Hazar’ın Hukuki Statüsü Astrahan’da Masaya Yatırılacak

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bir türlü çözülemeyen Hazar’ın hukuki statüsü Rusya’nın Astrahan şehrinde bir kez daha masaya yatırılacak.

Global enerji mücadelesinde gittikçe önem kazanan Hazar Havzası’nın merkezinde yer alan Hazar Denizi’nin hukuki statüsü yıllardır yapılan görüşme ve zirvelere rağmen halen kıyıdaş ülkelerin tamamının kabul edeceği bir çözüme kavuşturulamamış durumda. Yarın Astrahan’da yapılacak olan "Hazar’a Kıyıdaş ülke Devlet Başkanları Zirvesin"de bir kez daha liderler tarafından görüşülecek.

Sovyetler Birliği’nin dağılması beraberinde bir çok bölgesel sorunu da beraberinde getirdi. Bu dağılma ile birlikte ortaya çıkan Bağımsız Devletler Topluluğu arasındaki çeşitli sınır anlaşmazlıklarının yanı sıra Hazar Havzası’nın merkezinde bulunan Hazar’ın statüsü, doğal kaynakların kullanımı ve paylaşımı bu sorunların başında yer alıyor.

Bölgede şimdiye kadar tespit edilen 163 milyar varil petrol rezervi ile dünya petrol rezervlerinin yüzde 16’sını ve 17.6 milyar metreküp doğalgaz rezervi ile dünya doğalgaz rezervlerin yüzde 12’sini bulunduran Hazar Havza’sının bölge ülkeleri arasında nasıl bir hukuki statüye kavuşturacağı büyük merak konusu.

Astrahan’da yapılacak zirvede Rusya her ne kadar umutlu olsa da İran’ın tutumu ve istekleri bu çözümün biraz zor olduğunu gösteriyor. Çünkü Sovyetler dönemindeki iki ortaktan biri olan İran, bu güne kadar elde ettiği pozisyondan vazgeçmiş değil. Hazar’ın statüsü konusunda İran, Hazar’ın kıyıdaş 5 ülke arasında eşit parçaya bölünmesini önerse de Rusya’nın bu öneriye sıcak bakmadığını Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in BDT ülkeleri özel temsilcisi İgor Bratçikov’in hafta içinde yaptığı açıklamayla göstermiş durumda.

Hazar’ın statüsü konusunda Rusya, İran’dan çok farklı düşünüyor. Rusya Hazar’a kıyısı olan ülkelerin kıyı uzunluklarının temel esaslara göre yapılmasından yana. Rusya’nın bu önerisinin kabul edilmesi durumunda ise Kazakistan yüzde 29, Rusya yüzde 19 hakka sahip olurken İran da sadece yüzde 13 ile yetinmek zorunda kalacak. Bu paylaşım İran’ın arzu etmediği bir paylaşım oluyor.

Astrahan şehrinde yarın yapılacak zirveye Hazar’a kıyısı bulunan ülke liderlerinden Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un katılması bekleniyor.

CİHAN