Sağlık için beyazdan uzak durun

Sağlıklı beslenmek isteyenlere tavsiyelerde bulunan Kalp Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, mutfaklara zeytin yağının girmesi gerektiğini ve insanların da şeker, un ve unlu gıdalardan kaçınması gerektiğini dile getirdi. Kamuoyunda yumurtadan özür dileyen doktor olarak da bilinen Prof. Dr. Bingür Sönmez, yumurtanın çok faydalı bir ürün olduğunu, Türkiye'de yıllardır insanlara boş yere yumurtanın yasaklandığını söyledi. Bazı programlara katılmak için Konya'ya gelen Prof. Dr. Bingür Sönmez bizim de kalp sağlığı ve sağlıklı beslenme ile ilgili sorularımızı yanıtladı.

Kalp sağlığı için yemeklerde kullanılan yağların önemi nedir size göre?

Beslenmenin kalp sağlığına önemi yıllardır biliniyor. Bitkisel yağlar, antioksidan özelliği dolayısı ile kalbin içindeki o cilalı olan, akışkanlığı olan kısmı koruyor. Gürcüler yemeklerini ceviz yağı ile yaptıkları için uzun yıllar yaşıyor. Aynı şekilde Karadeniz Bölgesi'ndeki yemeklerin de fındık yağı ile yapılması da o insanların daha uzun ömürlü olarak yaşamasına katkı sağlıyor.

Sağlıklı yaşamak isteyen bireyler hangi yağları daha çok tercih etmeliler?

Türkiye'de tereyağını hiç tanımayan Ege köylüleri, zeytinyağını hiç tanımayan Orta Anadolu köylüleri var. Biz bir zeytinyağı ülkesiyiz. Dünyaya zeytin yağı ihracat ediyoruz ama ülkemizde bir türlü zeytin yağı kullanımını yaygınlaştıramadık. Mükemmel Ege ve Akdeniz  mutfağımız var, ama bugün Antalya'ya gittiğimiz de Antep mutfağı orada daha hakim. Ne zaman Antep'te, Ege mutfağı yaygınlaşırsa o zaman bu ülkenin insanlarının kalp sağlığı daha iyi olacak.

Birçok uzman ve doktor özellikle hastalara şekerden uzak durmasını tavsiye ediyor. Yağların yanı sıra insanların tükettikleri şekerin insan sağlığı için ne gibi etkileri var?

İnsanlar eskisi gibi diyette ısarrcı davranmıyor. İnsanların yiyeceklerden aldığı kolestrol yüzde 25 oranında kan yağını yükseltiyor. İnsan vücudu olarak 10 bin yıl öncesine kadar avcı toplumuyduk. Av etleri, bitki kökleri ve meyveler ile beslendik. Ama yerleşik tarıma geçtikten sonra buğday ile tanıştık.  200 yıl önce de endüstriyel şeker ile tanıştık. Ondan önce şeker olarak sadece şeker kamışı, bal ve pekmez vardı. Endüstriyel şeker ve buğday bizim vücudumuzun kabul ettiği şeyler değil. Bizim metabolizmamız buna göre organize edilmiş değil. Dolayısı ile vücudumuzun verdiği reaksiyon bitkisel reaksiyondan çok farklı. Her ikisi de merbot obizite, insülün direnci konusunda bizim en büyük düşmanlarımız.

İnsülünün insan sağlığına ne gibi etkisi var?

Bu gün vücutta üretilen insülün aslında çok gerekli bir hormonumuz. Ama endüstriyel şeker ve buğday vücutta insülün olmasına rağmen sürekli insülün salgılatıyor. Vücutta bulunan insülün de damar sertliğini ciddi şekilde artırıyor.

Sağlıklı olmak isteyen bireyler nelerden uzak durmalılar?

Keşke 10 bin sene önce olduğu gibi avcı toplumları gibi beslenebilsek. Kalp sağlığımız o zaman daha güzel olacak. Şu anda kalp sağlığı için kaçınmamız gereken şeylerin ilki şeker, ikincisi un ve unlu gıdalarda oluşuyor.

Toplumda birçok birey gerek işlerinin yoğunluğu gerekse de başka nedenleden dolayı evde kendi yemeğini yapıp yemek yerine sürekli dışarıdan yemeyi tercih ediyor. Bu konudaki tavsiyeniz nedir?

Annelere en önemli tavsiyemiz, çocuklara bir şey yedireceklerse evde yaptıklarından yedirsinler. Tatlı yapacaklarsa evde bulunan toz şekerden atsınlar. Köfte yapılacaksa evdeki etten yapsın.

Insanların büyük çoğunluğu sizi yumurtadan özür dileyen doktor olarak tanıyor. Yumurtadan hanggi anlamda özür dilediniz. Yumurtaya haksızlık yapıldığını mı düşündünüz?

Amerikalılar günde 3-4 tane yumurta yiyor. 1960 yılında bir rapor hazırlayan Amerikan Kardiyoloji Derneği de bir rapor hazırlayarak yumurtanın haftada en az 3-4 kez yenmesi gerektiğini söylüyor. Yumurtada bulunan koletsrol önemlidir. Bunun için günde değil, haftada 3-4 inmesi gerektiğini söylediler. Bu yıllar içerisinde döne döne bizim ülkemizde hiç yenmemelidir şeklinde anlaşıldı. 4 sene önce ben bir kongrede bu konudaki bilimsel çalışmaları sundum ve hastalardan ve yumurtadan bu konuda özür diledim.1-2 kardiyolog haricinde benim raporuma karşı çıkan olmadı. Onlarda daha sonra razı oldular. Tabiatta içine ek bir madde konulamayan tek gıda maddesi yumurtadır. 11 vitamin, 12 vitamin olan tek gıda. Böyle bir yiyeceği insanlardan, yaşlılardan, çocuklardan mahrum etmek doğru bir şey değildi bu yüzden ben yumurtadan özür diledim.

Peki günümüzde hastaların ve sağlıklı bireylerin yumurta tüketimi nasıl, doktorlar hastalara yumurta tüketmesini öneriyor mu?

Bugün artık tüm diyetisyenler hastalarına günde bir veya gün aşırı bir yumurta öneriyor. Herkes gün aşırı bir yumurta yemeli, çocuklar ve yaşlıların daha çok ihtiyacı olduğuna göre onlar günde bir tane yemeliler.

İnsanlar sizden daha sağlıklı bir hayat sürmeleri için tavsiyeler istiyorlar mı?

Bu soru bana çok soruluyor. Benden Ağrı Dağı'nın arkasında bir çiçek var git onu bul onun suyunu kaynat iç herşey yoluna girsin dememi bekliyorlar. Bu Gılgamışın ölmez otu. Böyle bir ot yok. Çok faktörlü bir hastalığı konuşuyoruz. Kalp sağlığı için sigara içmeyeceksiniz, kilo almayacaksınız, spor yapacaksınız, stresten uzak duracaksınız, yüksek tansiyon varsa kontrol ettirilecek. Bunlar kontrol ettirebileceğimiz durumlar. Bunun yanında yaşımızı değiştiremeyiz, cinsiyetimizi değiştiremeyiz. Dolayısı ile ağrı dağının arkasındaki çiçeği aramaya gerek. Kumar makinesinde bir tane kiraz geldiğinde  size para vermiyor, 3 tane kiraz yan yana gelirse size para veriyor. Dolayısı ile burada da 3 tane koşul bir araya gelirse, kalp sağlığımız yerine gelmiş olacak. 

Kalp uzmanı olarak son dönemde piyasada çoğalan özellikle zayıflama ilaçları hakkındaki düşünceniz nedir?

Bu konuda ciddi firmaları seçmek gerekiyor. Korsan firmalar, merdiven altı firmalar var, bitki yapraklarını kapsul haline getirerek satan firmalar mevcut. Bunlar genellikle Tarım Bakanlığı'ndan aldığı ruhsatlar ile televizyona çıkıyor. Para karşılığı yapılan reklamları röportaj gibi göstererek olaya cididyet kazandırmak istiyor. Bazı küçük televizyon kanalları da buna alet oluyor. Tarım Bakanlığı'nın verdiği ruhsatlar sağlığa zararı değildir şeklindedir. Sağlığa yararı olmayan basit bitki köklerini veya yapraklarını kapsül haline getirerek satan ve bu işten ciddi paralar kazanan firmalar var. Bunlara dikkat etmek gerekir.

Siz vatandaşlara kapsül halinde olan ilaçları almalarını yoksa, attardan aldıkları ilaçlara karışım haline getirerek kullanmalarını mı tavsiye edersiniz?

Attarlardan alınıp kaynatıldığında, ancak bir sürü alındığı zaman o bir kapsülün içindeki faydayı verebilir. C vitamininde olduğ gibi 1 gram C vitamini almak için 1 çuval portakal yemek lazım ama bu mümkün değil. 1 tebletle 1 gram C vitamini alabiliyoruz. Burada dikkat edilecek tek şey özenle seçilecek olan güvenilir firmalar.

MUSTAFA ÖZÇELİK