Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.) ahlâkı, İslam'ın özüdür. Müslümanlar için en güzel örnek ahlâkî model olarak kabul edilir. O, hem Kur'an-ı Kerim'de hem de hadislerde müminlere örnek gösterilen en üstün ahlâkî karaktere sahiptir. İşte onun ahlâkından bazı temel özellikler:

1. Doğruluk ve Güvenilirlik (El-Emîn)
Hz. Muhammed (s.a.v), peygamberlikten önce bile "El-Emîn" yani "güvenilir" lakabıyla tanınırdı. İnsanlar ona mallarını, emanetlerini tereddüt etmeden teslim ederlerdi. O, hiçbir zaman doğruluktan ayrılmazdı.

2. Adalet
Peygamberimiz (s.a.v), insanların haklarını korumaya, zayıfları ve mazlumları savunmaya büyük önem verirdi. Adaleti uygularken kimsenin hakkını çiğnemez, zengin ya da fakir, güçlü ya da zayıf ayrımı yapmadan her duruma eşit şekilde yaklaşırdı. Birilerine vermiş olduğu değer onun adalet terazisini bozmaya yetmezdi. Birilerine duymuş olduğu kin de o adalet terazisini bozmaya yetmezdi.

3. Merhamet ve Şefkat
Hz. Muhammed (s.a.v), sadece insanlara değil, tüm canlılara karşı merhametli ve şefkatliydi. Bir hadiste, "Merhamet etmeyene merhamet olunmaz" buyurmuştur. Yetimlere, kimsesizlere, yoksullara, hatta hayvanlara karşı bile son derece merhametli davranırdı.

4. Sabır
Peygamber Efendimiz (s.a.v) yaşadığı zorluklara, düşmanlık ve zulme karşı büyük bir sabır gösterirdi. Tebliğ esnasında karşılaştığı sıkıntılar, hakaretler ve zulümler karşısında her zaman sabırlı olmuş, bu sabrıyla ümmetine örnek teşkil etmiştir.
İnsanların kurtuluşu için ısrarcı olarak çalışmış, kendisine türlü eziyetler eden topluluğa nefsini bir şekilde davranmadan “Onlar cahildirler.” deyip o toplumun helâkına müsade etmemiştir. Kendisine türlü iftiralar, itibarını zedelemeye çalışan azılı müşrik amcalarına bile yılmadan usanmadan anlatmıştır. Buraya bir parantez açmak istiyorum.
Efendimiz (s.a.v) alemlere rahmet olarak gönderildi. Dünya üzerindeki en güzel ahlak onundu. O, tüm insanlığa rehber olarak gönderildi. Bizim rehberimiz oldu. Karanlık dünyaya nur saçan ışık oldu. Türlü zorluklara, zorbalıklara karşı onlara o şekilde cevap vermemiş bilakis onlar için üzülmüştür. Efendimiz (s.a.v)’e rastlayıp, ona zorbalık yapanlar ne kadar nasipsizdir.

5. Tevazu
Hz. Muhammed (s.a.v) , son derece mütevazı bir insandı. İnsanların arasında sıradan biri gibi yaşar, gösterişten uzak dururdu. Kendisine hizmet edilmesini istemez, bizzat kendi işlerini yapardı. "Mütevazı olan yükselir" sözüyle tevazunun önemini ümmetine vurgulamıştır.

6. Hoşgörü
Peygamberimiz (s.a.v), insanlara karşı son derece hoşgörülüydü. Farklı dinlere, kültürlere ve yaşam tarzlarına saygı gösterir, insanları zorlamadan İslam'a davet ederdi. Mekke’nin fethi gibi büyük zaferler sonrasında bile affedici olmuş ve düşmanlarını bağışlamıştır.

7. Cömertlik
Peygamber Efendimiz (s.a.v), malını ve mülkünü ihtiyaç sahipleriyle paylaşan son derece cömert bir insandı. Bir gün birine bir hediye verdiğinde, onu geri almayı asla düşünmezdi. Kendisi çok azıyla yetinip başkalarına bolca yardım ederdi.

8. Güzel Söz ve Nezaket
O (s.a.v), her zaman nazik ve güzel sözlerle konuşurdu. Kaba ve kırıcı konuşmaktan kaçınır, insanlara yumuşak ve hoş bir dille hitap ederdi. "İnsanlara güzel söz söyleyin" ayetini hayatında tam anlamıyla yaşardı.

9. Affedicilik
Hz. Muhammed, kendisine kötülük edenleri bile bağışlamış, kin tutmamıştır. Hayatında birçok kez kendisine karşı olanları affederek onlara merhamet göstermiştir. Mekke’nin fethinde, kendisine yıllarca zulmeden Mekkelileri affetmesi bunun en büyük örneğidir.

10. Aileye Bağlılık
Peygamberimiz, ailesine son derece düşkün ve sevgi doluydu. Eşlerine ve çocuklarına karşı şefkatli, anlayışlı ve ilgiliydi. Onlara karşı her zaman sabırlı ve merhametli davranır, en zor anlarında bile onlarla vakit geçirir, onlara değer verirdi.

Hz. Muhammed'in (s.a.v.) ahlâkı, Müslümanlar için en güzel örnek olup, hayatın her alanında onu örnek alarak İslam'ı yaşamak, hem bu dünyada hem de ahirette kurtuluşu getiren bir yoldur. Allah-u Teâla, onun ahlakını "Ve sen elbette yüce bir ahlak üzerindesin" (Kalem, 68/4) ayetiyle över ve tüm müminlere kurtuluşa ancak O’nun (s.a.v) yolunu izleyerek varılacağını göstermiştir.