Üreticiye NBŞ darbesi

3 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) üretimi için 250 bin ton olarak belirlenen kota yüzde 30 oranında artırıldı. Kotanın yüzde 30 oranında arttırılmasının, tarım sektörü ve pancar sanayinin desteklediği yan sektörleri olumsuz etkileyeceği görüşü hâkim. Dünyada şeker, üç temel tarım ürününden elde ediliyor. Şeker kamışı, şeker pancarı ve mısır. Türkiye’deyse şeker pancarı ve mısırdan. Mısır şurubu (NBŞ), şeker pancarından elde edilen şekerden daha tatlı, üstelik daha ucuz ve taşınması daha kolay. Türkiye’nin 64 ilinde pancar ekimi yapılıyor. 1.5  milyonu aşkın üretici var. Türkiye’de şeker sektörü bünyesinde 7 pancar şekeri ve 5 nişasta bazlı şeker üreticisi olmak üzere 12 şirket faaliyet gösteriyor.  Bir tarafta şeker pancarı üreticileri, diğer tarafta da nişasta ve glikoz üreticileri var. Türkiye'de şekerde rekabet her geçen gün artıyor.

PANCAR ÜRETİMİNİ DÜŞÜRÜYOR

1998’de 22 milyon ton olan şeker pancarı üretimi 2014’te 16,8 milyon tona geriledi. Çiftçi sayısı da 450 binden 125 binlere düştü. NBŞ'de yapılan bu kota artışının Türkiye'deki pancar üretimine büyük darbe vurması bekleniliyor. Bu kota artışı yaklaşık olarak 75 bin ton pancar şekerine tekabül ediyor. Bu oranda daha az pancar şekerinin üretilememesinin ekonomiye etkisi ise; 540 bin ton pancar üretilememesi, yaklaşık 100 bin dekar alanda pancar tarımının yapılamaması yapılamaması anlamına geliyor. NBŞ kotasının artırılması ile birlikte doğrudan istihdam ve nakliye sektöründe daralma, tarımsal istihdamda yaklaşık 125 bin tarım işçisinin çalışamaması ve yaklaşık 200 milyon TL’lik ekonomik kayıp olarak yansıyor.

ŞEKERDE BÜYÜK BİR SAVAŞ VAR

Konya Önder Çiftçi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Sarı, NBŞ kotalarındaki artıştan dolayı üreticilerin mağdur olacağını dile getirdi. Savaşların artık gıda üzerinden yapıldığını dile getiren Sarı, "Eskiden tatlandırıcı firmaların yüzde 15 kotası vardı. Kotanın artmasıyla birlikte tahminim yüzde kotaları yüzde 20’ye yaklaştı. Bu, pancar kotasının düşmesi demek. 500 bin ton kotamız varsa aşağı yukarı ‘Yüzde 20 oranında az ekin’ diyecekler, bize. Pekmez, lokum, şekerlemelerde normal toz şekerden ziyade ucuz olduğu için tatlandırıcı tercih edilecek. Şekerde savaş var. Şeker pancarından ekmek yiyen çok. Nakliyecisi, sökümcüsü, çapalayanı herkes para alıyor. Devletler yıllar önce kendi aralarında anlaşma yapmışlar, şu bu hükümet diyemem. Bu bir anlaşma, geri dönme ihtimali var mı var ama bana kalırsa baskı da var. Savaşlar artık topla tüfekle olmuyor. Gıdalar üzerinde oluyor."

900 BİN TARIM İŞÇİSİ İŞSİZ KALACAK

Pankobirlik Genel Müdürü Taner Taşpınar, NBŞ (Nişasta Bazlı Şeker) kotasının artırılmasıyla birlikte şeker pancarı üretiminin gerilediğini belirterek, şunları söyledi: "Kota artışının son 12 yılda Türkiye’ye kestiği faturanın çok ağır olduğunu dile getiren Taşpınar, "NBŞ kotalarının ülkemizde, AB normlarının aksine, fiilen her yıl toplam şeker kotasının yaklaşık yüzde 15’i oranında uygulanması neticesinde, 2002-2003 yılından itibaren 12 pazarlama yılı itibariyle pancar şekeri üretimine bu artışların etkisi, toplam 2 milyon 700 bin ton pancar şekeri üretilememesi şeklinde olmuştur. Bu daralmadan dolayı yaklaşık 320 bin hektar alanda 17 milyon ton pancar tarımı yapılamamış, bir diğer ifadeyle ülkemizde 1 pazarlama yılında hiç pancar şekeri üretilmemiştir. Bu durumun ise yan sektörlerle birlikte milli ekonomimize maliyeti yaklaşık 4 milyar dolarlık bir 'katma değer' kaybıdır. Bu kaybın bir diğer etkisi istihdama olmuştur. Kapasite kullanımındaki düşme neticesinde, doğrudan istihdamın ve nakliye sektörünün yaşadığı daralmanın yanısıra, kriz ortamında işsizlik konusunda ülkemize nefes aldıran tarımsal istihdamda, bu tercihle yaklaşık 900 bin tarım işçisini işsiz bırakacaktır."

İBRAHİM BÜYÜKEKEN