Güneş tutulmasının tarihteki izleri
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Eski Çağ Tarihçisi Prof. Dr. Hasan Bahar, güneş tutulması sırasında, eski çağlarda olduğu gibi Anadolu'da davul ve teneke çalıp kötü ruhlar ve uğursuzlukları ürküterek uzaklaştırma ritüelin
Prof. Dr. Bahar yaptığı açıklamada, 2011'in ilk güneş tutulmasının yarın yaşanacağını, bu olayın Türkiye'den de gözlemlenebileceğini yerel saat ile 08.40'da gözlemlenebileceğini söyledi.
Sümer medeniyetinde güneşin, adaletin ve doğruluğun sembolü olarak kabul edildiğini, ''Utu'' olarak isimlendirilen güneş tanrısının ise ''kötülükleri aydınlığa kavuşturan'' özelliğe sahip olduğuna inanıldığını aktaran Prof. Dr. Bahar, eski Mısır medeniyetinde de güneşin tanrılardan biri olarak kabul edildiğini ve ''Ra'' adı verildiğini anlattı.
Firavunlardan İknaton'un (IV. Amonofis), milattan önce 14. yüzyılda kendisinden önceki çok tanrılı din anlayışını tümüyle yasaklayıp, güneşi tek tanrı ilan ederek ''Aton'' dinini kurduğunu ifade eden Prof. Dr. Hasan Bahar, belli bir süre sonra eski çok tanrılı din anlayışını savunan rahiplerce yok edilen ''Aton'' dininin halen yaşamaya devam ettiğini savunarak, bu dinin de günümüzdeki çok tanrılı dinlerin habercisi olarak sayıldığını belirtti.
GÜNEŞ TUTULDU, YILLARCA SÜREN SAVAŞ BİTTİ
Güneş tutulmasının dini inançları bile güçlü bir şekilde etkilemesinin yanı sıra tarihte de kalıcı izler bıraktığını belirten Prof. Dr. Bahar, şunları kaydetti:
''Eski çağlardan beri olağanüstü ve tanrısal anlamlar yüklenen güneş tutulması, Medler ve Lidyalılar arasında yıllarca süren savaşı bir anda bitirdi. Milattan önce 585'te yaşanan güneş tutulması, Kızılırmak (Halys) kıyısında Medler ve Lidyalılar arasında yıllarca süren savaşın aniden bitmesine neden oldu. Bu 'olağan üstü' olayı, 'Tanrılar bizim savaşmamızı istemiyor' şeklinde yorumlayan Medler ve Lidyalılar, Halys Savaşı'nı bitirerek, barış anlaşması imzaladı.
Ünlü tarihçi Heredot, bu savaşı tüm detaylarıyla anlatmaktadır. Bu olayın daha ilginç yanı, Medler ve Lidyalılar'ın çağdaşı olan, hatta onlara 200 kilometre yakınındaki Milet'te yaşayan ünlü doğa bilimcisi Tales, güneş tutulmasının sadece bir doğa olayı olduğunu 40-50 yıl önce haber veriyordu. Yani bu olay, doğa bilimlerine aynı dönemde ve aynı Anadolu coğrafyasında yaşayan devlet adamlarının ne derece sırt çevirebildiklerini ya da gelişmelerden ne derece habersiz olduklarının göstermesi açısından da çarpıcıdır.''
TENEKE VE DAVUL ÇALMA RİTÜELİ YAŞIYOR
Anadolu'nun Orta Asya Şamanizmi, Medler ve Persler gibi yerli kültürler ile eski Orta Doğu kültürlerinden etkilendiğini, günümüzde de bu inanışların kırıntılarını Anadolu ve Avrupa'da devam ettirdiğini anlatan Prof. Dr. Bahar, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Şamanlar'da güneş tutulmasında gökyüzüne ok atılması çok bilinen bir gelenektir. Güneş tutulması sırasında, eski çağlarda olduğu gibi Anadolu'da davul ve teneke çalıp, havaya ateş edip kötü ruhlar ve uğursuzlukları ürküterek uzaklaştırmaya çalışma geleneği halen yaşıyor. Güneş tutulması sırasında özellikle köy ve kasabalarda bu tür ritüellerle karşılaşılıyor. Ancak bir kısmı geleneksel bir refleksle, kimisi ise eğlence olsun diye yapıyor ancak bu durum halen devam ettiği gerçeğini değiştirmez.''
Sümer medeniyetinde güneşin, adaletin ve doğruluğun sembolü olarak kabul edildiğini, ''Utu'' olarak isimlendirilen güneş tanrısının ise ''kötülükleri aydınlığa kavuşturan'' özelliğe sahip olduğuna inanıldığını aktaran Prof. Dr. Bahar, eski Mısır medeniyetinde de güneşin tanrılardan biri olarak kabul edildiğini ve ''Ra'' adı verildiğini anlattı.
Firavunlardan İknaton'un (IV. Amonofis), milattan önce 14. yüzyılda kendisinden önceki çok tanrılı din anlayışını tümüyle yasaklayıp, güneşi tek tanrı ilan ederek ''Aton'' dinini kurduğunu ifade eden Prof. Dr. Hasan Bahar, belli bir süre sonra eski çok tanrılı din anlayışını savunan rahiplerce yok edilen ''Aton'' dininin halen yaşamaya devam ettiğini savunarak, bu dinin de günümüzdeki çok tanrılı dinlerin habercisi olarak sayıldığını belirtti.
GÜNEŞ TUTULDU, YILLARCA SÜREN SAVAŞ BİTTİ
Güneş tutulmasının dini inançları bile güçlü bir şekilde etkilemesinin yanı sıra tarihte de kalıcı izler bıraktığını belirten Prof. Dr. Bahar, şunları kaydetti:
''Eski çağlardan beri olağanüstü ve tanrısal anlamlar yüklenen güneş tutulması, Medler ve Lidyalılar arasında yıllarca süren savaşı bir anda bitirdi. Milattan önce 585'te yaşanan güneş tutulması, Kızılırmak (Halys) kıyısında Medler ve Lidyalılar arasında yıllarca süren savaşın aniden bitmesine neden oldu. Bu 'olağan üstü' olayı, 'Tanrılar bizim savaşmamızı istemiyor' şeklinde yorumlayan Medler ve Lidyalılar, Halys Savaşı'nı bitirerek, barış anlaşması imzaladı.
Ünlü tarihçi Heredot, bu savaşı tüm detaylarıyla anlatmaktadır. Bu olayın daha ilginç yanı, Medler ve Lidyalılar'ın çağdaşı olan, hatta onlara 200 kilometre yakınındaki Milet'te yaşayan ünlü doğa bilimcisi Tales, güneş tutulmasının sadece bir doğa olayı olduğunu 40-50 yıl önce haber veriyordu. Yani bu olay, doğa bilimlerine aynı dönemde ve aynı Anadolu coğrafyasında yaşayan devlet adamlarının ne derece sırt çevirebildiklerini ya da gelişmelerden ne derece habersiz olduklarının göstermesi açısından da çarpıcıdır.''
TENEKE VE DAVUL ÇALMA RİTÜELİ YAŞIYOR
Anadolu'nun Orta Asya Şamanizmi, Medler ve Persler gibi yerli kültürler ile eski Orta Doğu kültürlerinden etkilendiğini, günümüzde de bu inanışların kırıntılarını Anadolu ve Avrupa'da devam ettirdiğini anlatan Prof. Dr. Bahar, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Şamanlar'da güneş tutulmasında gökyüzüne ok atılması çok bilinen bir gelenektir. Güneş tutulması sırasında, eski çağlarda olduğu gibi Anadolu'da davul ve teneke çalıp, havaya ateş edip kötü ruhlar ve uğursuzlukları ürküterek uzaklaştırmaya çalışma geleneği halen yaşıyor. Güneş tutulması sırasında özellikle köy ve kasabalarda bu tür ritüellerle karşılaşılıyor. Ancak bir kısmı geleneksel bir refleksle, kimisi ise eğlence olsun diye yapıyor ancak bu durum halen devam ettiği gerçeğini değiştirmez.''
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.