Sömürgeciliğin tarihini yazan ülke: Portekiz

PORTEKİZ İZLENİMLERİ -1 İBRAHİM BÜYÜKEKEN

FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYINIZ

Braga şehri Portekiz'in en köklü geçmişe sahip olan şehirleri arasında geliyor. Hıristiyan Katolik geleneklerine çok sıkı bağlı olan Braga'da kilise ve katedrallerden gün boyunca çan sesleri geliyor. Portekiz’in en büyük üçüncü şehri olan Braga, ülkenin dini başkenti olarak kabul ediliyor. Şehirde çok sayıda kilise, manastır ve katedral bulunuyor. Populo Kilises, Misericordia Kilisesi, Belediye Meydanı , Santa Marta Katedrali Manastırların bazıları butik otellere çevrilmiş durumda. Şehrin en yüksek tepelerine ise dev katedralller yapılmış. Braga’nın en önemli kilisesi 1700’lü yıllarda inşa edilen Bom Jesus (İyi İsa) Kilisesi. Bu kilise Braga'nın en yüksek tepelerinden birine inşa edilmiş. Dünyada İyi İsa Kilisesi Portekiz'in dışında İtalya ve Filipinler'de bulunuyor. İyi İsa Kilisesi'ne ulaşmak için 7 katlı bir merdivenden çıkılmak zorunda. Her katta çeşme bulunuyor. Her bir çeşme adeta bir sanat eseri görevi görüyor. Kilisenin hemen yanında adeta yapay bir gölet bulunuyor. İnsana huzur veren bu göletin de tarihi çok eskilere dayanıyor.

SÖMÜRGELERDEN GÖÇ GELİYOR

Braga'da Portekiz'in sömürgelerinden gelen çok sayıda insan da yaşıyor.  Portekiz'de çok sayıda Mozambikli, Brezilyalı ve Makau adasından gelen insan yaşıyor. Portekiz bu ülkelerden gelen insanlara vatandaşlık veriyor. Bu durum diğer AB ülkeleri tarafından pek hoş karşılanmıyor. İlerleyen yıllarda Avrupa Birliği'nin kurduğu Shengen sisteminin bu yüzden çökebileceği öngörülüyor. Portekiz'in yerli halkı da sömürgelerden gelen insanlara pek sempatiyle yaklaşmıyar. Braga Şehir Meydanı etrafında bulunan alışveriş merkezlerinin çoğunu Çinliler veya Koreliler işletiyor. Hediyelik eşyalar diğer Avrupa ülkelerine göre oldukça hesaplı.

ÇİNİLERLE KAPLI EVLER KORUNUYOR

Portekiz’i gezerken artık görmeye alışık olduğum dış cepheleri renkli çinilerle kaplanmış, küçük balkonlu tarihi binalar Braga’nın da olmazsa olmazı. Çinilerle kaplı evler koruma altına alınmış durumda. Her hangi bir tadilata izin verilmiyor. Braga üniversite şehri olduğu için genç nüfus oldukça yoğun bu yüzden dar sokakların,caddelerin neredeyse her köşesinde cafe ve lokantalara rastlamak mümkün. Braga'ya özellikle Brezilya'dan çok fazla öğrenci geliyor. Fazla eski bir tarihçesi olmamasına rağmen Minho Üniversitesi Braga’nın en popüler üniversitesi olarak biliniyor. Türkiye de dahil olmak üzere Avrupa’nın her köşesinden öğrenciler, Erasmus Öğrenci Değişim Programı kapsamında Braga’ya geliyor.

FADO KONSERİ MEST ETTİ

Braga'da bulunan bir restauranta akşam yemeği fırsatı bulduk. Yemek yediğimiz restaurantta Teresa Sousa ve  gitarist José Marques bize mini bir fado konseri verdi. Portekiz'in geleneksel müziklerinden olan Fado müziği konseri verdi. Fado müziği bizdeki uzun havaya benziyor. Kadınlar okyanusa balık avlamaya giden kocalarının geri dönmemesi durumunda kocalarına ağıt yakıyor. Portekizliler bu müziği Fado müziği olarak adlandırmış.  Yemekten sonra biraz sohbet etme imkanı bulduğum Teresa ve Jose müzik ve proje hakkında bilgi verdi. Projenin isminin "Do fado ao Rock" olduğunu kaydeden Teresa Sousa, bu işi hobi olarak yaptıklarını amaçlarının geleneksel Fado müziğini tanıtmak olduğunu söyledi.

SÖMÜRGECİLİĞİ BAŞLATAN ÜLKE: PORTEKİZ

Coğrafi keşiflerle birlikte dünyanın dört bir yanına yayılan Portekiz, gittikleri ülkelere dili ve kültürünü de götürmüştür. Portekiz dünyaca ünlü kaşifleri Kristof Kolomb, Vasco De Gama, Alvaro Fernandes, Luis Cadamosto, Bartolomeu Dias, Joao Rodrigues Cabrilho  ve Denizci Prens Henry gibi onlarca kaşifin sayesinde dünyanın dört bir yanına yayıldı. Portekiz tarih boyunca çok sayıda ülkeyi kolonileştirmiştir. Afrika ülkelerinden Uzakdoğu'ya ve Güney Amerika'ya kadar birçok ülkeyi sömürgeleştiren Portekiz, sömürgecilik konusunda İngiltere'yi bile geride bırakmıştır.  Bugün dünyada 200 milyona yakın insan Portekizce konuşmaktadır. Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) Portekizce konuşan ülkeler arasında ki birlikteliği ve ortak çalışmayı öngören çok taraflı bir forum bile kurmuşlar. Bu toplulukta Portekiz'in yanı sıra geçmiş dönemde Portekiz'in kolonisi olan ülkeler yer alıyor. Üye ülkelerin tamamında Portekizce resmi dil olarak kullanılmaktadır. Bu şekilde bir birlikteliğin oluşturulması ilk olarak 1965 yılında dönemin Portekiz diktatörü Antonio de Oliveira Salazar tarafından Brezilya'ya teklif edilmiş ve ortak mirasların korunması adına çalışma yapılması teklif edilmiştir.

PORTEKİZCE KONUŞAN ÜLKELER

1996 yılında bir araya gelen Angola, Brezilya, Gine-Bissau, Yeşil Burun Adaları, Mozambik, Portekiz ve São Tomé ve Príncipe kurucu üyeler olarak birliğin kuruluşunu onayladı. Bu birliğe 2002 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra Doğu Timor ile 2007 yılında resmi dilleri arasına Portekizce'yi de dahil eden Ekvator Ginesi de dahil oldu. Bu ülkelerin yanı sıra Portekiz'in Uzakdoğu Asya'daki sömürgesi olan Makao adası da Portekiz dilini konuşmaktadır. Portekiz'de günümüzde çok sayıda Makaolu ve Mozambikli yaşamaktadır. Makao adasının günümüzde Hong Kong gibi özel bir statüsü bulunmaktadır. 1999 yılına kadar Portekiz sömürgesi olan bu küçük ada günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel  bir yönetim bölgesi olmuştur. Bir gün yolunuz Portekiz'e düşerse çekik gözlü Portekizce konuşan insanları görürseniz mutlak Makao adasından gelmiştir. Portekiz sömürgecilik konusunda İngilizleri bile geride bırakmıştır.