Musluklardan kaliteli su akıyor

RÖPORTAJ: EMRE ÖZGÜL

Mavi Tünel projesinden sonra Konya'nın 2045-2050 yılına kadar içme suyu probleminin bulunmadığını söyleyen DSİ 4. Bölge Müdürü Birol Çınar, Konya'nın su kalitesine de vurgu yaparak, “Konya içme suyu, Avrupa standartlarında. Konya, su bakımından örnek bir il” dedi

KONYA TÜRKİYE'NİN ŞANSLI İLLERİ ARASINDA

3'te ikisi kıraç alandan oluşan, ürettiği tarımsal ürünler ile ülke ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayan tahıl ambarı Konya'da su, diğer illere göre ayrı bir önem arz ediyor. Yer altı su seviyesinin iyice gerilediği Konya'da stratejik öneme sahip sulama konusunda atılan adımlar şehir insanına ve çiftçiye rahat bir nefes aldırıyor. İstanbul, Ankara ve İzmir dışında Türkiye'nin en büyük arıtma tesisine sahip olan Konya'nın su kalitesi de göz dolduruyor. Devlet Su İşleri (DSİ) 4. Bölge Müdürü Birol Çınar, su konusunda Konya'nın şanslı bir il olduğunu söylüyor

**2019 yılı doluluk oranı nedir? Bu yıl için herhangi bir sulama sorunu öngörüyor musunuz?

-Konya'da 23 adet depolama tesisimiz var. 18 Şubat 2019 itibari ile doluluk oranı, yüzde 62 seviyesinde. Aynı depolama tesislerinde 18 Şubat 2018 tarihinde doluluk oranı yüzde 40'idi. Bu sene yüzde 62 ve hala yağışlı periyottan çıkmadık. Konya'ya su sağlayan büyük depolardaki doluluk oranı çok iyi. 2018 yılından daha iyi bir durumda olduğumuz ortadadır. 2019 yılı sulama sezonunda bu verilere göre herhangi bir sıkıntı gözükmemektedir. Daha önceki yıllarda olduğu gibi düzgün bir işletme ile yılı en iyi şekilde değerlendirebilmenin hesapları yapılıyor. Hangi depolamayı ne zaman devreye sokacağımız, hangi depoyu ise ne zaman devre dışı bırakacağımızın planlamasını biz de yaptık. 2018 yılında barajlardaki doluluk oranımız çok iyi olmadığı halde, düzgün bir planlama ile sulama sorunu çok yaşanmadı. 2018 yılında yüzde 40 gibi doluluk oranı ile sulamada sıkıntı yaşanmadıysa, bu yıl çok büyük bir problem olmazsa yüzde 62 ile hiç bir sorun yaşanmaz. Çiftçilerimiz bu sene çok daha rahat edecek.

KONYA ÇİFTÇİSİ SU TASARRUFUNDA ÖRNEK

**Sayın Müdürüm, Konya'da hem içme suyu bakımından hem de tarımsal sulamada bir israf olduğunu düşünüyor musunuz?

-Sulama ve içme suyu, iki ayrı başlık altında değerlendirilmelidir. Su tasarrufu denilince akla hep içme suyu gelir. Oysa tarımsal anlamda da tasarruf söz konusudur. Türkiye geneli bir kıyaslama yapılacak olursa, Konya çiftçisinin bu konuda en iyi tasarruf örneği gösterdiğini söyleyebilirim. Konya'da yapılan çalışmalar hep yeni sistem ile yapılıyor. Vahşi sulama, artık neredeyse hiç kullanılmıyor. Konya'da suyun ehemmiyetini çiftçiler biliyor. Yer altı su seviyesini yine çiftçilerimiz biliyor. Bunların hepsi Konya çiftçisinin tasarruf etmesi konusunda önemli rol oynuyor. Çiftçi, suyun tek damlasını boşa akıtmamak adına geçmişe göre daha bilinçli. Yaklaşık 3 yıldır Konya'da görev yapıyorum. Çiftçinin üzerine düşeni yaptığına şahitim. Bilinç, gelişerek devam edecektir. İçme suyu konusunda da vatandaşımızın tasarrufa gittiği bir gerçek. Gerek kamu spotlarında gerekse okullarda su israfının ne denli zararlı olduğu ile ilgili bilgiler veriliyor. Bu konuda bir algının oturduğunu düşünüyorum. Etrafımız sular ile çevrili olsa da ülke olarak su zengini bir ülke değiliz. Tasarruf bilincinin iyice yerleşmesi gerekiyor.

**Yer altı suyu bakımından Konya'nın durumu nedir?

-Konya'nın ana kaynağını yer altı suları oluşturur. Yer altı sularının her geçen yıl biraz daha çekildiğini söyleyebiliriz. Geçen yıl Ekim ayında bu yana 6 metre su seviyesi düştü. Bazı bölgelerde yükseldi, bazı bölgelerde çok düştü. Bu rakamlar ile birlikte ortalama 6 metre düştüğünü söyleyebiliriz. Yüzey sulamalarının daha hızlı hayata geçmesi ve su tasarrufu ile bu düşmenin zamanla dengeye bineceğini biliyoruz. Kurum olarak biz de dış havzalardan boşa akan suları Konya kapalı havzasına getirerek, yüzeysel sulamayı yaygınlaştırıyoruz. Yer altı suyu kullanımı da bu anlamda azalmış oluyor. Biz, yer altı su seviyesini yükseltmek, suyun daha elverişli kullanılması için projelerimizi bir bir devreye sokuyoruz. 2019 yılında da bu konuda çalışmalarımız devam edecek. Orta vadede beklentimiz, yer altı su seviyesini daha da düşmeden bu seviyede tutup, daha sonra da yükseltebilmektir. En önemli kaynak da yağış. Yağış olmazsa ne yaparsak yapalım, pek bir etki olmayabilir.

**Mavi Tünel projesinin Konya için önemi nedir?

-Konya, daha önce içme suyunu yer altından sağlarken, şuan Mavi Tünel içme suyu projesinden tedarik ediyor. Kademeli olarak Konya'ya Mavi Tünel'den su verildi. Konya'nın yüzde 98'ine içme suyu buradan veriliyor. 4 mahalle bunun dışında. İnşallah, bu 4 mahalleye de en kısa sürede Mavi Tünel'den temin sağlanacaktır. Bu proje, azalan yer altı suyun yükselmesi açısından büyük önem arz edecek. Çünkü içme suyunun yer altından değil de Mavi Tünel'den sağlanıyor olması şehir için çok büyük bir avantaj. Konya'da şuan memba kalitesinde su içiliyor. Konya'da Avrupa standartlarında arıtma tesisi inşa edildi. Ankara, İstanbul ve İzmir dışında en büyük arıtma tesisine sahip il Konya. 380 bin metkeküp su arıtılıyor günde. Biz, ne kadar söylersek söyleyelim. Suyu kullanan vatandaşlar, önceki su ile şimdiki su arasında kesin ve büyük farkın olduğunu görüyorlardır. Kireç, tarih oldu. Çaydanlıklardaki, makinelerdeki ve banyolardaki kireç kalıntıları bitti. Konya suyu çok sağlıklı. Mavi Tünel projesinin Abdulhamid Han döneminden beri konuşulduğu söyleniyordu. O zamanki teknoloji ile bugünkü bir değil. Suyu kendi cazibesi ile getirmek çok önemli. Pompa ile getirilirse maliyet fazla olur ve çok fizibilite olmaz Tünellerin bu anlamda bize çok faydası oldu. Barajlarda biriken su kendi cazibesi ve tünellerle havzaya geliyor. Anlattıklarım büyük projeler. 225 kilometre uzunluğundaki bir kanaldan söz ediyoruz. Bu ancak teknoloji ile yapılabilir.

DIŞ HAVZADAN ZATEN SU GETİRİYORUZ

**Sürekli dış havzalardan, Konya'ya su getirilmelidir deniliyor. Bu konu tamamı ile ne zaman Konya gündeminden çıkacak?

-Öncelikle yüzey sulama projelerimiz devreye girer girmez, kuyudan su çekme meselesi de bitecek. Vatandaşın evinden akan su Torosların suyu. Dış havzalardan Konya kapalı havzasına su aktarımı projesinin birincisi bitti. 414 milyon metreküp su Konya'ya aktarılıyor. Bunun ikinci aşamasını planlıyoruz. Yaklaşık 600 milyon metreküp su getirmeyi planlıyoruz. Konya kapalı havzasına getirilen bu suyun çok çok büyük kısmı tarımsal sulamada kullanılacak. Bir kısmı da 2040'lı yıllarda içme suyuna takviye olarak verilecek. 50+50 milyon şeklinde planlanmış durumda. Şuan kademeli olarak su veriliyor. Havzalardan su aktarımı yapabilmek, büyük projeleri gerektirir. Birinci etap bitti, ikinci etap da ise var olan tesislere entegresyon sağlamak olacak. Her şey sıfırdan yapılmayacak. Mevcut tesisler kullanılarak, yeni tesisler yapılacak. Dış havzalardan su aktarımı için 3 büyük baraj ve 2 tünel marifeti ile yapılacak. Barajlar tamamlandı. Tünellerden biri de 2012 yılında devreye alınmıştı. Geriye kalan çalışmalarımız sürüyor. 18 paket işimiz vardı. 1 tünel hariç hepsi bitti. Bu işlerin planlama, projelendirme ve inşaatlandırma ayakları var. Uzun süreli bir iş. Ha deyince olmuyor. Havzalar arası su aktarımının ikinci kademesinin planlama çalışmaları devam ediyor. Yüzde 20 seviyelerindeyiz. Bunlar, büyük bütçeli projeler. Amacımız, su sorununu Konya gündeminden çıkarmak.

CİHANBEYLİ ALTINEKİN KULU YÜZEYSEL SULAMA MAĞDURU!

**Konya'nın size göre sulamada en sıkıntılı yerleri neresi?

-Bölgemizde 1 milyon 100 bin hektar sulanabilir alan var. Yüzde 73'ünü suluyoruz. Kalan kısımlarda ise planlama çalışmalarımız devam ediyor. Proje su kaynağından yayılarak devam etmekte. Cihanbeyli, Altınekin ve Kulu taraflarında mağduriyetler var. Yüzey sulamadan en az yararlanan bölgeler bu dediğim yerler. Bu bölgelerin de ayrı bir özelliği ve artısı var. Bu bölgeler dışında kalan yerlerde yer altı su kullanımı azalırsa, Cihanbeyli, Altınekin ve Kulu tarafları dapa çok kullanım imkânına sahip olacak. Bu sayede bölge çiftçisinin daha çok yüzü gülecek.

KONYA'NIN SU PROBLEMİ YOK

**Konya'nın su kalitesi ve içme suyu problemi ile ilgili ne dersiniz?

-Şehrin içme suyu, Avrupa standartlarında. Konya, bu anlamda çok şanslı bir şehir. Konya şebekesi de çok iyi, sağlam ve kaliteli. Arıtmadaki su kalitesi ne ise çeşmeden akan suyun kalitesi de o. Konya, su konusunda örnek gösterilecek bir şehir. Konya'nın 2045-2050 yılına kadar içme suyu sıkıntısı da yok. Mavi Tünel projesi, şehir suyuna önemli katkı sağladı. Eski kaynaklar da yedek halinde duruyor. Uzun vadede içme suyu problemi yok.

SPOT:

Konya'da 23 adet depolama tesisimiz var. 18 Şubat 2019 itibari ile doluluk oranı, yüzde 62 seviyesinde. Aynı depolama tesislerinde 18 Şubat 2018 tarihinde doluluk oranı yüzde 40'idi. Bu sene yüzde 62 ve hala yağışlı periyottan çıkmadık. Konya'ya su sağlayan büyük depolardaki doluluk oranı çok iyi. 2018 yılından daha iyi bir durumda olduğumuz ortadadır. 2019 yılı sulama sezonunda bu verilere göre herhangi bir sıkıntı gözükmemektedir. 2018 yılında barajlardaki doluluk oranımız çok iyi olmadığı halde, düzgün bir planlama ile sulama sorunu çok yaşanmadı. 2018 yılında yüzde 40 gibi doluluk oranı ile sulamada sıkıntı yaşanmadıysa, bu yıl çok büyük bir problem olmazsa yüzde 62 ile hiç bir sorun yaşanmaz. Çiftçilerimiz bu sene çok daha rahat edecek.