S-1: Hocam! Biz cezaevinde mahkûmuz. Cuma Namazı kılmak bize farz mı? Cuma Namazı kılacak mıyız? Açıklamanızı bekliyoruz.

C-1: Hanefi Mezhebine göre; tutsaklara, hürriyeti kısıtlı olanlara ve mahkûmlara Cuma Namazı farz değildir. Cuma Namazının sahih olması için caminin herkese açık olması lazım. Herkese açık olmayan yerlerde Cuma Namazı kılınmaz. (Dur’ul Muhtar)

Şafii Mezhebine göre; mahkûmların içinde oranın yerlisinden 40 kişi mahkûm varsa Cuma Namazı farz olur. (Fetvalar. Seyda Konevi;215)

Cezaevindeki mahkûm olan kardeşler Şafii Mezhebine göre caizdir kılabilirsiniz.

S-2: Cuma Ezanı okunurken alış-veriş yapmak helal midir? Caiz midir? Açıklar mısınız?

C-2: Allah (c.c.) Cuma Suresi’nde şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Cuma günü ezan okunduğu (Cuma Namazı için çağrıldığınız zaman) Allah’ın zikrine namaza koşun. Alış-verişi bırakın. Bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.”

Hanefi Mezhebine göre; İlk ezan okunduğu zaman alış-verişi terk edip Cuma Namazına koşun. Cuma Namazına gitmek Farz-ı Ayın’dır. Alış-veriş o saatte haramdır. Ancak kadın bakkal, kadınlar için hizmet sunan yerlerin açık olması caizdir. Hastaneler vs. gibi yerler.

Şafii Mezhebine göre; Ezan okunuyorken Cumaya engel olmamak şartı ile alış-veriş yapıla bilir. Caizdir.

Şart: Cuma Namazına engel olmamak, Yani; Cuma Namazını kılmak şartı ile caiz olur. (Seyda Muhammed Konevi; 216)

S-3: Hocam! Biz üniversitedeki öğrencilerle tartışıyoruz. Zuhr-u Ahir Namazı kılınmaz diyenler var. Biz de fıkıh kitaplarında Zuhr-u Ahir Namazı kılınacaktır diyoruz. Siz ne dersiniz?

C-3: Zuhr-u Ahir Namazı kılınır diyen Osmanlı Uleması kılınması yönünde öncülük etmişlerdir. Bunların delilleri:

a) İmamı Azam’a göre; Bir beldede bir yerde Cuma Namazı bir yerde kılınır. Birkaç yerde kılınmaz. Kılınırsa Cuma Namazına başlarken, ilk tekbir alanın Cuma Namazı kabuldür diğerlerinin ki kabul değildir demiştir. Cuma Namazı kabul değilse yerine Öğle Namazı yerine Zuhr-u Ahir Namazı kılmışlardır. Zuhur=Öğle. Ahir=Son demektir. Kılarken öğlenin farzı gibi kılmayı tavsiye etmişlerdir.

Zuhr-u Ahir kılmaya gerek yoktur diyenlere delil olarak:

b) İmamı Muhammed’e göre; Bir şehirde bulunan birkaç camide Cuma Namazı kılınabilir. Bağdat’ı nehir ikiye böler. Nehrin bir yanında Cuma Namazı kılarken öbür tarafta da kılınmıştır. Şüpheli ibadet olmaz Zuhr-u Ahir kılınmaz diyorlar.

İmamı Ebu Yusuf’a göre; Bir şehirde iki yerde Cuma Namazı kılınabilir. Birçok yerde kılınmaz diyor. Vaktin sünneti diye niyet ederiz.

İmamı Şafii’ye göre; Bir şehirde bir yerde birkaç yerde Cuma Namazı kılınıyorsa ilk tekbir alanın Cuma Namazı kabuldür der. Diğer yerlerde Cuma Namazı sahih olmaz der. Bu açıdan Cuma Namazından sonra Öğle Namazı kılınmalıdır. Zuhr-u Ahir bundan dolayı kılınıyor. Bu konu üzerinde bendeniz çok geniş araştırma yaptım. Osmanlı Uleması bir karar vermişse boşuna yapmaz. Yapılanlar hep isabetlidir. Ben şunu tavsiye ediyorum. Cumanın son sünnetinden sonra kamet getirip en son kazaya kalmış Öğle Namazının farzını kılmaya denir. Öğlenin farzı gibi son iki rekât sünnet vaktin sünneti diye kılınır.

İmamı Ebu Yusuf şöyle der: Efendimiz (s.a.v.) Cuma’dan sonra evinde iki rekât daha kılardı diyor. Bunu da böyle kılarız.

S-4: Hocam Cuma Namazına yetişemedim. Camiye girdiğimde İmam sağa selam verdi. Ben bu durumda namazı nasıl ve kaç rekât kılacağım?

C-4: Hanefi Mezhebine göre; İmama selam vermeden önce yetişen kimse Cuma Namazını tamamlar. Ama selamdan sonra yetişmiş ise Cuma Namazı yerine Öğle Namazı kılacaktır.

İmamı Muhammed ve İmamı Şafiye göre; İkinci rekâtında rükûda yetişmişse imama uyar. İmam selam verdikten sonra geçen rekâtı tamamlar.

Rükûdan sonra yetişmişse Cuma yerine Öğle Namazını kılmalıdır. Siz Öğle Namazını kılacaktınız. 

S-5: Hocam! Biz umreden yeni geldik. Cuma günleri bayanlar grubu olarak Kâbe’ye gittik. Cuma Namazına niyet edip Cuma Namazı kıldık. Siz namaz borçlususunuz. Siz Öğle Namazı kılmanız lazımdı dediler. Bizim ne yapmamız lazım açıklar mısınız?

C-5: Hanefi ve Şafi mezheplerine göre; Kadınlara Cuma Namazı farz değildir. Ama siz cumaya gitmişseniz çok güzel olmuş. Yalnız siz Cuma Namazından sonra Öğle Namazı kılacaktınız. Siz kaç Cuma kılmışsanız Öğlenin farzlarını kılınız. Siz Mekke’de mukimseniz farzları 4 rekât olarak kaza edeceksiniz. Şayet misafir olarak kalmışsanız Öğle Namazını 2 rekât kılacaksınız. Yani seferi gibi kaza edeceksiniz.

S-6: Hocam! Cuma Hutbesi’nin sonunda imamlar Türkçe dua ediyor. Cemaatte sesli âmin diyorlar. Bu doğru mudur açıklar mısınız?

C-6: Hanefi Mezhebine göre; Hutbe dinlemek farzdır. İmam dua ederken cemaat sessiz amin der. Sesli olarak âmin demek mekruhtur. Hoca Fatiha okurken “Ğayr-il Mağdubi aleyhim Veled-dallin” deyince Hanefiler sessiz olarak “Âmin” demelidir.

Şafii Mezhebine göre; Gerek Cuma Hutbesi’nde dua edilirken gerekse Fatiha’dan sonra sesli olarak “Âmin” derler. Şafii Mezhebine tabi olanlar, Farz Namazı kılınırken Fatiha okumak zorundadır.

Selam hidayete tabi olanlar üzerine olsun. 23.02.2017

İrtibat Tel      : 0.332.352 42 13 - 0.505.772 15 93

e-mail : [email protected]