Fıkhî sorular ve cevapları
S.1) Hocam; Oruca ne zaman niyet edilir? Gece sahura kalkamadık, niyeti de unuttuk. Orucumuz olur mu? Açıklar mısınız?
C.1) Hanefi Mezhebine göre; Ramazan Orucu adanmış Nezir Oruca niyet, Nafile Oruçların niyeti, güneşin batışından başlar gündüzün yarısından öncesine kadar devam eder.
Ramazan Orucunun kazası ve bozulmuş üzerimize vacip olan Nafile Orucun kazası kefaret orucunun niyetleri mutlaka gece yapılmalıdır. Fecirden sonra niyet yapılır.
Nafile Oruçlar da zeval vaktinden geç vakte kadar niyet edilir. Öğleye kadar da niyet edilir görüşü daha yaygındır.
“Ameller niyetlere bağlıdır. Herkes için niyet ettiği şey vardır” (Kaynak: Buhari – Müslim – Tirmizi)
Siz Ramazan Ayı başlarken kalben oruç tutmaya niyet ediyorsunuz. Kalbi niyet geçerlidir. Orucunuz tamamdır geçerlidir.
İmamı Malik ve İmamı Züfere göre; Ramazan Orucu tek niyetle olur der. (Kaynak: Mebsud, cilt 3 s.90)
Şafii Mezhebine göre; farz olan Ramazan Orucu için niyet, adak veya kaza oruçları gibi geceden niyet etmek şarttır. Gece niyet edilmemesi, orucu kaza etmek gerekir.
Hanefi Mezhebine göre; her oruç ayrı bir ibadettir. Namaz gibi her oruca da ayrı niyet edilir. (Kaynak: Mebsud, cilt 3 s.90)
S.2) Hocam: Konya dışından arıyorum. Kustum, sonra ağzımı yıkadım ve orucuma devam ettim. Yakınlarım senin orucun bozuldu. Onu kaza edeceksin dediler. Siz ne dersiniz?
C.2).Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurur: “3 şey orucu bozmaz.
1- Kusmak
2- Kan aldırmak
3- İhtilam olmak”
Bir kimse istemeyerek kusarsa orucu bozulmaz. Ancak isteyerek kusarsa ve bu da ağız dolusu olursa oruç bozulur. Kaza edilmesi gerekir. Yalnız orucum bozuldu diye bilerek yer içerse 61 gün kefaret gerekir.
Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurur: “İstemeden kusan kimseye kaza yoktur. İsteyerek kusan kimseye kaza vardır” (Kaynak: Ahmet b. Hambel – Müsned, İbni Mace – Sıyam, Tirmizi)
Zorlamadan istemeyerek kusarsa ağız dolusu da olsa oruç bozulmazken, zorlaması kendi isteği ile olursa oruç bozulur. Kan vermek, hacamat yaptırmakta orucu bozmaz. Aynı şekilde ihtilam olmakta orucu bozmaz. Oruca manisi yoktur. (Kaynak: Mebsud cilt 3 s.85)
S.3) Hocam; Konya’dan arıyorum. Sizi Kanal 42’den izliyoruz. Ben gözlerimden rahatsızım. Gözüme damla kullanırsam orucum bozulur mu? Açıklar mısınız?
C.3) Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre; göze damla damlatmak orucu bozmaz. Yalnız uzman göz doktoruna göre göze fazla damla damlatılırsa beyne ve mideye iner derler. Zaruri durumlarda göze bir damla göz damlası yeterlidir. Oruca manisi yoktur. (Kaynak: Mebsud cilt 3, Asrımız meselelerine fetvalar, M. Konyevi)
S.4) Hocam; Eskişehir’den arıyorum. Kulaklarımdan rahatsızım. Doktor damla verdi, günde 3 defa damlatmam lazım. Kulağa damla damlatmak orucu bozar mı? Açıklama yapar mısınız?
C.4) İmamı Azam’a göre; Kulağa konulan ilaç orucu bozar. Çünkü mideye iner derler.
İmamı Şafii’ye göre; İlaç veya su kulağa isteyerek, kasten akılırsa orucu bozar derler. Öyle ise kulağa damlayı gece sahurda yapalım. Oruç sakata girmesin. Onun için kulağa konulan ilaçlar orucu bozuyor. Dikkat etmek gerekir. (Kaynak: A. Fikri Yavuz- İslam İlmihali, M. Konyalı s. 250, Mebsud- cilt 3)
S.5) Hocam; Hastayım ve doktor iğne verdi. İğne orucu bozmaz dediler. Ne dersiniz? Açıklamanızı bekliyorum.
C.5) Biz cevaplarımızı Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre veriyoruz.
İmamı Azam’a göre; dışardan içeri giren orucu bozar, içerden dışarı çıkan abdesti bozar derler. İğne orucu bozar. Güne gün oruç tutulması gerekir. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu; iğne orucu bozar, iğnenin kana karışmasına bakılır. İftardan önce kana karışırsa oruç bozulur denir. Aşı ve iğne orucu bozar.
İmamı Ebu Yusuf ve İmamı Şafii’ye göre; iğne orucu bozmaz der. Burada iğneden kastedilen, kuru içinde sıvı olmayan iğne vücuda batırılır da bir ucu dışarıda kalırsa bu tip iğne orucu bozmaz denir. Aksi halde içinde sıvı bulunan iğneler orucu bozar.
Serum orucu bozar. Çünkü serumun içinde ilaç ve sıvı vardır. Bundan dolayı orucu bozar. Serum yaptırılması gerekiyorsa, oruca devam edilir. O orucun kazası gerekir.
Bu tür ihtilaflardan kurtulmak için, iğneyi aşıyı akşam vurdurmak gerekir.
S.6) Hocam; Konya dışından arıyorum. Whatsaaptan soruyorum. Ben hastayım. Doktor bana orucu tutma bütün günahı bana olsun diyor. Hocam; ne yapayım? Açıklar mısınız? Fitresini hemen vereyim mi? Ne dersiniz?
C.6) Hastalığınız ciddi mi? Ağır mı? Size oruç tutma diyen doktor inançlı mı? Orucun ne olduğunu biliyor mu? Size tutma derken acaba kendisi oruç tutuyor mu? Burası önemlidir.
Allah (C.C) Kur’an-ı Kerim’de Bakara Suresinin 185. Ayet-i Kerimesinde şöyle buyurur: “Öyleyse içinizden kim o aya erişirse artık onda oruç tutsun. Kimde hasta olur veya yolcu olursa tutmadığı günler sayısınca başka günlerde orucunu tutsun (tutma borcu vardır) Allah size kolaylık ister. Zorluk istemez”
Bakara Suresinin 184. Ayet-i Kerimesinde Allah (C.C) şöyle buyurur: “Sayılı günler olarak size oruç farz kılındı. Fakat içinizden kim hasta olur veya yolculukta bulunursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde orucunu tutsun. Oruç tutmaya gücü yetmeyenlerin üzerine ise tutamadığı günler sayısınca bir fakirin bir günlük yiyeceği kadar (fidye vermeye borcu vardır) fidye versin. Buna rağmen kim gönlünden bir hayır işlerse (fazla verirse) o onun için daha hayırlıdır. Bununla beraber bilirseniz (güçlüğe rağmen) oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır”
Siz tutamadığınız oruçlar için bir fitre fakirlere vereceksiniz. Bugün için 40 veya 50 TL’den veriniz. Daha fazla da verebilirsiniz. Toptan da verebilirsiniz, her gün içinde verebilirsiniz.
S.7) Hocam; Pazar günü kocamla komşu münakaşa ettiler, küfür ettiler, komşular ayırdılar. Kocam öfkesinden sigara içti. Öfkeli olduğundan kaza gerekir dediler. Siz bu konuya bir açıklık getirir misiniz?
C.7).Öfkeli olması dinin sonuçlarını değiştirmez. Ne şekilde olursa olsun sigara içenin orucu bozulur.
Hanefi Mezhebine göre; kefaret lazım gelir.
Sizin eşiniz orucunu kasten bozduğu için kefaret gerekir. Bu gıda hükmündedir. 61 gün kesintisiz oruç tutması şarttır.
Şafii Mezhebine göre; Orucu bozulur. Kaza etmesi gerekir. Şafii Mezhebinde kefaret sadece cinsel ilişkiden dolayı lazım gelir.
Kocanızın mezhebi Hanefi ise kefaret tutacaktır. 61 gün hiç ara vermeden orucu tamamlayacaktır. Şafii Mezhebinde ise kaza edecek gününe gün tutacaktır. (Kaynak: A. Fikri Yavuz- İslam İlmihali s.228)
S.8) Hocam; Adana’dan arıyorum. Sizi Whatsaaptan, YouTubeden. Facebooktan takip ediyoruz. Biz bir aylık evliyiz. Pazar günü evde yalnız kaldık, eşimi öptüm ve okşadım. Sonra pişman oldum. Orucumuz bozuldu mu? Kefaret mi tutacağız? Açıklamanızı bekliyoruz.
C.8) Hanefi Mezhebine göre; oruçlu bir kimse karısını öperse okşarsa orucu bozulmaz. Nefsine hâkim olanlar için bu mekruh olmaz.
Yalnız cinsel tahrik var. Eğer bu esnada meni gelirse Kadında da yaşlık olursa oruç bozulur kazası gerekir.
Hz. Aişe (R. Anha) Validemiz şöyle rivayet eder: Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurur: “Siz bu mubah olan öpme ve sarılmadan, oynaşmadan sakınınız. Sonra nefsine hâkim olamayıp kusur işlersiniz”
Şafii Mezhebine göre; cinsel tahrik olduğu için öpüşmesi, oynaşması mekruhtur derler.
Peygamber Efendimiz (S.A.V)’e oruçlu iken eşini öpen ve okşayanın orucu ne olur diye sordular. Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurdu: “Her ikisinin de orucu bozulmuştur” (Kaynak: İbni Mace, Taberani, Mebsud cilt 3 s. 97, M. Konyevi-Fetvalar s 233)
S.9) Hocam; Oruçluyuz, banyo yapabilir miyiz? Yüzme havuzuna girebilir miyiz? Açıklar mısınız?
C.9) Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre; ağızdan, burundan, kulaktan su kaçmadığı müddetçe banyo yapabilirsiniz, havuza da girebilirsiniz. Ancak havuz çok tehlikeli olabilir. Her an ağzınıza su kaçabilir. O zaman orucunuz bozulur kazası gerekir. Yalnız kasten su yutarsanız o zaman da kefaret gerekir. (Kaynak: M. Konyevi- Fetvalar s. 258)
Fi emanillah maas Selame
04.04.2022
Ali Galip DOĞAN/İrşad Dayanışma Vakfı Başkanı
İrtibat Tel
0.332.352 42 13
0.505.772 15 93 – 94
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.