Kişi, tefekkür etmenin faziletine kavuşmak istiyorsa şu beş şey hakkında düşünebilir;
1. Allah’ın varlığını ve birliğini gösteren ayetler hakkında düşünebilir,
2. Allah’ın verdiği nimetler üzerinde düşünebilir,
3. Allah’ın yapılan iyi işlere vereceği ecirleri düşünebilir,
4. Allah’ın kötülüklere vereceği azabı düşünebilir,
5. Allah’ın kullarına olan ihsanını düşünebilir.
Allah’ın ayetleri hakkında düşünmek demek; Allah (c.c)’ın yerleri ve gökleri nasıl yarattığını, güneşin doğup batmasını, gece ve gündüzün birbiri ardına gelmesini ve kişinin nasıl yaratıldığını düşünmesi demektir. Ayette:
“İnananlar için yeryüzünde ayetler vardır. Kendi nefisleriniz de öyle. Görmüyor musunuz?” (Zariyat, 51/20-21.)
Kişi, Allah’ın bu çeşit nimetlerini tefekkür ettiği zaman imanı kuvvetlenir ve marifeti artar.
Allah’ın verdiği nimetler üzerine düşünmek; Allah’ın verdiği nimetler üzerinde kulun görüp ibret almasıdır.
Hikmet ehli bir zata bu soru sorulduğunda şöyle demiştir:
“Gözle görebildiğimiz nimetler, zahiri (açık) nimetlerdir. Göremediklerimiz ise gizli (batini) nimetlerdir. Mesela el açık bir nimettir. Elden meydana gelen kuvvet ise gizli nimettir. Yüzümüz açık bir nimettir. Fakat yüzün güzelliği gizli nimettir. Ayaklar açık nimettir ama yürümek gizli nimettir. Ayağı olan birisi yürüyemiyor ise nimetin açığı verilmiş ama gizlisi verilmemiştir. Vücudumuzda bulunan damarlar, kemikler ve sinirler açık nimetlerdendir. Onların yerli yerinde olması gizli nimettir.”
Bazı alimlere göre ise açık ve gizli nimetler birdir. Ayette:
“O, istediğiniz şeylerin hepsinden size verdi. Eğer Allah’ın nimetlerini saymaya kalkışsanız sayamazsınız. Şüphesiz insan çok zalimdir, çok nankördür.” (İbrahim, 14/34.)
Allah’ın açık ve gizli nimetlerini tefekkür eden kişilerin muhabbeti artar.
Bir sonraki yazıda faziletlere devam edeceğiz inşAllah.
Gününüz bereketli olsun.