Yumurta sektöründe iflas sinyali!

Yumurtacılık sektörü, can çekişiyor. Son zamanlarda büyük üretimler yapan birçok tesisin kapanması, sektörde yaşanan sıkıntının boyutunu gözler önüne seriyor. Kapanan şirketleri, yabancı menşeili firmalar bünyesine geçiriyor. Üreticilerin girdi maliyetlerinin artması, döviz kurlarının sürekli yükselmesi ise üreticiyi perişan ediyor. Yumurta fiyatlarına bir ay içinde 4-5 liralık zam geldi. 30'lu yumurta fiyatı 9, 9 buçuk liradan, 13-14 liraya, gezen tavuk yumurtası ise 17 liradan 20 TL'ye kadar yükseldi. Üreticiler, yeni bir zammın daha yolda olduğunu belirtti. Yumurta fiyatlarını yüksek bulan vatandaşlar da artışa tepki gösteriyor. Üreticiler, yine önümüzdeki zamanlarda yumurtanın bile ithal edilir hale geleceğinden endişe ediyor.

BİRÇOK FİRMADA İFLASLAR BAŞLADI

Konya Yumurta Üreticileri Birliği (YUM-BİR) Başkanı İsmail Saraçoğlu, yumurtacılık sektörünün 2016 yılından bu yana sürekli zarar eden bir sektör haline geldiğini söyledi. Türkiye'nin marka değeri en yüksek iki firması başta olmak üzere; birçok firmada iflasların başladığını üzülerek belirten Başkan Saraçoğlu, üretim kapasitesinin de yüzde 35-40 civarında düştüğüne değindi. Arz ve talebin dengelendiğini, yumurtanın da olması gereken fiyata geri geldiğini aktaran Saraçoğlu, "Üreticinin eline geçen yumurta, 37-38 kuruş civarında. Yumurtanın maliyeti yaklaşık bir yıldır, 31-32 kuruştu. Geçen yıl yazın 13 kuruşa kadar düştü. Yüzde yüz zararla bile, üretici hep geleceğe umutla baktı ve üretimini devam etti. Ama günümüz itibari ile üreticinin ümidi kırıldı. Bir civciv, 3 lira 30 kuruş. Yemi ile yumurtaya başlaması 21 lira. Bundan 300 tane yumurta almak ve amorti etmek için yem maliyeti üzerine her hayvan için 85 kuruş amortisman bedeli biner. Elektriği, işçisi hepsi masraf. Döviz yükseldi. Biz de sektörde yüzde 80-85 oranında dışa bağımlıyız, yani girdi maliyetlerimiz çok arttı. Hayvanlara 2 buçuk 3 ay kendi ürünlerimizi veriyoruz sadece. 9 ay ise Amerika'dan, Rusya'dan ve Ukrayna'dan getirilen soya ve ayçiçeği küspesini yediyoruz. Yem maliyetlerinde yüzde 75-80 artış oldu" şeklinde konuştu.

YUMURTAYA YENİ ZAM YOLDA

Yumurta ile beraber önümüzdeki haftalarda hayvansal gıdaların da piyasada sıkıntı oluşturacağını ifade eden Saraçoğlu, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Tarım Bakanlığı, et fiyatlarını baskıda tutuyor ama fiyatlar üretim maliyetlerinin altında kalmış durumda. Analiz yaparken, her şeyi döviz kuru ve oluşan enflasyon ile bağdaştırmak lazım. 2016 yılının Kasım-Aralık ayındaki rakama yeni geldik. Üretim kapasitesi düşerse, yumurta fiyatlarında daha da artış kaçınılmaz olacaktır. Yumurtayı bile kırmızı et gibi ithal eder hale gelebiliriz. Acilen yem hammaddelerine önlem alınması lazım. 30'lu yumurta fiyatı 13-14 liranın üzerine çıkmış durumda. Önümüzdeki hafta 1 lira daha zam bekleniyor. Çevre ülkelerde de aynı sıkıntı var. Biz, 9 ülkeye her hafta düzenli yumurta ihraç ediyoruz. Ülkelerin çok fazla talebi var. İç piyasada sıkıntı olduğu gibi bu ülkelere de yumurta veremez hale geldik. Hava sıcak olduğu için yumurtaya talep az. İç piyasada talep az olduğu halde sıkıntılar boy gösteriyor. Eylül ayında aynı sıkıntılar olsa ne yapacağız? Türkiye, dünyanın en ucuz yumurtasını satıyor. Türk üreticisinin maliyeti ama dünya geneline göre çok yüksek."

İFLAS EDEN FİRMALARI YABANCILAR ALIYOR

"Yumurta en ucuz ama en çok protein veren bir ürün. Protein olarak etten daha yüksek enerjiye sahip. Yumurta fiyatları, vatandaşın alıştığı rakamların üzerinde olduğu için yumurta almamak için bir direnç gösteriyor" diyen Saraçoğlu, daha sonra şunları kaydetti: "Japonya'da günlük yumurta tüketimi kişi başına ikiden fazla. Türkiye'de kişi başına bu oran daha düşük. Üreticini zararı bir yıl içinde kapatılamayacak gibi. İşletmelerinin devamı için, üreticiler çareyi kredi de gördü ve daha da borçlandı. Faiz oranları arttı. Üreticinin sektördeki olumsuzlukların düzelmesi için büyük bir beklentisi yok. Üretim planlaması yapılması ve devletin yumurtacılık sektörüne el atması lazım. Sektör içinde yer alan tesislerin yüzde 35-40'ı boşa gitti. Küçük ve orta ölçekli işletmeler iyice bitti. Şirketlerin geleceği felaket. Küçük işletmenin maliyeti her zaman için büyük işletme ile karşılaştırılmamalı. Büyük işletme bir gemi mal alırken, küçük işletme bir kamyon mal alıyor. Küçük işletmenin aldığı mal daha az olunca maliyeti yüksek oluyor. Ton başına işletmeler arasında 15-20 dolarlık gibi bir fark ortaya çıkar. Üretici sayısı zarardan dolayı azalıyor. İflas eden şirketleri de yabancı menşeili firmalar alıyor. Hammaddeyi Türklere göre daha ucuza getiriyorlar. Bizim, onlarla bu şartlarda rekabet halinde olmamız çok zor."

EMRE ÖZGÜL merhabahaber.com