Yeşil hazine kenevir

Son günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son talimatı ile kenevir birden bire popüler bir bitki haline geldi. Medya başta olmak üzere üreticiler, üretici birlikleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı tüm gücüyle devreye girdi. Fakat kenevirin ne getirip ne götüreceği tam olarak dikkate alınmıyor. Konya Gıda Tarım Üniversitesi (KGTÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mevlüt Mülayim, “Kenevirle ilgili alt yapı ve sanayimiz çok eskilerde kaldığı için yenilemek gerekecektir. Ayrıca kenevir ekimi ile birlikte yine esrar üreten ülkelerden sayılacağımızda dikkate alınmalıdır. Kenevir bitkisinin ekonomik bir değeri vardır. Kenevir ülkemizde yetiştirilecek potansiyele ve iklime sahiptir” dedi.

KENEVİR KONYA’DA EKİLMELİ

Kenevir yetiştiriciliğinde Konya’nın şimdilik üretim alanları dışında tutulduğuna dikkat çeken Mevlüt Mülayim “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından alınan karara göre Türkiye’nin 19 ilinde izin alınması şartıyla kenevir üretimine izin verildi. 29 Eylül 2016 (Sayı: 29842) Resmî Gazetede yayımlanan yönetmeliğe (Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik) göre izinli kenevir yetiştiriciliği; Amasya, Antalya, Bartın, Burdur, Çorum, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Malatya, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak illerinde ve bu illerin bütün ilçelerinde yapılabilecek. Konya ve Karaman ilinde bazı ilçeler de kenevir yetiştirilmesinin serbest bırakılması uygun olacaktır” diye konuştu.

TARIMDAKİ YEŞİL HAZİNE KENEVİR

Kenevirin tarım alanında önceden bilinen ve son yılların en önemli keşiflerinden birisi olduğunu kaydeden Mülayim, şunları söyledi: “Halk arasında daha çok uyuşturucu maddelerin yapımında kullanıldığından, ‘günah bitkisi’ diye anılıyor. O nedenle de, insanlık için gerçek yararları ne yazık ki göz ardı edilmektedir. Bu nedenle birçok ülke, kenevir bitkisinin (Cannabis sativa) ekimini ve yetiştirilmesini yasaklamış durumdadır. Bazı Batı Avrupa ülkelerinde, sadece deney amaçlı kullanım için ilgili bakanlıktan alınan özel izinlerle ekimi yapılıyor. Ülkemizde de yasak olan bitkiler arasındadır. 2016 yılında 19 ilde ekimi kontrollü serbest bırakılmıştır. Kenevir, Cannabaceae familyasına ait, tek yıllık bitki cinsidir. İnsanlık tarihinin en eski bitkisel hammadde kaynağı olan, saplarında bulunan lifler iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kâğıt yapımında kullanılan bir bitki türüdür. Anavatanı Orta Asya'dır. Kenevir, dişi ve erkekleri ayrı ayrı olan bitkilerdir. Erkekler daha zayıftır ve tozlayıcı (dölleyici) olarak, dişilerinden ise tohum elde edilir.  Kenevir, yeşil hazine olarak da bilinmektedir. Tarım alanında önceden bilinen ve son yılların da en önemli keşiflerinden biridir. Kenevirin liflerinden, tekstil sanayiinde, çekirdeklerinden de kozmetik sektöründe yararlanılıyor. Odunsu sapı ise, kâğıt ve kumaş üretiminde kullanılıyor. Kısaca kenevir, birçok amaçla kullanılan bir bitkidir. İsviçre'de "Her şey kenevirden" adlı mağazada, kitaptan şampuana ve biraya kadar birçok ürün kenevirden üretiliyor. Kenevirle yakından ilgilenen en ilginç sektör ise otomotiv sanayi olup son üretilen Opel Astra'nın kaplamasında kenevir bitkisinden yararlanılmıştır.”

KENEVİRİN FAYDALARI SAYMAKLA BİTMİYOR

Prof. Dr. Mevlüt Mülayim, kenevirin faydaları hakkında ise şu bilgileri verdi: “Bir dönümlük kenevir, 25 dönümlük orman kadar oksijen üretir. Yine bir dönümlük kenevirden, 4 dönüm ağaca eş kâğıt üretilebilir. Kenevir tam 8 kez kâğıda dönüştürülebilirken, ağaç 3 kez kâğıda dönüştürebilir. Kenevir 4 ayda yetişir, bir ağaç ise 20-50 yılda yetişmektedir. Kenevir, gerçek bir radyasyon temizleyicidir. Kenevir dünyanın her yerinde yetiştirilebilir ve çok az suya ihtiyaç duyar. Ayrıca kendisini böceklerden koruyabildiği için tarım ilacına da ihtiyaç duymaz. İlk kot pantolon, kenevirden yapılmıştır; hatta “kanvas” kelimesi kenevir ürünlerine verilen isimdir. Kenevir, AİDS ve kanser tedavisinde kemoterapi ve radyasyon etkisini azaltma; romatizma, kalp, sara, astım, mide, uykusuzluk, psikoloji, omurga rahatsızlıkları gibi en az 250 hastalıkta kullanılmaktadır.   Kenevir tohumunun protein değeri çok yüksektir ve içindeki iki yağ asidi de önemlidir. Tohumunda bulunan % 30 kadar yağın yarısı linoleik (Omega 3-6-9 yağlarını taşır) yağ asididir. Kenevirin üretimi kolaydır. Çerezlik olarak da kullanılmaktadır. Kenevir lifleri İp, urgan, halat ve çuval yapımında kullanılır. Kenevirle beslenen hayvanlar, hormon takviyesine ihtiyaç duymaz. Tohumunun besin değeri, insan ve büyükbaş, küçükbaş, kümes ve kanatlı hayvanlar için idealdir ve protein değeri ise çok yüksektir.  Plastik ürünlerin tamamı, kenevirden üretilebilir ve kenevir plastiğinin doğaya dönüşmesi oldukça kolaydır.  Keneviri yapı izolasyonunda da kullanabilirsiniz, kompozit ürün olarak da, kenevir bazlı asfaltlar asırlarca bozulmadan kalabilirler. Binaların yalıtımında kullanıldığında son derece dayanıklı, ucuz, esnek ve zararsızdır. Boya ve vernik üretiminde olağanüstü ucuz ve verimlidir, dayanıklılık etkileri vardır. Biyogaz üretiminde kullanılabilir. Kenevirle yapılan sabunlar ve kozmetik ürünler, suyu kirletmez; yani tamamen doğa dostudur. Kenevirle sabun da üretebilirsiniz, şampuan da, deterjan da. Tabiata zarar vermez ve suları kirletmezler. Keneviri biyoyakıt olarak da kullanılmaktadır.  Kenevir (cannabis), marihuana, ot veya esrar olarak bilinen bitkinin yasadışı ilan edilmesi bundan yaklaşık 90 yıl öncesine dayanıyor.  Kenevirin yasadışı ilan edilmesinin ABD ve Avrupa'da farklı hikâyeleri olduğu gibi, günümüzde birçok ülke yavaş yavaş kontrollü de olsa kenevir yetiştirilmesini ve tüketilmesini yasallaştırıyor.250 endüstriyel ana maddeden üretilen 2500’e yakın nihai üründe, doğrudan ya da dolaylı olarak kenevir ürünlerinin kullanılması mümkündür. Tekstilden gıdaya, ilaçtan kozmetiğe, petrokimya ürünlerinden inşaat sektörüne kadar, zırh üretiminden kompozit ürünlere kadar her yerde ve her alanda kenevir kullanmak mümkündür.”

KENEVİR BAZI ÜLKELERDE YASAK

“Kenevirin üretimi ve satışı, dünyanın bazı ülkelerinde tamamen yasaklıdır; bazılarında ise kısıtlı olarak yapılabilmektedir” diyen Mülayim, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “ Türkiye de, kenevirin yasaklı olduğu ve uyuşturucu sınıfında yer aldığı ülkelerden biridir. Yasaklanmadan önce Anadolu’nun birçok yerinde, bostan ve bahçelerde birkaç kök olarak tohumlarını çerez olarak tüketmek amacıyla üretilmekteydi. Fakat Yönetmelik çerçevesinde belirlenen hükümlere uymak şartı ile bilimsel araştırma amacıyla ana veya tali bitki olarak kenevir yetiştiriciliğine belirtilen bölgeler dışında da izin verilebilecek. Kenevir yetiştiriciliğine getirilen düzenleme ile bu ürüne bağlı uyuşturucu madde üretiminin engellenmesinin sağlanmasına yönelik izinli ve izinsiz kenevir yetiştiriciliğine dair yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar belirlendi. İhtiyaç hallerinde yetiştiricilik bölgelerini azaltmak veya çoğaltmak için Bakanlık yetkili kılınmış olup Bakanlık yeni yetiştiricilik bölgeleri ihdas edebileceği gibi mevcut yetiştirme bölgelerini de iptal edebilecek. Yetkiye sahiptir. Kenevir birçok amaçlarla kullanılabilen bir endüstri bitkisidir. Keten bitkisi de ekimi serbest olan bir yağ bitkisidir. Ülkemizde İç-Karedeniz, Orta Anadolu, Akdeniz, Eğe ve Marmara’nın bazı yerlerinde yetişebilmektedir. Yağışın az olduğu yerlerde sulama yapılmalıdır.”

İBRAHİM BÜYÜKEKEN