S.1) Hocam; Elimde 10.000.-TL’lik senet var. Vadesine de 3 ay var. Şimdi de acil paraya ihtiyacım var. Elimdeki 10.000.-TL’lik senedi 8.000.-TL’ye kırdırıp parayı peşin alacağım. Dini açıdan bu parayı alabilir miyim? Açıklar mısınız?

C.1) Siz bu senedi bankaya veya üçüncü bir şahsa kırdıracaksınız. Bu para faiz muamelesi görür ve Haramdır. Böyle bir işlem İslam’da caiz görülmemiştir. Eğer inanıyorsanız böyle bir yola başvuramazsınız. Çoluk çocuğunuza helal lokma yedirin. Bu tür işlerden vazgeçin ve uzak durun.   

S.2) Hocam: Maaşlar bankalardan ödeniyor. Bankalarda promosyon adıyla bize fazladan para veriyor. Bu fazlalık parayı alabilirsiniz diyorlar. Cevaplar mısınız?

C.2) Promosyon yabancı bir kelimedir. Diyelim sizin maaşınız 6.000.-TL, 2 yıl sonra banka size 2.000.-TL fazla para veriyor. Bu fazlalık nedir? Ben bankanın ortağı değilim, kâr veya zarar ortağı da değilim, murabaha veya mudaraba ortağı da değilim. Çalıştığım kurum veya Devlet benim maaşımı 3 gün önceden bankaya yatırıyor, banka benim paramdan para kazanıyor. O fazlalık faizlerden size de para veriyor. Bunu helal kabul edemeyiz. Bankanın verdiği para faiz gibidir. O parayı kullanmakta caiz olmaz. Bu parayı bankadan alın okul, cami wc’lerine, fakir çocukların kitap, defterlerine ve odun, kömür almaya harcayabilirsiniz. Fakirin gıdasına da harcamayın.

S.3) Hocam; Benim 3 oğlum ve 1 kızım var. Oğlumun birisi hayırsız, mallarımın tümünü ona kalmasın diye diğer çocuklarıma bağışlamak istiyorum. Böyle bir bağış yapabilir miyim?

C.3) Her ne olursa olsun malımın tamamını diğer çocuklarıma bağışlayabilir miyim diyorsun. Hayır, tamamını bağışlayamazsın. Ancak 3/1’ini bağışlayabilirsin. Kul hakkıdır, o çocukta senin evladındır. O’nun ıslahı için dua edin. Peygamber Efendimiz (S.A.V): “Ananın, babanın duası Peygamberin ümmetine duası gibidir” buyurur. Sağlığınızda malınızın tümünü miras olarak dağıtmanızda caiz değildir. Kimin öleceği ne zaman öleceği belli olmaz. Belki de onlar önce ölebilir.

S.4) Hocam; Ulusal bir kanalda bazı meselelerde Hanefi, Şafii, Hambeli ve Maliki Mezheplerine göre yapar deniyor. Ben Hanefi Mezhebimi bile doğru dürüst bilemiyorum. Şafii, Hambeli veya Maliki Mezheplerini nasıl taklit edebilirim? Açıklar mısınız?

C.4) Buna telfik derler. Telfik lügatte: Kumaşın iki parçasını dikmek, uydurmak, uyum sağlatmak anlamlarına gelir. Dini açıdan; bir meselede iki veya daha fazla mezhebi birleştirip taklit etmek anlamına gelir. Telfik icmaya muhalif olduğu zaman caiz olmaz. Taklit geçersiz olur.

Mesela; Hanefilerde nikâhta 2 erkek şahit, icap ve kabul şartı şarttır. Şafiilerde kadının velisinin izni şarttır. Şafiiler Hanefileri bu konuda taklit ederse, Hanefilerde kızın velisinin izni aranmaz. Böyle konularda taklit olmaz. Yalnız zorunlu konularda sadece o belli mevzularda taklit olabilir. Şafiiler tavafa giderken Hanefi Mezhebini taklit ederler. Çünkü tavafta kadına dokunma yaşanabiliyor.

            Taklit edebilmenin 6 şartı vardır: Bunların bilinmesi şarttır.

1. Vukuundan önce olması gerekir. Vukuundan sonra olması caiz olmaz.
2. Bir mezhebi taklit ederken o mezhebin şartlarını, farzlarını, vaciplerini bilmesi lazım. Bilmeden nasıl taklit edecek.
3. Keyfi değil zaruri, mecburi bir sebebe dayalı olması lazım.
4. Telfik etmek için bir zorunluluk olması lazım.
5. Kadı’nın, Müftünün hükmüne muhalefet etmemek lazımdır. Her kuşun eti yenmez. Leylekte bir kuş, kartalda bir kuş ancak eti yenmez.

Her kitapla, her fetva ile de amel olmaz. Ehlinden fetva almak gerekir. Ö. Nasuhi BİLMEN, A. Fikri YAVUZ’un ilmihali, İbni Abidin’in Fetevai Hindiye gibi sağlam kitaplardan araştırmak gerekir.         

S.5) Hocam; Elbiselerimizi kuru temizlemeye veriyoruz. Bir hoca efendi kuru temizlemede yıkanan elbise ile namaz olmaz dedi. Biz de şaşırdık ne yapacağız? Açıklar mısınız?

C.5) Anlatıldığına göre kuru temizlemede necis olan eşyaların olmaması gerekir. İdrar, büyük abdest gibi bulaşan çamaşırların karışmaması gerekir. Kuru temizlemede Perikotilen, fildişi gibi bir şey kullanılıyormuş. Araştırmalarımıza göre buradaki Perikotilen, fildişi maddeleri temizdir. Bunlarla yıkanan eşyalarda temizdir ve hiçbir mahsuru yoktur.

Yalnız içine alkolde katılıyorsa onun sakıncası vardır. Alkol necistir, necis olduğu için onunla yıkanan eşyalarda necis olur. Kuru temizlemede alkol kullanmadan Perikotilen, fildişi ile yıkanırsa bir sakıncası yoktur, temiz sayılır.

S.6) Hocam; Bir evde sohbetteydik. 12 yaşında hafız olan bir çocuk bize Yatsı Namazını kıldırdı. Bizim namazımız oldu mu? Namazımız olmamışsa ne yapacağız? Açıklar mısınız?

C.6) a) Şayet o çocuk buluğ çağına ermemişse Hanefi Mezhebine göre; ergenlik çağında olanların namazı olmaz. Anladığım kadarıyla; siz Hanefi Mezhebindeyseniz, o çocuğa sorun eğer buluğ çağına ermemişse o zaman siz o namazı kaza edeceksiniz.

b) Şafii Mezhebine göre; Buluğ çağına ermeyen bir çocuğun, buluğ çağına erenlere namaz kıldırması caizdir. İçinizde Şafii Mezhebinde olanlar varsa onların namazları sahihtir, caizdir, kabuldür. (Kaynak: M. Konevi-Asrımız Meselelerine Fetvalar)

S.7) Hocam; Eskişehir’den arıyorum. 10 yıllık evliyim ve 2 çocuğum var. Ufak bir hatadan dolayı karım beni evimden uzaklaştırdı. Büyük iş sahibi ve zengindim. Covid-19’da işlerim ters gitti, senetlerim ödenmedi, muhtaç duruma düştüm. Karımda beni terk etti. Mahkemede boşandık. Ancak ben boşamadım. Şimdi de zengin biriyle evlendi. Bunun evlenmesi İslam’a göre uygun mudur? Açıklar mısınız?

C.7) Avukatlar kanalıyla mahkeme boşadığında 3 talaktan birisi gider. 2 talakla kadın kocasına bağlı kalır. Bain talak olur. Yani tekrar birleşmek isteseler 3 iddet müddeti bittikten sonra nikâh kıyarak birleşebilirler. Erkek boşanan kadını şeran 3 talakta şart ederek ismen boşamışsa o kadın ölünceye kadar başka bir kocaya varamaz. Evlenirse nikâh sahih olmaz zina olur. Doğan çocuklarda gayrı meşru olur. Erkek 3 talakla boşarsa o zaman 90 gün sonra kadın evlenebilir.

S.8) Hocam; Nafaka ne zamana kadar verilir? Açıklar mısınız?

C.8) Kadının nafakası iddet müddetine kadardır. İddet müddeti sona erince nafaka düşer. Sonrası kadının babasına aittir. Babası yoksa kadının bakımı erkek kardeşlere aittir. Onun için İslam mirasta erkeğe 2 hisse, kadına 1 hisse vermiştir.

Yani boşanan kadının sorumluluğu boşadığı kocasına ait değildir. Baba veya erkek kardeş yoksa o zaman kadının nafakası devlete aittir. Devlet ona yardım eli uzatır.

Bugünkü durumda nafaka; Boşanan eş yabancı olmuştur. Ölünceye kadar yabancı olan bir kadına nafaka ödemesi dinen caiz değildir.

Para alan kadına da aldığı helal değildir. Hatta boşanan kadın dini nikâhla başkasıyla evleniyor, boşadığı kadını o erkek besliyor. Böyle bir şey kökten yanlıştır.

Nikâh akti gerçekleşip zifafa girdikten sonra artık onun eri olmuştur. Kadının kötü olmadığı halde ayrılma olursa iddet müddetince yani 3 ay nafaka öder. Kocası buna nafaka ödemek zorundadır. İddet dolduktan sonra nafakası babasına aittir. Babası yoksa erkek kardeşi nafakasını öder. Kocasından ayrılan kadına iddet müddetince nafaka ödemek vaciptir. Cinsel iktidarlık nedeni ile boşanan kadına nafaka ödemek zorundadır. (Kaynak: Gurer ve Durer - cilt 2 s. 283, Fetevai Hindiye- El Bedai)

S.9) Hocam; Kazancı haram olan, faizden, kumardan kazanan bir kimsenin yemeği yenir mi? Davetine gidilir mi? Açıklar mısınız?

C.9) Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre; kazancı haram olan haramdan kazanç sağlayan bir kimsenin davetine gidilemez, yemeği yenmez. Ancak kazancının çoğu helaldense helal geliri varsa o zaman yenebilir. Buna göre haram kazancı daha çoksa bunun daveti kabul edilemez, yemeği de yenmez.

Örnek: Bankaların kazancı hep haramdandır. Öyleyse verilen promosyonda helal değildir. (Kaynak: M. Seyda Konevi-Fetvalar s.487) 

Ali Galip DOĞAN/ İrşad Dayanışma Vakfı Başkanı

Fi emanillah maas Selame

29.09.2022

[email protected]

İrtibat Tel: 0.332.352 42 13

GSM: 0.505.772 15 93 – 94