Rusya Ve İran Yeni Nükleer Reaktörler İçin Anlaşma İmzaladı

Moskova ve Tahran, İran’da nükleer santral inşası ile ilgili hükümetler arası protokol imzaladı. Proje kapsamında Buşehir’de 2 yeni nükleer reaktör yapılacak. Her bir reaktörün 1000 megawatt gücünde olması ve zaman içinde 8’e kadar çıkarılması öngörülüyor.

İran’ın ilk nükleer santralini Buşehir’de inşa eden Rusya’nın 2 nükleer reaktörle ilgili anlaşma imzalaması bekleniyordu. Moskova’da düzenlenen törende Rusya adına Rosatom Başkanı Sergey Kriyenko, İran adına da Atom Enerji Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi anlaşmaya imza koydu. İki ülke 25 Ağustos 1992’de imzalanan ilk anlaşmanın genişletilmesine karar verdi.

İran’da inşa edilecek nükleer reaktörlerden 4’ünün ilk santralin inşa edildiği Buşehir’de, diğer dördünün de başka alanda yapılması planlanıyor. Anlaşmaya göre başlangıçta Buşehir’de 2 yeni nükleer reaktör inşaatı başlayacak, sonra bu kentte yeni yapılacak nükleer santral sayısı 4’e çıkarılacak.

Rus teknolojisi kullanılarak yapılacak inşaatla ilgili de ek anlaşma imzalandı. Anlaşmayı Rus nükleer santral inşaat şirketi Atomstroyexport ve İran Nükleer Santral Gelişim Şirketi parafe etti.

Proje inşaatı, nükleer yakıt transferi tamamı ile Uluslar arası Atom Enerji Ajansı’nın denetiminde olacak. Buşehir’de olduğu gibi nükleer silahların yayılmasını önlemeye yönelik rejime de tamamı ile uyulacak.

Rusya, Buşehir’de 1000 megawatt gücünde 1 milyar dolara inşa ettiği ilk nükleer santrali 23 Eylül 2013’de İran’a devretmişti. İki yıl süre Rusya’nın garantörlüğünde faaliyetlerini sürdüren santralde Rus teknik elemanlar görev yapmaya devam ediyor.

Diğer taraftan İran nükleer sorununun çözümüne yönelik P5+1’in (Rusya, ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Almanya) yeni zirvesi 11 Kasım’da Umman’ın başkenti Maskat’ta yapılması planlanıyor.

Kasım 2013’de Cenevre’de P5+1’in İran’la yaptığı görüşmeye göre Tahran’ın nükleer programının barışçıl olduğunun garantisini veren anlaşmanın Temmuz 2014’e kadar imzalanması gerekiyordu. Daha sonra tarih 24 Kasım 2014 olarak revize edildi.

Kommersant gazetesine konuşan İran kaynakları P5+1’le anlaşmada mutabakat sağlandığı, tek sorunun yaptırımların hemen kaldırılması ilgili olduğunu belirtti. Kommersant’a göre, İran anlaşmanın imzalandığı gün yaptırımların kaldırılmasını isterken, diğer ülkeler bunun zaman alacağını savunuyor. CİHAN