Yunanistan, Uyuşturucu Tedavi Merkezleri İle Hayat Kurtarıyor (Özel)

Türkiye, son yıllarda uyuşturucu belası ile karşı karşıya kalırken, komşu Yunanistan, devlet politikası haline getirdiği uyuşturucu ile mücadele kararlılığının meyvelerini topluyor. Ülke geneline yayılan 20 yılı aşkın tecrübeye sahip "Bağımlı Kişiler Terapi Merkezi" (KETHEA) ve "Uyuşturucu ile Mücadele Merkezi" (OKANA) gibi kuruluşlarda binlerce kişi tedavi oluyor.

Ülkede hem devlet hem de sivil toplum kuruluşları sayesinde onlarca farklı programa devam eden binlerce kişi tedavi edilirken, bir yıl uyuşturucudan ölenlerin sayısı 70’e düştü.

Yunanistan’daki en büyük uyuşturucu rehabilitasyonu ve topluma entegrasyon kuruluşu olarak bilinen Bağımlı Kişiler Terapi Merkezi (KETHEA), 23 yıldan bu yana ülke genelindeki merkezlerde hizmet veriyor. KETEHA, bağımlılıktan kurtulmak isteyen hasta ile ailelerine yönelik programlar, rehabilitasyon, eğitim ve sosyal hayata entegrasyon hizmetleri veriyor. Kuruluş, 21 yaş üstü gönüllü hastalara ‘ilaçsız tedavi’ programları uyguluyor. Ücretsiz hizmet alan hastalar, kuruluşa gönüllü başvuruda bulunuyor.

Başkent Atina’nın farklı semtlerinde hizmet veren KETHEA şubelerinden biri de şehir merkezindeki Paremvasi (Müdahale). Uyuşturucu belasından kurtulmak isteyen hastalar ve ailelerine aynı dönemde farklı binalarda hizmet veren kuruluş, şimdiye kadar binlerce genci topluma kazandırmayı başarmanın haklı gururunu yaşıyor.

ATİNALI NİKOS’UN MADDEDEN ARINMA HİKÂYESİ

Bu gençlerden biri de 3 yıldır KETHEA Paremvasi programına devam eden 32 yaşındaki Nikos Kaburidis. Nikos, Cihan Haber Ajansı’na 15 yıl önce başladığı uyuşturucudan kurtulma hikâyesini anlattı. Ailesi Nikos ile verdiği mücadeleyi gözyaşı eşliğinde paylaştı.

Daha 13 yaşında ortaokuldayken uyuşturucuya alışan Nikos, 2011’de profesyonel yardım almaya başladı. Nikos, vücudunu tamamen temizlemenin sevincini ailesi ile birlikte yaşıyor.

Bir yandan programa devam eden Nikos, tedavi olduktan sonra bahçıvan olarak çalışmaya başlamış. Nikos, "Müzikle de ilgileniyorum. Artık ilgi alanlarımı, ilişkilerimi ve hayatımı buldum. Mutluyum." diyor.

Genç Nikos bugünlerde, KETHEA programından başarıyla mezuniyet anlamına gelen ‘follow up’ı tamamlamaya hazırlanıyor.

Uyuşturucunun ilk başlarda sinsi şekilde ilerlediğini ve zaman içerisinde zararlarının görüldüğünü belirten Nikos, "Farkına varana kadar zaman istiyor. Hiçbir şey yapmadan öylece seyredebilirsin. Teşvik edilmeden tedavi kararını alamayabiliyorsun." diyor.

"DEĞERLER VE HAYELLERİ YENİDEN KEŞFETTİM"

Uyuşturucunun ülkelerin ortak problemi olduğunu belirten Nikos, temizlenme sürecini ise şöyle anlatıyor: "Bağımlı, önce kendi için karar alarak harekete geçmeli ki hayatı değişsin. Bu oluyor. Konu etrafında çok fazla söylenti var. Akıllarından kendileri için bir şey yapamayacakları konusunu çıkarmalılar. Ben de olduğu gibi. Hala gayret ediyorum."

"Bu süreçte hoşuma giden şeyler buldum" diyen Nikos, bağımlılık öncesi değerler ile yarına dair hayaller kurmayı rehabilitasyon sayesinde yeniden keşfettiğini vurguluyor:

"Kullanmaya başlamadan önce hayatımda olan değerler ve hayalleri buldum. Bağımlılıkta bunlar silinmişti. Bu tip programlar sayesinde oldu. Çözüm çok. Yalnız başlıyorsun ama yalnız değilsin. Etrafında sana yardım eden insanlar var. Sana devam etmen için tedarik veriyorlar. Grup terapisi sayesinde başkalarına destek olarak birçok şeyi sen de elde edebilirsin. Bu programlarda insanlar tecrübelerini ve yaşadıklarını paylaşıyorlar. Kendilerine benzeyen insanlarla birlikte birbirlerine ilerlemeleri için yol göstererek yardımcı oluyorlar."

"TEDAVİDE HERKESE DÜŞEN GÖREVLER VAR"

Uyuşturucuya her başlayanın farklı hikâyesi olduğunu söyleyen Nikos, tedavide her kesime düşen görevler olduğunu belirtti:

"İlki herkesin hissettiği tecrit edilme duygusu. Ancak diğer bağımlılar gibi ortak noktalar olduğunu görecek. Sevgi eksikliği, yabancılaşma, sevgiyi yanlış gösterme şekli. Sebep ne olursa olsun, işin esası, çözüm. Ancak bu kolay anlaşılır olmalı. Halının altına süpürülmesinin anlamı yok. Sadece kullanıcı kişiler ya da ailelerine söylemiyorum. Toplum genel olarak yardım etme duygusuna sahip olmalılar. Herkes bu yönde hareket etmeli."

Nikos, çocukların ‘esrar’ı bağımlılık yerine ‘masum’ gibi görebildikleri uyarısında bulunuyor. Bu sürecin nasıl başladığını ise tecrübe ve gözlemlerine dayanarak şöyle anlatıyor:

"Farklı denemeleri ve içmeleri yalnız başıma yaptım. Birçok kişi için de böyle. Yavaş yavaş başlıyor. Kontrol ettiğini zannediyorsun. Bir dönem sonra ben istediğim zaman bırakabilirim diye düşünmeye başlıyorsun. Sonra biraz daha zor olduğunu görüyorsun. Bu döngü bu şekilde oluyor. Böyle tedavi olmuyor. Başkalarından yardım almadan kim, nedir, ne tarafa gidiyor diye anlamadan üstesinden gelinemez. Vücut olarak maddeleri bırakmak birkaç günde oluyor. Psikiyatr desteği bütün işi yapıyor."

Uyuşturucu ile mücadeleye daha okul yaşında eğitim ve bilgilendirme ile başlamanın önemini vurgulayan Nikos, damgalanmaktan korkarak saklamanın sakıncalarına değiniyor: "İnsanlar arasında her seviyede iletişim olmalı. Ailede de öyle. Okulda da. Bunu saklamak düşünülmemeli. Damgalanacağız diye konuşmaktan kaçınılmamalı. Çocuk tehlikeleri bilmeli ki olabildiğince üstesinden gelebilsin."

AİLE DE BAĞIMLIYA DAVRANIŞ EĞİTİMİ ALIYOR"

Oğlunun uyuşturucudan kurtulma hikâyesini Cihan Haber Ajansı'na (Cihan) anlatışını gözyaşı içinde dinleyen anne Eleni Kaburis bağımlılıktan kurtulmada ilaçsız tedavi uygulayan KETHEA’ya 2011 yılında oğlu Nikos'la birlikte gelmeye başladıklarını söylüyor. Çocuklar diğer bağımlılar ile ayrı bir binada rehabilitasyon ve topluma entegrasyon tedavisine tabi tutulurken, bu sürecin en önemli ayağını oluşturan ebeveynler ise başka bir birimde haftada bir gün uzmanlar eşliğinde seminere devam ediyor. Ebeveynlere uzmanlar tarafından verilen destek, bağımlının hayata tutunmasında belirleyici faktörlerden birini oluşturuyor. KETHEA’da toplam 3-4 yıl süren bağımlı tedavisi boyunca ebeveyn de aile birimine devam ediyor. Atina’daki KETHEA aile birimine bugün 150 aile devam ediyor.

"ANNE ELENİ: PROBLEMİN ÜSTÜ ÖRTÜLMEMELİ"

Uyuşturucu ile mücadelede başarılı olarak hayata tutunduklarını belirten anne Eleni, şunları söyledi: "Aile ya da ebeveyn, öncelikle evlerinde böyle bir sorunun varlığını kabul etmeleri gerekiyor. Çoğumuz kabul etmiyoruz. Üstü örtülmemeli. İnanıyorum ki çözüm bulunacak. Aile, çocukları için bir şeyler yapmaları gerektiğini kabul ederlerse süreç başlamış olur. Çok farklı programlar var. Biz de bu merkezdeyiz ( Paremvasi). Çok mutluyuz. Bütün aile olarak tekrar hayata döndük."

"BABA MOSHOS: PROGRAM SAYESİNDE ÇOCUĞUMUZLA BİRLİKTE KURTULDUK"

Baba Moshos Kaburis de profesyonel destek sayesinde oğlunu bataklıktan kurtarmaya vesile olduğu için çok mutlu olduğunu belirtiyor: "Ben çok mutluyum. Bu programa katılarak çocuğumuzla birlikte biz de kurtulduk. Bataklığın içerisindeydik. Birçok kişinin de bataklığın içerisinde olduklarını hissettiklerini düşünüyorum. Ama öyle değil. Bu, bir karar verme meselesi. KETHEA gibi seni oradan çeken ve destekleyen insanlar var. Çok önemli bir iş. Problemden kaçıp karar alsınlar. Daha fazla bu tip program takip etsinler. Problem büyük. Ancak çözümü var. Karar vermek önemli. Ben kendimizi çok şanslı hissediyorum."

"Uyuşturucu bütün aileyi etkiliyor. Problemi hissediyorsun" diyen Moshos, "Çocukta davranış değişikliği görülüyor. Nasıl davranacağını belirlemek için danışmanlık hizmeti gerekli. Böylece çocuğunu yardım alması için ikna edebilirsin."

Oğlu Nikos ve eşi Eleni ile KETHEA Paremvasi’ye gitmeye başladıklarını söyleyen Moshos, "Bu programlar aileye yol gösteriyor. Bu şekilde çocuğun problemini kabul ederek buraya getiriyorsun. Desteksiz zor. Yunanistan’da çok fazla program var. Yeter ki karar versinler. Aileler olarak kurduğumuz dernek de var. Orada görev alıyoruz. Farkındalık oluşturma, tedavi gören çocuklarımıza etkinlik ve sergiler organize etme gibi farklı faaliyetlerle sosyalleşiyoruz." şeklinde konuşuyor.

30 YILLIK BAĞIMLI OKANA İLE HAYATA TUTUNDU

Yunanistan’da ‘ilaçsız ve gönüllü’ tedavi merkezi KETHEA kuruluşundan başka, Türkiye’deki AMATEM benzeri ‘ilaçlı ve yataklı’ tedavi birimi olan “Uyuşturucu ile Mücadele Merkezi” (OKANA), ülke genelindeki 70’ten fazla tedavi merkezi ile 20 yıldır madde bağımlılarına hizmet veriyor. Ekonomik kriz döneminde diğer kamu kuruluşlarına uygulanan bütçe kesintilerinden nasibini alan OKANA, doktor, uzman ve diğer hizmetlilerden oluşan 800 çalışanı ile uyuşturucu bağımlılarına zarar azaltma ve ikame (opioid) tedavisi (ilaçlı) uygulayarak hayata tutunmalarını sağlıyor. Onlarca program ile bağımlıların ilk başvurduğu merkezlerden biri olan OKANA’da 9 bin kişilik kapasitenin tamamı dolmuş durumda. Yaklaşık 2 bin kişi de beklemeye alınmış durumda.

OKANA’nın Pire’deki Tzanio Hastanesi’ndeki birimine devam eden 30 yıllık uyuşturucu bağımlısı 61 yaşındaki bayan Georgia, "4 yıldır burada ‘ilaçlı’ (ikame) tedavisi oluyorum. Bu programa devam etmeseydim şimdi nerede olurdum bilemem" diyor.

"TEDAVİ OLMASAYDIM ÖLMÜŞTÜM"

Günlük tedavi programı için geldiği Tzanio Hastanesi OKANA birimi önünde sırasının gelmesini bekleyen bayan Gerogia, Cihan Haber Ajansı’na uyuşturucu ile mücadelesini anlattı: "Program çok iyi. Başarısı ise bize bağlı. Bizim ne yaptığımız önemli. Eğer geri dönüş yapmaz isek program mükemmel." Doktorlardan memnuniyetini ifade eden 30 yılın kullanıcı Gerogia, "Eğer program olmasaydı ben nerede olacaktım bilemem. Tam 30 yıl gibi uzun bir süre kullanıcıydım. 4 yıldır bu programdayım." ifadelerini kullandı.

İlaçlı tedaviye başladıktan sonra yaşadığı büyük farkı "insan olmaya başlıyorsun" diye ifade eden Georgia, şunları söyledi: "Büyük fark. Bağımlılıktan önceki insan olmaya başlıyorsun. Madde, seni bir koza gibi sarıyor. İlerleyemiyorsun. Hayatında bir şey yapamıyorsun. Kullanmayı bıraktığında ise devam ediyorsun. Hap, uyuşturucunun yaptığı gibi aklını alan bir etki yapmıyor. Normal bir insansın. Diğer insanlar gibi net bir şekilde düşünebiliyorsun. Hayatına devam ediyorsun."

"TEDAVİ OLANLAR İŞE BAŞLIYOR"

Tedaviye başlamadan önce bırakmayı çok istediğini ancak yeniden aynı bataklığa düştüğünü belirten Georgia, tedavi olanların iş bularak yeni dostluklar kurmayı da başardıklarını belirtiyor: "Bir defasında 6-7 ay kullanmadan dayandım. Ancak yeniden başladım. Burada psikolojik destek de veriyorlar. Tedavi olanlar da birbirine yardım ediyor. Bazılarının işe başladıklarını görüyorsun. Biz kullanıcıların pek tanıdığı olmaz. Sadece birbirimizi tanırız. Tedavi olmaya başladıktan sonra yeniden dostluklar kurmaya başlıyorsun. Daha önce senin gibi madde kullanan insanların hayatlarına nasıl devam ettiklerini görme fırsatı veriliyor. Hayatın değişiyor."

Ailelerin çocuklarına nasıl davranacaklarını öğrenmeleri gerektiğini söyleyen 30 yıllık eski uyuşturucu bağımlısı Georgia, "Aileler de burada uzmanlardan destek alıyor. Yoksa bağırıp çağırmakla olmuyor. Bu süreç çok büyük sabır gerektiriyor. Bağımlılar madde temini için günlük en az 10 Euro paraya ihtiyaç duyuyor." şeklinde konuşuyor. CİHAN