Derken bütün melekler topluca saygı ile eğildiler. Ancak İblis eğilmedi. O büyüklük tasladı ve kâfirlerden oldu. Allah, “Ey İblis! Ellerimle yarattığıma saygı ile eğilmekten seni ne alıkoydu? Büyüklük mü tasladın, yoksa üstünlerden mi oldun?” dedi. İblis, “Ben ondan daha hayırlıyım. Beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın” dedi.

Gurur ve kibir insanın manevi duygularını yiyip bitiren, insanı nefsinin istek ve arzularına yönlendiren iki olumsuz haslettir. Peki, gurur ve kibir gibi kötü huylardan insan nasıl uzak durur?

Şeytana Âdem’e (a.s.) secde etmesi emredildiğinde “ben” duygusunu ön planda tutmuş, “büyüklük” ve “kibir” ateşi onu yiyip bitirmiş, sonuçta Allah’ın emrine karşı çıkmıştı. Ateşin çamurdan daha üstün olduğu kanaati kendisini, cennet gibi en mükemmel bir nimetten kovulmasına ve ebedi olarak azaba düşmesine neden olmuştu. Şeytan bu kibrinde hala ısrarcı ve kendisine de kibir ve gurur gibi hasletlere sahip yardımcılar aramaya devam etmektedir. Bakıldığı zaman şeytanın bir özelliği olduğu anlaşılan bu duygular içerisinde olan insan kendisine yazık etmektedir. Çünkü bu hasletlerin insanda çoğalması demek dönüşü olmayan bataklığa doğru ilerlemesi demektir. Nasıl ki sapasağlam eğilmeyen bükülmeyen bir demiri nem çürütüp zayıflatıyorsa, insanı da kibir, gurur vb. hasletler zayıflatır, çürütür ve şeytanın oyuncağına çeviriverir. İnsanın kalbini paslandırır, insanın da kalbi paslanır mı? diye düşünceniz olabilir ama bu gerçek Kur’an-ı Kerim de( Mutaffıfın-14) açıklanmıştır: “Hayır, hayır! Doğrusu onların kazanmakta oldukları kalplerini paslandırmıştır.”

İnsanın kendisine bu dünyada verildiği birçok nimet imtihan içindir. Kişinin zenginliği, Malının, parasının, evinin çokluğu asla ve asla onu üstün kılmaz. Güzelliği, boylu poslu olması da herhangi bir üstünlük alameti değildir. Bunlara ve buna benzer meziyetlere sahip olan kişi gurur ve kibre kapılırsa şeytanın gittiği yolda yürümeye başlamış demektir. Kişinin bu dünyadaki üstünlüğünün ölçüsünü Allah (cc) : “…Allah katında en değerli olanınız, O’na karşı gelmekten en çok sakınanınızdır…” (Hucurât Suresi 13) diye açıklarken Peygamber Efendimiz ise Veda Hutbesinde Şu şekilde ifade etmiştir. “Ey insanlar! Rabbiniz birdir, atanız da birdir. Hepiniz Adem’den siniz, Adem ise; topraktan yaratılmıştır. Allah katında en değerli olanınız, O’na karşı gelmekten sakınanınızdır. Arab’ın Arab olmayana, hiçbir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takva iledir.”

İnsanın en büyük kibirlenmesi Allah’a ve Resulüne karşı olandır. Bu onu tıpkı şeytan örneğinde olduğu gibi ebedi olarak cennetten uzaklaştıracaktır. Diğeri ise kişinin kendi nefsinde büyüttüğü başkalarına karşı övünme ihtiyacı hissettiği durumdur. Hâlbuki bu durum tamamen bir hastalıktır. Kalbinde zerre miktarı kibir bulunan kimsenin durumunu Peygamber Efendimiz bakın nasıl açıklamaktadır : Abdullah b. Mes"ûd"un anlattığına göre, bir gün Hz. Peygamber (sav), “Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse cennete giremez.” buyurdu. Bunu duyan bir adam, “Ama insan elbisesinin ve ayakkabısının güzel olmasından hoşlanır!” deyince, Allah Resûlü, “Allah güzeldir, güzelliği sever. Kibir ise hakikati inkâr etmek ve insanları küçük görmektir.” buyurdu. (M265 Müslim, Îmân, 147)

Rabbim bizleri bu tür kötü huy ve hasletlerden uzak eylesin.

Selam, dua ve muhabbetlerimle…