Anayasa Mahkemesi, 11 Yılda Bitmeyen Davada Tazminata Hükmetti

Anayasa Mahkemesi (AYM), İstanbul Unkapanı'nda 29 Temmuz 2002'de meydana gelen tarfik kazasında yaralanan vatandaşın açtığı davanın '11 yıldır sürmesinde makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği' gerekçesiyle anayasal bir hakkın ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek mahkeme, mağdur vatandaşa 13 bin 300 lira tazminat ödenmesine hükmetti.

Anayasa Mahkemesi, 12 Eylül 2010 referandumuyla sağlanan bireysel başvuruları bir bir sonuçlandırıyor. Yüksek mahkeme, 11 yıldır süren tazminat davasında anayasal hak ihlali olduğunu belirledi. Unkapanı'nda 29 Temmuz 2002'de meydana gelen trafik kazasında, Şaziye Y. idaresindeki araç, Unkapanı istikametine giderken iddiaya göre, aşırı hız sebebiyle ters istikamete girerek, karşı istikamette seyreden Hekim Hilmi Y.’ın da içerisinde bulunduğu araca çarptı. Kazada yaralanarak hastaneye kaldırılan Hekim Hilmi Y.'ın vücudunun muhtelif kısımlarında kırıklar ve kalıcı sakatlık meydana geldi. Kaza sebebiyle Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan soruşturma sonucu, Beyoğlu 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde sanık sürücü hakkında ceza davası açıldı. Mahkeme, ilk duruşma tarihini 10 ay sonraya verdi. 7 yıl süren yargılama sonucu mahkeme, 'Taksirle yaralamak' suçundan sanık sürücüye mahkumiyet kararı verdi. Sanık sürücünün kararı temyiz etmesiyle dava dosyasının gönderildiği Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 28 Eylül 2010'da verdiği karar ile davanın zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle davanın düşürülmesine karar verildi.

Ceza yargılaması devam ederken, 3 Mart 2003 tarihinde Hekim Hilmi Yakışan'ın avukatı Mehmet Arslanargın, Beyoğlu 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde sürücü Şaziye Y. ile Kapital Sigorta A.Ş aleyhine tazminat davası açtı. Dava sürürken Avukat Arslanargın, 8 Kasım 2013'te, makul sürede yargılama yapılmadığı için 100 bin lira manevi, 30 bin lira da maddi tazminata hükmedilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu. Avukat Arslanargın, müşteki vatandaşın açtığı tazminat davasında yargılamanın halen devam ettiğini, makul sürede yargılama yapılmadığını belirterek, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürerek tazminat talep etti.

Tazminat davası sürecinde Kapital Sigorta A.Ş iflas ettiğinden hakkındaki dava ortadan kalktı. Sürücü aleyhine olan dava ise Beyoğlu Adliyesi'nin kapanması sonucu İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesi’inde görülmeye başlandı. Bilirkişi raporları sonrasında mahkeme, 29 Mayıs 2014'te verdiği kararla davanın kısmen kabülüne hükmetti. Faiz ve yargılama giderleri ile birlikte yaklaşık 20 bin lira olan alacak Avukat Arslanargın tarafından icra takibine konuldu. Borçlu adına kazaya karışan araç dışında haczi kabil malvarlığına rastlanamadığından alacağın tahsili de mümkün olmadı.

Başvuruyu değerlendiren AYM, tazminat davasının; hukuki meselenin çözümündeki güçlük, maddi olayların karmaşıklığı, delillerin toplanmasında karşılaşılan engeller, taraf sayısı gibi kriterler dikkate alındığında karmaşık olmaktan uzak olduğuna hükmetti. Başvurucunun, tutum ve davranışlarıyla ve usuli haklarını kullanırken özensiz davranmasıyla yargılamanın uzamasına önemli ölçüde sebep olduğunun da söylenemeyeceğine dikkat çeken Yüksek Mahkeme, somut başvuru açısından, farklı bir karar verilmesini gerektirecek bir yön bulunmadığı ve on bir yılı aşkın süredir devam eden yargılama sürecinde makul olmayan bir gecikmenin olduğu sonucuna varıldığını açıkladı. Mahkeme, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Hekim Hilmi Y.'a 13 bin 300 lira tazminat ödenmesine hükmetti.

"GECİKMİŞ ADALET ADALET DEĞİLDİR"

Norm Hukuk Bürosu'ndan Avukat Mehmet Arslanargın ise kararı şöyle yorumladı: "Hukuk ve ceza yargılaması süresince hastalık, izin, mazeret, tayin, emeklilik gibi sebeplerle bir çok hakim değişikliği yaşanmış, müvekkilimiz ile birlikte büromuz avukatları da lüzumsuz zaman ve emek kayıplarına maruz kalmışlardır. Dava devam ederken adil yargılanma hakkının ihlal edildiğinden bahisle tarafımızca Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunulmuştur. Anayasa Mahkemesi tarafından ekli karar ile makul bir sebep olmaksızın yargılamanın uzun zaman sürdüğü, bu nedenle Anayasa’nın 36 ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6. maddelerinde güvence altına alınan ilkeler çerçevesinde, müvekkilimizin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine, 13 bin 300 lira manevi tazminat ile bin 698,35 liralık avukatlık ücreti ile yargılama giderinin Maliye Bakanlığı tarafından müvekkilimize ödenmesine karar vermiştir. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarıyla uyumlu olup, ülkemizdeki adaletin geç işlemesi, hatta birçok meselede hiç işlememesi ve 'gecikmiş adalet, adalet değildir' deyim ve şikayetinin yüksek sesle ifadesidir."

CİHAN