Bu tedbirler; ithalat serbestisi, devalüasyon (günlük kur ayarlamaları), banka kredilerinin kısıtlanması, faiz hadlerinin yükseltilmesi, vergilerin arttırılması, fiyat denetimlerinin kaldırılması vs...dir. IMF’nin bu şartları, kredi alan ülke ekonomileri için bir denetim anlamını taşımaktadır.
IMF’de kotası en yüksek ve dolayısıyla oy gücü en fazla olan 10 ülkenin sıralaması şöyledir.

Sıra    Ülke                   Kota    Oy Gücü %
                                            (Milyar SDR) (*)
1         ABD                  12,607    19,68
2        İngiltere               4,387     6,87
3        Almanya              3,234     5,08
4        Fransa                   2,878    4,52
5        Japonya                2,488    3,92
6        Suudi Arabistan    2,100   3,31
7        Kanada                 2,035    3,21
8        İtalya                   1,860     2,94
9        Hindistan             1,717     2,71
10      Hollanda              1,422     2,25

IMF’ye 29 Mart 1961 tarihinde üye olan Türkiye’nin kotası 300 milyon SDR’dir. Oy gücü ise binde 51’dir.
Toplam oy güçleri yüzde 32,4 olan ABD, İngiltere ve Almanya aralarında fikir birliğine vardıkları takdirde, alacakları kararlara istedikleri istikamette yön verebilmektedirler. Çünkü bu üç ülkenin anlaşması yüzde 50’yi aşan oy oranını bulmayı kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle IMF’ye ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa gibi sanayileşmiş Batılı ülkeler hâkim durumdadır. Milletlerarası Para Fonu’nun bugünkü yerini ve durumunu ise şu şekilde belirtebiliriz: IMF, başta ABD olmak üzere Batı ekonomilerinin içinde bulunduğu bunalımı çözmek ve istikrarını korumak gayesiyle, Üçüncü Dünya Ülkeleri’nde çeşitli baskılar uygulamaktadır. Bu baskılar ekonomik ağırlıklı olup, sosyal ve kültürel etkiler de yapmaktadır. IMF’den kredi olarak borç para alan ülkeler bir daha belini doğrultmamak üzere büyük bir kıskaca alınmaktadırlar.
IMF reçetelerini uygulayan Üçüncü Dünya Ülkeleri’nin hiçbiri ekonomik istikrara kavuşamadığı gibi, başta ağır dış borç yükleri olmak üzere çeşitli ekonomik bozukluklar içine düşmüşlerdir. Bu durum IMF’den kredi alan ülkelere çok pahalıya mal olmakta ve ekonomik kalkınma çabaları boşa çıkmaktadır.
-----
(*) 1 Dolar=1,20 SDR’dir.