Enflasyonla nasıl mücadele etmeliyiz?
Türkiye, hiçbir zaman enflasyonla gerçek anlamda mücadele etmedi. Hep mücadele eder gibi yaptı. 1980'lerde enflasyon başını alıp giderken zamanın hükümetleri enflasyonu birinci sorun olarak aldıklarını söyleseler de aslında birinci sorunları her zaman büyümeydi.
Turgut Özal başbakanken kendisine enflasyonu anlatan bürokratlara "Siz bana büyümeyi anlatın ben halka enflasyonu anlatırım" derdi. Bunun mantığı çok açıktı. Büyüme demek yatırım, yeni iş sahaları ve dolayısıyla istihdam artışı demekti. Enflasyonla mücadele uğruna büyümenin düşmesini dolayısıyla işsizliğin artmasını göze alamıyordu siyasetçi. Böylece Türkiye büyüme uğruna giderek yükselen bir enflasyonla yoluna devam etti. Sonunda büyümeyi kaybetti, elde enflasyon kaldı. Hükümet tarafından hazırlanan enflasyonla topyekün mücadele programının detayları belli oldu. Enflasyonla mücadele esas olarak merkez bankasının işidir. Sıkı para politikası gerektirir ve sabır ister. Ancak elbette hükümetin Merkez Bankasına vereceği destek bu mücadelenin daha verimli olmasını ve daha hızlı sonuç alınmasını sağlar. Peki hükümet Merkez Bankasına nasıl destek olabilir?
Gerek Maliye gerekse para politikaları esas olarak talebi kontrol eden politikalardır. Enflasyon tipik olarak talebin üretim kapasitesinin üzerine çıktığı zamanlarda görüldüğü için böyle durumlarda sıkı para politikasının sıkı maliye politikası ile desteklenmesi enflasyonu kontrol altına alır. İş dünyasından fiyatları geçici bir süre için de olsa yüzde 10 aşağı çekmesini istemek sürdürülebilir bir önlem olmayabilir. Bu tür bir adımın etkili olabilmesi için fiyatlama davranışında yüzde 10 üzerinde bir beklenti etkisi ve buna ilave maliyet etkisi olduğunu varsaymak gerek.
Böylesine büyük bir beklenti etkisi olduğunu tahayyül etmek güç. Bu durumda şirketin üretim maliyetleri düşmediği sürece (ki son dönemde üretim maliyetlerindeki ve dolayısı ile fiyatlardaki artışın kur kaynaklı olduğunu unutmayalım) fiyatları düşürmek kar marjının azalması anlamına gelir. Enflasyonu düşürebilmek için altta yatan sebebi ortadan kaldırmak gerekiyor. Yani kurun mevcut seviyelerden aşağı çekilmesi lazım. Bu ise sıkı para ve maliye politikaları ve siyasi risklerin azalması ile mümkün olacaktır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.