Peki, çocuklar neden söz dinlemezler?

Çocukların küçük yaştan itibaren zihinsel gelişimlerinin bir özelliği olarak her şeyle oynamak isteyişleri anne-babalar tarafından ona dokunma,  bunu elleme, oraya gitme, yapma, etme gibi emirler, çocukların hem zihinsel gelişimlerini engellenmekte hem de iletişim problemlerine neden olmaktadır.

Onu yapma, şunu yapma, onu elleme, şuna dokunma diyerek ne yapmaması gerektiği konusunda sürekli emirler alan bu çocuklar, acaba neler hissederler. Kızgınlık mı, öfke mi, bıkkınlık mı, ya da Allah razı olsun anne babamdan her şeyimi düşünüyor mu derler veya duyarsızlaşır mı söylenenlere karşı. Bu durumlarda çocuklar ne yapsın hep yapmaması gerekenler söylenmektedir. O kadar yapılmaması gerekenler içinde evde hiç mi dokunulacak ve yapılacak bir şey yok dediğinde ise; gitsin oyuncaklarla oynasın, internete girsin ya da televizyon seyretsin. Tamam, oyun oynasın, internete girsin, televizyon seyretsin de nereye kadar. Her şeylerine karışılan ve gereken ilgi gösterilmeyen çocuklarda ister istemez söz dinlemeyeceklerdir.

Çocukların Söz Dinlememe Davranışların Nedenleri?

Çocukların söz dinlemelerinin başında ilgisizlik gelmektedir. Çocuğa ve çocuğun sıkıntılarına gereken ilgi gösterilmediği zaman çocuk söz dinlememe adına hırçın olacaktır. Gerekirse ilgi çekmek için istenmedik davranışlara yönelecektir.

Güç çatışması haline getirilen iletişim şekli söz dinlememeye neden olmaktadır. Benim dediğim olacak diye katı kurallarla belirlenen ilişkilerde, başlarda kaybeden çocuk gibi görünse de, sonunda pes eden anne baba ve kazanan çocuk olacaktır. İsteklerin güçle yaptırıldığı öğrenen çocuk kendisi de bunu zamanla aile ve arkadaş çevresinde kullanacaktır.

Güç çatışması kaybeden kişi yine intikam duygusuna bağlı olarak söz dinlemeyecektir. Dedikleri yaptırma konusunda çocuğun gurunu inciten anne babalar misafirlikte ya da alışveriş merkezleri gibi ortamlar da çocuklar anne babayı zor durumda bırakabilirler.

Sürekli uyarılan ve söz dinleme adına sürekli kızılıp aşağılan çocuklar, zamanla aşağılık duygusuna kapılabilirler. Kendilerini yetersiz ve değersizlik duygusuna kapılan çocuklar, anne babasına olduğu kadar hayata da olumsuzluk içinde baktıklarından söz dinlemeyeceklerdir.

Çocukların Söz Dinlemeleri için…

Çocuklarla olumlu iletişime geçilerek söz dinlememe nedenlerini araştırmak gerekir. Anne babanın çözüme yönelik çabasını gören çocuk uyumlu olacaktır.

Çocukların söz dinlememesinin temelinde aile içi ilişkilerin neden olup olmadığına bakmak gerekir.

Çocukların söz dinlememe davranışlarına karşı çabuk sinirlenmemeli. Çünkü sinirlenmek demek çocuk için sonraki seferde daha fazla direnecektir. Sinirlenmek yerine çocuğa yapması gerekenler konusunda kısa ve öz bir açıklama yapmak yeterlidir.

Çocuğun söz dinleme adına olumlu davranışlarını pekiştirilmeli. Normal ses tonuyla hitap ettiğiniz zaman duymayıp bağırmak zorunda kaldığınız zaman çocuğa sinirlenmek yerine ben diliyle duygularınızı ifade edininiz. Yine normal ses tonuyla duyduğu zamanki davranışlarını pekiştirmelidir.

Ben senin yerinde olsaydım, benim zamanında diye başlayan cümlelerden kaçınılmalıdır.

Çocukları başkaları ile kıyaslamamalıdır.

Çocukların olumsuz davranışları yerine olumlu davranışları görülerek benlik saygıları yükseltilmelidir.

Çocukların kurallara uymaları ve söz dinlemeleri için kuralların nedenlerini ve amaçlarını çocuğa açıkça anlatmalıdır.

Çocuklarla iletişim kurarken onları yargılamamalı, onları eleştirmeden ve suçlamadan konuşulmalıdır.

Çocukla konuşurken emir vermekten, tehdit etmekten, yargılamaktan, uzun uzun nasihat etmekten ve nutuk çekmekten kaçınmalıdır.

Sonuç olarak; çocuklarınızı gerçekten dinlediğinizde, onlara zaman ayırdığınızda, konuşurken onları yüreklendirdiğinizde, onlarla ilgilendiğinizde, onlara fırsat verdiğinizde ve en önemlisi onları koşulsuz kabul edip takdir ettiğinizde iletişim problemi yaşanmayacaktır.