TEDAŞ’a olana takip yok

1953 Kilis doğumlu olan Önder Kazazoğlu, 1975 yılında Orta doğu teknik Üniversitesi Makine Bölümünden mezun oldu. 1978 yılında master çalışmasını tamamladı. 1975–1978 yılları arasında Azot Sanayi T.A.Ş (Türkiye Gübre Sanayi)’de çalıştı. 1979 yılında askerlik hizmetini tamamladı ve Alarko gurubuna katıldı. Alarko gurubunda 20 yıl taahhüt işlerinde 10 yıl kadar da arazi geliştirme işlerinde çalıştı. 2009 yılı başından bu yana da MEDAŞ Genel Müdürlüğünü yapıyor. Evli ve 2 çocuk babası. İyi derecede İngilizce ve orta derecede Rusça bilmektedir. 

* MEDAŞ olarak çiftçilere ödeme kolaylığı olarak neler sağlıyorsunuz?

Göreve geldiğimizden geçen süre içinde öncelikli görevimiz çiftçileri mağdur etmemek oluşturdu. Bu kapsamda çiftçilerin borçlarını kendi istedikleri zaman diliminde ödemeleri için üç tane banka ile anlaşma yaptık. Çiftçilerin büyük çoğunluğu hasat döneminde borçlarını ödeyebileceklerini söylemeleri üzerine bankalarla yaptığımız anlaşma gereği hasat döneminde ödeme uygulamasını devreye soktuk. Bankalar gecikme faizi açısından çiftçiler için daha avantajlı. Çünkü biz gecikme faizi olarak 1,95 faiz uygularken bankalar 1,40-50 arasında faiz uyguluyor. Bu durumda çiftçi yüzde 30 daha karlı çıkıyor. Onun çiftçilere diyoruz ki borçlarını bankalar aracılığı ile ödeyin. Böylece hem borcunuzu hasat zamanında ödemiş olacaklar ham da daha az gecikme faizi ödeyecekler.

* Özelleştirmeden önceki eski borçlarla ilgili çalışmalarınız neler?

Elektrik borçları ister eski ister yeni olsun hepsi MEDAŞ’ın alacağı. Çünkü MEDAŞ özelleştirilirken şartnameye madde konulmuş. O madde de deniliyor ki eski alacaklardan bir kısmı MEDAŞ’a, bir kısmı da Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketi (TEDAŞ)’a devredilecek. Fakat sonuçta TEDAŞ’a borcu olan çiftçide borcunu MEDAŞ’a yatırmak zorunda bende bana yatırılan borcu TEDAŞ’a göndermek zorundayım. Bu durumda alacaklar arasında sıkıntı yaşanıyor. Burada çiftçilerde haklı çünkü iki kardeşten birinin borcu MEDAŞ’a birinin borcu TEDAŞ’a kalmış. Fakat MEDAŞ olarak diyoruz ki herkes kendi alacağını takip etsin diyoruz.  Onun içinde TEDAŞ’a borcu olan çiftçiyi takip etmiyorum. Bu noktada alacağı takip etmediğim için TEDAŞ’a borcu olan çiftçiye de kolaylık yapmış oluyorum. Eğer çiftçi TEDAŞ’a olan borcunu yatırmak istiyorsa da MEDAŞ olarak o çiftçinin borucunu almak ve TEDAŞ’a iletmek zorundayım.

* Eski borçlarla ilgili hacizli çiftçi var mı? Hacizli çiftçilerle ilgili borçlarını ödemede kolaylık sağlıyor musunuz? 

Borcu yüzünden hacizli çiftçilerimiz var. Fakat kaç tane hacizli çiftçi var bununla ilgili bir istatistik çıkarmadık. Hacizli borçların büyük bölümü 2006’dan sonraki borçlar. En fazla 2008-2009’dan kalan borçlar var. MEDAŞ olarak bu borçları bir şekilde tahsil etmek durumundayız. Hacizli durumdaki çiftçiler bize gelirlerse kendilerine her türlü kolaylığı sağlamaya hazırız. Amacımız kimsenin tarlasını evini elinden almak değil. Borucunu ödemesi için hem biz yardım ederiz hem de bankanın kendisine her türlü kolaylığı yapmasını sağlarız. Ayrıca hacizli durumdaki çiftçinin aboneliği de bitmekte ve evinin, varsa dükkânının elektriği kesilmektedir.

* Diğer bir konuda faturaların tarlalara atıldığı ile ilgili iddialar bu konuda neler söyleyeceksiniz? Bir de ihbarnameler konusu var? 

Tebligat kanununa göre faturalar sayaç nerdeyse oraya bırakılır. Bizim saya okuyan personelimiz de öyle yapıyor. Tarlaya gidip sayacı okuyor ve faturayı sayacın olduğu yere bırakıyor. Eğer çiftçi bize dilekçe verip ben faturamın tarlaya değil de evime ve ya dükkânıma gönderilmesini istiyorum diye bize bir dilekçe verirse o zaman faturası istediği adrese gider. İş sadece bir dilekçeye bakıyor. İhbarname konusunu ise bir yönetmeliğe göre uyguluyoruz. Bu sayede daha fazla gecikme olmadan abonelere borçları hatırlatılıyor. 6-7 faturası birikenler var. Vatandaş 3-4 fatura ödemekte zorlandığı için onlara borçlarını erken ödemeleri konusunda uyarıyoruz. Bazen elektriğini kestiğimiz vatandaşlar bize beni daha önce niye bilgilendirmedin diye tepki gösteriyor. Bu tepkiye maruz kalmamak içinde ihbarname gönderiyoruz. Özelleştirmeden öncede faturaların altında eski borçta yazılıyordu. O da ihbarname yerine geçiyordu. Fakat biz doğrudan ihbarname gönderiyoruz.

* Vatandaşın en fazla merak ettiği konu ise elektrik kesintilerinin ne zaman sonlanacağı ile ilgili. Kesintiler tam olarak ne zaman bitecek?

            Şuanda 10 ayrı ekibimiz çok hızlı bir şekilde bakım ve onarım çalışmalarını sürdürüyor. Bakım ve onarım yapılırken de elektriklerin kesilmesi gerekiyor. bakım yapmamızdaki amaç ise yıllarca hatlarda bakım yapılmadığı için. Birçok trafo ve hat eskimiş bunların yenilenmesi gerekiyor. Yılbaşına kadar çalışmalarımızı bitirmeyi düşünüyoruz. Kesintilerin bir kısmı da TEİAŞ yatırımları ile ilgili. Konuyla ilgili Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) ile de çalışmalarımız sürüyor. Daha iyi bakım ve onarımı nasıl yaparız diye. MEDAŞ’ın 2010 yatırımları için 36 milyon TL ödenek ayrılmıştı. Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK) ile yaptığımız görüşmeler sonucunda ödeneği yüzde 50 arttırarak 55 milyon TL’ye çıkardık. 2011 yılındaki ödenek talebimiz ise 160 milyon TL. Tabii bu ödenek MEDAŞ’ın bölgesini kapsayan altı il için geçerli. Bazı bölgelerde de elektrik kablolarını yer altına almayı düşünüyoruz. Örneği Derin kuyu bölgesi turistik bir bölge. Fakat çarpık bir elektrik hattı var.  Bölgeyi yılda yüzlerce turist ziyaret ediyor. Onun için oradaki elektrik hatlarını yer altına alacağız.

* İçerideki sayaçları dışarıya almak gibi bir projeniz vardı bu proje gerçekleşecek mi? Eski sayaçları modern elektronik sayaçlarla değiştirme projeniz var mı?

            Bu projeyi gerçekleştireceğiz. Çünkü 400 bin elektrik sayacı bodrum katlarında, tuvalette hatta yatak odasında bulunuyor. Kanuna göre bu sayaçlar müşterinin iznine tabi olmadan her an okunabilecek yerlerde olmak zorunda. Bu sayaçları görevlilerin her an ulaşabileceği yerde olması için çalışmalara başladık. Çünkü hiçbir görevlimin birisinin yatak odasına girip sayaç okumasını istemiyorum. İşyerinde kasanın altında sayaç var. Bu durum bazı sorunları da beraberinde getirebilir. Dolayısıyla biz bu sayaçları dışarıya almak mecburiyetindeyiz ki yönetmelikte bu belirtiliyor. Onun için sayacı içerde olanlara tebligat göndereceğiz. Tebligatta bizim istediğimiz krokiye göre sayacını ya kendin dışarı aldır ya da biz alalım ücretini 2-3 taksitte faturaya yansıtalım diyeceğiz. Ölçü ayarları kanununa göre de sayaçların 10 yılda bir kontrol edilmesi gerekiyor. Kontrollerimizi biz yapıyoruz. Fakat sayacın bakım ve onarımını yaptığımızda alacağımız ücret ile yeni sayaç takıldığında alınacak ücret birbirine çok yakın olacak. Bu durumda vatandaşa bakım yapılan sayacın ücreti şu, yeni sayacın ücreti şu. Tercihi kendisine bırakacağız. Ayrıca mekanik sayaçla elektronik sayaç arasında bir fark yok. Çünkü ikisi de kontrolden geçiyor.

* MEDAŞ bölgesinde kaçak elektrik kullanımının oranı nedir?

            MEDAŞ bölgesinde elektrik kaybı yüzde 8,5’tur. Bunun yüzde 5 veya 6’sı teknik kayıplardır. Yüzde 1veya 2’si de kaçak kullanımdan dolayı yaşanan kayıptır. Yani hırsızlıktır. Tüm MEDAŞ hizmet bölgesinde kaçak elektrik kullanımı var. Kaçak elektrik kullanan yakalandığında elektrik ücretinin 3-4 misli katı parasal ceza veriliyor. Ne kadar kaçak elektrik kullandığı da yönetmelikte belirtilen oranlara göre hesaplanıyor. Kaçak elektrik aynı zamanda nitelikli hırsızlığa girdiği için bu tür kişiler hiçbir kamu görevinde bulunamıyorlar. Hatta kendi çocukları bile kamu görevinden mahrum oluyor. 3 kuruş için bu risk göze alınmaması gerekiyor. Fakat MEDAŞ bölgesi kaçak elektrik kullanımı açısından Türkiye içerisinde en iyi bölgeler arasında yer alıyor. Bazı bölgelerde kaçak elektrik kullanımı yüzde 65’leri bulabiliyor.

* Trafosu olan çiftçi trafosunun bakım ve onarımını kendisi mi yapmak zorunda?

Yönetmeliğe göre trafo sahibi kendi trafosunun bakımını ve onarımını yapmak zorunda. Hatta bir tanede elektrik mühendisi bulundurmak zorunda. Fakat şimdiye kadar bu durum hiç uygulanmamış. Bazı elektrik mühendisleri sözleşme yaptıkları halde trafoyla ilgili hiç ilgilenmemiş. Çiftçi de elektrik mühendisinin görevini bilmediği için devamlı olarak arıza anında MEDAŞ yetkililerini çağırmış. Bu noktada çiftçinin bu mağduriyetini gidermek için Çiftçi, elektrik mühendisi ve MEDAŞ olarak üçlü bir sözleşeme yapacağız. Sözleşmeye göre çiftçiye elektrik mühendisinin görevlerini tek tek anlatacağız. Böylece çiftçinin mağdur olmasının önüne geçeceğiz.

* MEDAŞ olarak bundan sonraki çalışmalarınız nelerdir?

Şuanda MEDAŞ’a bağlı 147 noktada kapsamlı ve entegre bir Veri Tabanlı Kontrol ve Gözetleme Sistemi (Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) sisteminin tesis edilmesi bitti, halen işletmeye alma çalışmaları devam ediyor. Bu kontrol sistemi sayesinde elektriğin otomatik kontrolü ve gözlenmesi sağlanabilecek. Anlık olaylarda hemen müdahale edebileceğiz. Kontrol odasında sürekli personelimiz bulunacak ve Konya merkezdeki tüm elektrik sistemini oturduğu yerden kontrol edecek. Sistem içindeki tüm birimlerde elektrik kesebilecek, gücü aktarılabilecek. Dolayısıyla ekiplerimizin elektriği kesmek için trafoya gitmesine gerek kalmayacak. Ayrıca TEİAŞ’dan yeni 9 tane indirici merkez kurmasını istiyoruz. Uzak yerlerde iletim hatları var. 20 kilometreye taşıyacağımız elektriği 90 kilometreye taşıyoruz. Onun için hatlar arasına indirici merkezler kurulmalı. Böylece iletim hatlarının geçtiği bölgelere de daha rahat elektrik verilebilinir. Bizim MEDAŞ olarak görevimiz elektrik iletimini yapmak değil dağıtmaktır. 

HASAN AYHAN

FOTO ALTI: Önder Kazazoğlu