Gıybet, duyduğu takdirde hoşlanmayacağı şeyi kişinin gıyabında söylemektir.

Bu kusur, onun bedeni, soyu, ahlâkı, fiili, sözü, dini, dünyası, elbisesi, evi anlayacağınız her şeyle alâkalı olabilir. Bunları kısaca örnekleyelim.

1. Bedeniyle Alâkalı Gıybet

Kişiyi; gözü zayıftır, şaşıdır, keldir, kısadır, şişmandır, uzundur, esmerdir gibi, onun hoşlanmayacağı bir şeyle anmaktır.

2. Soyu ile Alâkalı Gıybet

Kişiyi; babası çiftçidir, fasıktır, cimridir, çöpçüdür gibi, onun hoşlanmayacağı bir şeyle anmaktır.

3. Ahlâkıyla Alâkalı Gıybet

Kişiyi; ahlakı kötüdür, cimridir, kibirlidir, kavgacıdır, sinirlidir, korkaktır, acizdir, zayıf kalplidir gibi, onun hoşlanmayacağı şeyle anmaktır.

4. Diniyle Alâkalı Gıybet

Kişiyi; hırsızdır, yalancıdır, içki içer, haindir, zalimdir; namaza, zekâta karşı tembeldir, rükû ve secdesini güzel yapmaz; necâsetlerden kaçınmaz, anne babasına iyi davranmaz, kötü konuşarak, gıybet ederek, insanlara diliyle sataşarak orucunu korumaz gibi, onun hoşlanmayacağı bir şeyle anmaktır.

5. Dünyasıyla Alâkalı Gıybet

Kişiyi; edebi azdır, insanları düşük görür, hiç kimsenin kendi üzerinde hakkı olduğunu düşünmez, kendisini insanlardan alacaklı görür; çok konuşur, çok yer, uyku vaktinin dışında çok uyur, oturacağı yeri bilmez gibi, onun hoşlanmayacağı bir şeyle anmaktır.

6. Elbisesiyle Alâkalı Gıybet

Kişiyi; yenleri pek geniştir, eteği uzundur, elbisesi kirlidir gibi, onun hoşlanmayacağı bir şeyle anmaktır.

Bunlar örneklerdir. Burada bahsettiğimiz şeyler İslami açıdan uygun olmasa bile konuşulan mecliste o kişi bulunmadığı için gıybete girer. Bunun amacı o kişiyi kötülemektir.

Derdimiz o yanlış yapan kişiyi düzeltmek ise münasip bir şekilde, usûlunce uyarmak ve o kişinin yanlışını bildirmektir.

Müslüman kişinin amacı birilerini aşağı görmek, göstermek değil; yanlış yapanları uyarmak ve doğruya iletmektir.

Konuştuğu zaman hayır konuşanlardan olmak temennisiyle. Gününüz hayırlı, bereketli olsun…