Vesayet bitmedi

Konya Aydınlar Ocağı’nın bu haftaki Selçuklu Salı Sohbetleri’nde, “Darbeler” gündeme geldi. Necmeddin Erbakan Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yakup Kaya, “Demokratikleşme Sürecinde Darbeler” konusunu ele alırken 1876’da Osmanlı Padişahı Abdülaziz’e yapılan suikastın da bir saray darbesi olduğunu ve böylece Jön Türklerin iktidara geldiğini ifade etti.  II. Abdülhamid’e karşı yapılan 31 Mart Vakâsı’nın da Türkiye’de büyük bir dönüşümü ifade ettiğini söyledi. Türkiye’de darbe geleneğini ve darbeler tarihini incelerken bunun köklerini iyi araştırmak ve derinliklerini iyi bilmek gerektiği üzerinde de duran Yrd. Doç. Dr. Yakup Kaya, “31 Mart olayı aslında bir komplo. Yâni Abdülhamid’in tahtan indirilmesine yönelik olarak İttihatçıların elini ve gücünü kuvvetlendiren bir komplo hareketiydi. Tabi burada İngilizlerin, Avusturya’nın ve Rusya’nın parmağı vardı. Ama sonuç itibariyle ordu siyasete müdahale etmişti. Ve 27 Mayıs’ta da tarihin tekerrürü açısından çok ilginçtir, bu darbecilerin bir kısmı Hareket Ordusu’nun komutanı olan Mahmut Şevket Paşa’nın evinde toplandılar. Üsküdar’da bir araya gelerek darbe planlarını pekiştirdiler” dedi.

“ŞARTLAR OLUŞURSA DARBELER KAÇINILMAZDIR”

Konya İl Halk Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen sohbette, Türkiye’deki darbeleri Meşrutiyet dönemi, Cumhuriyet dönemi ve Demokrasi döneminden misaller vererek anlatan tarihçi Kaya,  28 Nisan 1960’da TBMM’de lâf kavgası esnasında söylediği İsmet İnönü’nün şu sözlerini hatırlattı: “Biz üç devirden geçtik. Meşrutiyet devrinden geçtik. Cumhuriyet devrini gördük. Şimdi de demokratik hayata geçtik. Ama milletlerin hayatında şartlar olgunlaşırsa ihtilâller kaçınılmaz olur.” Bu konuşmanın ardından bir ay geçmeden Türkiye’de, Türk siyasal hayatını büyük ölçüde değiştirecek, demokratik hayatı ilk defa kesintiye uğratacak 27 Mayıs İhtilâli’nin meydana geldiğine dikkati çeken Kaya, “27 Mayıs 1960 ihtilâl mi yoksa darbe mi?” sorusunu “27 Mayıs bir askerî darbedir. Meşru tarafı da yoktur. Netice itibariyle bu darbe milletin temsilcilerine ve onun ruhuna karşı yapılmıştı” şeklinde cevaplandırdı.  Türkiye’de darbe yapılmadan önce kaotik bir ortam oluşturulduğuna dikkati çeken Kaya, buna 12 Eylül askerî darbesini bariz bir örnek olarak gösterdikten sonra halkın, bu darbelerden mağdur olanların arkasında durmadığı gerçeğine de parmak bastı. Dünya ile Türkiye’deki siyasi gelişmeleri iktisadi gelişmelerle birlikte okumak gerektiğini belirten Kaya, darbeler çağını 27 Mayıs darbesinin başlattığını ve ardından 71 darbesinin vuku bulduğunu, vesayet odaklarının bitmediğini ve bitmeyeceğini kaydetti.