“Şeyhülislam ve Müftilenam” - 40 -

 Bursalıdır. İstanbul’da tahsilini tamamlamıştır. Muhammed Efendi usulüne uygun olarak medreselerde görev yaparak Sultan İbrahim Han zamanında Mekke kadısı oldu (1054). O esnada Valide Sultan’ın teşviki ile Kızlar Ağası Sünbül Ağa’da Mısır’a sürgün ediliyordu.
Muhammed Efendi, Sünbül Ağa ile bir gemiye bindi. Rodos adası önünde korsanların hücumuna uğradı. Gemide bulunanların ekserisi Venedikliler tarafından şehit edildi.
Muhammed Efendi bu felaketten kurtuldu.  Fakat düşman elinde bir müddet esir kaldı. Esaretten kurtulduktan sonra (Esiri) lakabını aldı. Beş sene sonunda Mısır kadısı tayin edildi (1059). Bilahare Edirne (1062) Kadılığı’na nail oldu.
 Sultan IV. Mehmed devrinde ulema arasında zuhur eden intizamsızlıklar esnasında Esiri Muhammed Efendi’de cezaya duçar oldu.  Bir müddet hayatını boşa geçirdi. Affını müteakip İstanbul Kadılığı’na nail oldu (1065). Müddetini tamamladıktan sonra Köprülünün sadrazamlığı zamanında Anadolu Kazaskerliği’ne (1068), bilahare Şeyhülislam Bolulu Mustafa Efendi’nin azli üzerine fetva makamına yükseldi (1069). Köprülü zade Fazıl Ahmet Paşa’nın sadrazamlığına kadar fetva makamında kaldı.
Fazıl Ahmet Paşa zamanında Köprülünün şiddeti hakkında söylediği sözler hoşa gitmedi. Esiri Muhammed Efendi doğruyu söylemek yüzünden azledilerek Bursa’ya sürüldü (1072).  Yirmi sene kadar azledilmiş olarak hayat geçirdi. Nihayet Bursa’da “dar- ı beka” eyledi.  Kabri Bursa’da Pirinç Hanı civarındadır. “Verüb canının esir-i bend faniden reha buldu” vefatına tarihtir. Fetva müddeti Sultan IV. Mehmet Han zamanında üç senedir.
Kaynak
İlmiyye Salnamesi, S: 477–78
Not:  Muhterem kardeşim, on bir ayın sultanı Ramazan ayı mübarek olsun. Allah hepimizi bu mübarek ayın rahmetinden faydalanan kullarından eylesin. Âmin.
Kardeşim, 12 Eylül Referandumunda “Evet” diyelim. Biz, 82 Anayasasına “RED” demiştik. Şimdi ise bu referandum ile özgürlüklerin önü açılacağı için “Evet” diyeceğiz.