Obruk ve çatlak endişelendiriyor

Konya'da, özellikle Karapınar yakınlarında yoğunlaşan ve yer kabuğunun aniden çökmesiyle oluşan obrukların sayısı her geçen gün artıyor. Geçen hafta Karapınar ilçe merkezine 6 kilometre uzaklıktaki 25 hanenin bulunduğu Kubbasan mevkisinde yeni bir obruk oluştu. Obruklarıyla bilinen Karapınar'da, Samuk mevkisinde yeni oluşan obruğa yakın mesafede ise yüzeyde derin çatlaklar meydana geldi. İlçeye 26 kilometre mesafedeki Kubbasan ve Samuk mevkisinde oluşan obruğun hemen ardından, aynı fay üzerindeki toprakta meydana gelen çatlakların yerleşim yerlerine yakın olması vatandaşları tedirgin etti. Obrukların geçen sene Altınekin ve Kadınhanı'nda geçen gün de Karapınar'da görülmesi bölge halkını endişelendiriyor. Bugün itibariyle Karapınar, Çumra ve Aksaray'ın Eskil ilçesi üçgeninde 100'ün üzerinde büyüklü küçüklü obruk oluşumu mevcut. Yeraltı sularının aşırı kullanımı obruk oluşumunu tetiklediği ve tek bir fay hattı üzerinde bulunan obrukların kuzeye doğru bir yayılma göstediği açıklandı. Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Şube Başkanı Doç. Dr. Fetullah Arık, obruklarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

OBRUK SAYISI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR

Çumra'dan Karapınar'a, Karapınar'dan Aksaray'ın Eskil ilçesine kadar, yaklaşık 200 kilometrelik hat boyunca büyüklü küçüklü 100'ün üzerinde obruk bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. Fetullah Arık, bölgenin obruk sayısının her geçen gün arttığını, önlem alınması gerektiğin belirtti. Son yıllarda Konya'da aşırı yer altı suyu kullanımına bağlı hızla düşen su seviyesinin obruk oluşumunu hızlandırdığını belirten Arık, “Obruklar, yer altındaki kireçli kayaçların, içinden akan yeraltı suları nedeniyle eriyip zamanla mağaralar oluşturmaları, yukarı doğru genişleyen bu boşlukların üstündeki yükü taşıyamaz hale geldiği noktada aniden çökmesiyle oluşuyor. Obrukların oluşumuna kolaylık sağlayan yeraltındaki kireç taşı, killi kireç taşı Karapınar yakınlarında yoğun olarak bulunuyor. Bölgede yer alan Karacadağ, Üzecek Dağı, Hasandağı gibi sönmüş volkanların da bu obrukların oluşmasına etkisi var. Şöyle ki; bu volkanlar binlerce yıldır aktif olmamalarına rağmen süregelen volkanik faaliyetler nedeniyle ortaya çıkan karbondioksit, sülfat, hidrojensülfit gibi gazların, yeraltı sularına karışıp onları daha eritici ve asitli hale getirerek, geçtikleri noktalardaki kireç taşları ve benzeri kayaçların çok daha çabuk erimelerine neden oluyor. Ancak son yıllarda, ani çökmeler nedeniyle bölgedeki canlılar için risk oluşturan obrukların oluşumlarında artış gözlendi" diye konuştu.

KAPSAMLI ARAŞTIRMALAR YAPILMALI

"Bölge halkı aniden oluşan obruklar nedeniyle tedirginlik duyuyor" diyen Arık, "Obruklar Karapınar ilçe merkezine doğru yaklaşma eğilimi gösteriyor. Obruk oluşumu olağanlaştı. Ancak Kadınhanı ve Altınekin'de obruk oluşması, Cihanbeyli ve Kulu yöresinde de yer yer belirtilerinin görülmesi olağanüstü bir durum. Daha önce bu noktalarda obruklar görülmezdi. Ancak bir yayılma söz konusu. Maden Tetkit Arama ve üniversitelerin yaptığı araştırmalara bakıldığında obrukların bir fay hattının üzerinde olduğu ve kuzeye doğru bir genişlemenin olduğu görülüyor. Obruk oluşumunu tetikleyen unsurların iyi bilinmesi gerekiyor ve buna uygun şekilde önlem alınmalı. Vatandaş endişelerinde haklı. Yeni obruk oluşumları da yaşanabilir. Vatandaş, 'evimin, tarlamın altında da çatlamalar olabilir' diye endişeleniyor. Obruk oluşan bölgelerde ayrıntılı jeolojik, jeoteknik ve jeofiziksel araştırmalar yapılarak yer altındaki boşlukların yerleri, şekilleri ve boyutları araştırılmalı ve vatandaşlarımız bilgilendirilmelidir. Bölgede devam eden kuraklık ve tarımsal amaçla yoğun şekilde yeraltından su çekilmesinin, obruk oluşumlarının son yıllarda artmasına etkisi yadsınamaz. Yer altı sularından ciddi anlamda tasarruf edilmeli. Bugüne kadar kapsamlı bir araştırma yapılmadı. Bu tehlike göz ardı edilmemeli. Kapsamlı bir araştırma için ciddi bir bütçe ayrılmalı” sözlerini kullandı.

OBRUK VE ÇATLAKLARA YAKLAŞMAYIN

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Karapınar Belediye Başkanı Mehmet Yaka da, son bir hafta içinde bölgede 1 obruğun, 2 ayrı noktada ise çatlakların oluştuğunu söyledi. İlçede uzun yıllardan bu yana obrukların oluştuğunu söyleyen Yaka, "İlçemizde çok sayıda obruk var. Obruk oluşumlarının sayısı artıyor. Son günlerde obruklar yine gündeme geldi. Şehir merkezine yakın noktalarda obruklar oluşuyor. Obruklarla ilgili Kaymakamımız ile görüştüm. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne de başvurdum. Obrukların etrafını telle çevireceğiz. Geçmişte MTA da bir zemin etütü yaptı. Aşırı yer altı suyu kullanımının obruk oluşmunu tetiklediği belirtiliyor. Kurum ve kuruluşlar bir bütün olarak kapsamlı bir araştırma yapmalı" dedi. Vatandaşa obrukların ve çatlakların oluştuğu yerlere 'yaklaşmayın' çağrısında da bulunan Yaka, "Konuyla ilgili bir uyarı yazısı hazırlıyoruz. İlçe halkı obrukların ve çatlakların oluşumunu merak ediyor ve riskli alanlara gidiyor. İlçe halkımız riskli alanlara yaklaşmamalı" şeklinde konuştu.

KERİM ATICI merhabahaber.com