Varlığını ve ününü yüzyıllar boyunca  muhafaza edebilen ender şehirlerden birisi Konya’da , iskan çok eski dönemlere kadar uzanmaktadır.(Baykara ,1994:21) İlk iskan faaliyetlerinin bakır çağına kadar uzandığı bilinmektedir . Bölgenin antik yerleşmelerinden biri olan Karacahöyük’teki buluntular bunu ortaya koymaktadır . Yine aynı şekilde Alaaddin Tepesinde de M.Ö. itibaren iskan başlamıştır. (Baştak: 1938)

**
Konya’da iskanın kimler tarafından başlatıldığı ve bu nadide şehrin ismini nereden aldığı hususunda Şemsed-din Sami Bey‘in yazdığı Kamusu’l-Alam’ında şöyle bahsedilmekedir ; ‘Konya Şehri pek eski bir zaman da birtakım Yunan muhacirleri tarafından Danaye ismiyle inşa olunarak LiKonya hıtta-i kadimesinin merkezi olmuştu..

**

Esatir-i kadimeye göre güya bu şehre bir ejderha musallat olup ikide birde hücumla kadın ve kızlarını yediği halde Jubiter’in oğlu Persiyos ejderhayı katl ile şehri bu beladan kurtardığı için ahalisi şehrin bir kapısı üzerinde bunun bir resmini vaz ettiklerinden resim veya sanem demek olan ikondan müştak olmak üzere şehre İkonyom namı verilmişti . Romalılar ve Rumlar zamanında dahi bu isimle yad olunup ba’dehu Selçukiler’in yed-i zaptına geçince ihtisaren Konya tesmiye olunmuştur....’
Günümüz Türkçesiyle ele alındığında : Konya şehri çok eski zamanlarda bir takım yunan göçmenler tarafından Danaye adıyla kurularak ülkenin başkenti olmuştur.
**
Bu efsanenin farklı bir versiyonu ise şehre musallat olan yaratığın ejderha değil, yunan mitolojisinde yer tutan Medussa olduğunu anlatmaktadır.(Önder, 1962 ,459)
İkonyon adı verilmesinden Konya olarak kısaltılmasına kadar , İkonion adı, İcconium'a dönüşürken, Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen yeni söyleniş biçimlerine rastlanır. Bunlar; "Claudiconium, Colonia Selie, Augusta İconium" dur.

**

Bizans kaynaklarında "Tokonion" olarak geçen şehrimize yakıştırılan diğer isimler şöyledir:"Ycconium, Conium, Stancona, Conia, Cogne, Cogna, Konien, Konia..."(Buluş,2019) Şehrin isminin nereden geldiği ile ilgili diğer bir söylenti ise şudur : Konya adı Frig dilindeki Kawania’dan gelmiş ve bu Konion şekline dönüşmüş, daha sonra Roma çağında ve Bizans döneminde İkonion / İkonium olarak söylenmiştir. Bu bilgiler ışığında şehrin ismi zaman içerisinde  dönemin yönetimine ve kültür anlayışına bağlı olarak değişime uğramış fakat günümüze kadar özünü korumuştur.