Konya'da yüzey yarıklarının neden oluştuğu açıklandı!

Konya’nın Karapınar ilçesinde sayıları her geçen yıl artan obrukların sayısı 2 bini aştı. Bu obrukların 500-600 kadarı derinlikleri fazla olan obruklardan oluşuyor. Karapınar’ın bazı bölgelerinde jeolojik etkenlerden ve yer altı suyunun aşırı kullanımı yüzünden artan obruk oluşumu yerleşim birimlerini de tehdit eder hale geldi. Obruklar sadece Karapınar’da değil Aksaray’ın Sultanhanı ilçesi, Karaman ve Konya’nın Altınekin ve Cihanbeyli ilçelerinde oluşmaya başladı. Özellikle Karapınar dışında obruk oluşumunun en önemli nedenlerinden biri de yeraltı suyunun aşırı kullanımı olarak gösteriliyor. Uzmanlar, Karapınar’da jeolojik etkenlerden dolayı obruk oluşumunun binlerce yıldır yaşandığını, fakat son yıllarda yer altı sularının bilinçsiz bir şekilde kullanılması obruk oluşum sürecini hızlandırdığına dikkat çekti.

İNSAN ELİYLE OLAŞABİLECEK OBRUKLARIN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR

Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, obruklarının sayısının her geçen yıl arttığına dikkat çekerek, yeraltı sularının daha bilinçli ve tasarruflu kullanılması gerektiğini söyledi. Karapınar’da obruk sayısının 2 bini aştığına dikkat çeken Prof. Dr. Eren, “Karapınar’da binlerce yıllardır obruk oluşumu yaşanıyordu. Derinlikleri fazla olan obrukların sayısı 500-600 civarında. Bazı bölgelerde irili ufaklı derinlikleri fazla olmayan 400 obruk bulunuyor. Karapınar bölgesinde obruk oluşumu yeni bir durum değil. Jeolojik yapıdan dolayı o bölgede obruk oluşumu hep yaşanıyordu fakat bu kadar çok değildi. Son yıllarda yeraltı sularının kullanımında ciddi bir artış oldu. Yeraltı su seviyesinin azalması obruk oluşumunu hızlandırdı. Obruk oluşumunun önüne geçmek mümkün değil fakat insan eliyle oluşabilecek obrukların önüne geçebiliriz. Bu yüzden tarımsal sulamada az su tüketen ürünlerin ekimini teşvik etmeliyiz” dedi.

YÜZEY YARIKLARI NEDEN OLUŞTU?

Karapınar’ın yanı sıra çevre ilçelerde ve illerde de obruk oluşumunun yaşandığına dikkat çeken Prof. Dr. Yaşar Eren, “Son yıllarda Aksaray’ın Sultanhanı ilçesinde, Konya’nın Altınekin ve Cihanbeyli ilçelerinde de obruklar oluşmaya başladı. Bazı bölgelerde küçük çaplı obruklar oluştu. Buradaki obrukların oluşumunun en önemli sebebi jeolojik yapının yanı sıra yeraltı su seviyesinin hızla çekilmesidir. Yeraltı su seviyesinin azalması obruk oluşumunu hızlandırıyor. Hiç obruk olmayan yerlerde obruklar oluştu.

Bazı yerlerde de yüzey yarıkları oluşmaya başladı. Doğrudan doğruya yeraltı suyunun azalmasından dolayı yüzey yarıkları oluşuyor. Yüzey yarıkları depremden dolayı oluşmadı. Yüzey yarıklarının oluşması için en aşağı 6,5 şiddetinde deprem oluşması gerekiyor. Konya bölgesinde oluşan yüzey yarıkları depremden dolayı değil su seviyesinin düşmesi yüzünden oluştu” dedi.

KONYA OVASI’NDA SU TASARRUFU GEREKLİ

Konya Ovası’nda tarımsal sulamada suyun tasarruflu kullanılması konusunda çalışmaların artırılması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Yaşar Eren, “Obruk oluşumları konusunda jeolojik süreci engellemek mümkün değil. İnsan etkisini azaltarak, obruk oluşumu geciktirebiliriz. Tarımsal sulama verimli ve tasarruflu kullanma sağlanmalıdır. Suyu az tüketin bitkilerin ekimi teşvik edilmelidir. Özellikle Karapınar’ın bazı bölgelerinde obruklar yerleşim yerlerini tehdit eder hale geldi. Yollarda bile obrukların oluştuğu zamanlar oldu. Bu konuda somut önlemler alınabilir. Ayrıca alüvyol zeminlere yüksek katlı bina ruhsatı verilmemeli. Daha yüksek yerlere binaların yapılmasında fayda var” dedi.

İBRAHİM BÜYÜKEKEN