Çocuklarda kurban travmasına dikkat

Aile ve Çocuk Danışmanı Özcan Dalgıç, çocukların bir canlının ölümüne şahit olması, çocukların kaldıramayacağı bir yük, bir travma olarak onların karşısına çıkabileceğini söyledi. “Dinimiz, kesilecek hayvanın korkmaması için gözlerinin bağlanmasını emrederken, bu hassasiyeti çocuklara göstermemek doğru değildir” diyen Dalgıç, “Bunun için aileler olarak dikkatli hareket etmeliyiz. Birçok insan çocukluğunda gördüğü kurban manzarası nedeniyle et yememekte, canlıların canının acımasına karşı duyarsızlaşma veya yaşadığı travmaya istinaden bu ibadeti kabul etmekte zorlanmaktadır. Bu nedenlerden dolayı çocukların, kurban kesimi esnasında hayvanın can çekişmesini görmesi pedagojik açıdan doğru değildir. Bir canlının kesilmesi, can çekişmesi, çocuğun alnına kan sürülmesi başlangıçta korku, endişe, kaygı, uyku bozukluğu, uyku terörü gibi problemler yaşayabilir. Sonrasında anne, babasını, sevdiklerini kaybedeceği, başlarına bir şey geleceği düşüncesi ile kaygı ve korkuları fazlalaşabilir. Başta et olmak üzere yemek yemekte zorluklar yaşayabilir” ifadelerini kullandı.

ÇOCUKLAR KURBAN KESİMİNE ŞAHİT OLMAMALI

Çocuğun okul öncesi dönemde, soyut kavramları tam olarak somutlaştıramadığı için bu evrede gerek evcil hayvanlarının ölümüne gerek kurban kesimine şahit olmaması gerektiğini kaydeden Dalgıç, “Kesilen kurbanı can çekişirken görmesi dehşete kapılmasına sebebiyet verebilir. Çocukların hiç bilgilenmeden, kurban kesimi ile karşı karşıya kalmamalı. 7 yaşından itibaren çocukta artık somut evreye geçmesiyle birlikte gerçeklik duygusu gelişmeye başlar. Bunun bir dini görev olduğu, yoksullara yardım gibi sosyal boyutu olduğu anlatılmalıdır. Özellikle Kurban Bayramı’nda ortaya çıkan yardımlaşma kültürü hakkında bilgi verilmeli. Bayramdan bayrama evine et giren ihtiyaç sahipleri olduğu, yoksulların düşünülmesi gerektiği anlatılmalı, sosyal bir ibadet olduğu vurgulanmalıdır. 9-10 yaşına kadar dikkat edilmeli ancak çocuğun hassas bir yapısı varsa olumsuz etkilenmemesi için 10-12 yaş evresine kadar kurban kesimini görmesine müsaade edilmeyebilir. Birçok aile inancı gereği, çocuğun görmesi ve kabullenmesi için kurban kesim yerlerine çocukları götürmek istiyor. Ancak kendilerine bir şey olmamış olması, çocuğuna olmayacağı anlamına gelmemektedir” dedi.

ÇOCUKLARA KURBAN İBADETİ ANLATILMALI

Bilhassa küçük çocuklara kurban ibadetini bir bayram olarak anlatılması gerektiğinin altını çizen Dalgıç, şu önemli tavsiyelerde bulundu: “Merhamet ve iyilik gibi duyguları anlatmak açısından bayram önemli bir fırsattır. Bayramların sosyal yönleri anlatılmalı, büyüklerin ziyaretinin önemi kavratılmalıdır. Çocuğa kurbanı, doğru zamanda kurban vakti yaklaşmadan önce, sade, anlaşılır, yaşına uygun bir dil ile anlatılmalı. Çocuklar hikayeleri severler, bu nedenle kurban kesimiyle ilgili bir hikâye anlatmak, onların anlamasını kolaylaştırabilir. Örneğin, Hz. İbrahim'in oğlu Hz. İsmail ile ilgili hikâyeden bahsedebilir ve bu olayın kurban kesimi ritüeline nasıl yol açtığını açıklayabilirsiniz. Çocuğunuza Allah’ın insanların beslenebilmesi için bitkileri ve hayvanları bir nimet olarak yarattığını, bu nimetlere karşı saygı göstermenin önemini de anlatılmalıdır. Onları koruduğumuzu, onları beslediğimizi, sevdiğimizi, iyi davranıp, zarar vermeden büyümelerini sağlamamız gerektiğini anlatmalıyız. Çocuğunuzun kurban kesimiyle ilgili soruları olabilir. Bu soruları sabırla dinleyin ve mümkün olduğunca doğru ve anlaşılır yanıtlar verin. Kurban kesimine şahit olan ve olumsuz etkilenen kaygı ve korkuları oluşmuşsa, bir uzmandan yardım almak gerekir. Kaygı ve korkular çok artarsa ve psikolojik destek alınmazsa çocuğun yaşamı etkilenebilir, eğitim hayatında sıkıntı yaşayabilir.”

İBRAHİM BÜYÜKEKEN