Eskiden Nerede Ne Vardı?

Şehitlerin ruhlarına ithaf edilen çeşmeye, Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması üzerine “Zafer Çeşmesi” adı verilmiş bulunuyor. Burada park yapılması için çeşme 1972 yılında belediye deposuna kaldırıldı,  ancak Selçuk Es ve diğer gazetelerin yazıları üzerine tekrar yerine konuldu. Özetle tarihi böyle olan çeşme, son yıllarda parkta yapılan düzenlemeye rağmen, kitâbesinde “Zafer Çeşmesi, İstiklâl Harbi şehitlerinin ervahına (ruhlarına) ithafen belediyece inşa edilmiştir. Hicrî 1340” yazılı bulunan çeşme buradaki yerini korudu. Mermerden yapılmış olan 99 yıllık çeşmenin olduğu alan bundan yarım asır önce ağaçların bulunduğu, etrafı Sille taşından yapılmış alçak duvarla çevrili basit bir park hâlinde idi. Parkın doğuya bakan yönündeki elektrik direğine dayalı olan ve Zafer Sineması’nın yerindeki “Zevk sineması” nda gösterilen filmin el ile yazılmış bir afişi bulunurdu. Resimde görüldüğü gibi, afişte Türkçe sözlü “Bağdat hırsızı” filminin gece saat 9.30’da başlayacağı ilân ediliyor. Sinema filmlerinin çarşı içerisindeki sesli duyurusunu genellikle “Afyonlu İbrahim” adında bir gözü özürlü olan ve son yıllarında Saray Çarşısı’nın doğu girişinde kantarla insanları tartarak geçimini sağlayan birisi yapardı. “Kör İbrahim” diye anılan bu kişi, önünde ve sırtında boynundan geçirdiği ipe bağlı afiş bulunan, elindeki çanı sallayıp, dikkat çektikten sonra “Belediye sinemasında bu akşam 32 kısım tekmili birden filanca film saat 9’da” diye bağırırdı. Zafer Meydanı’nda şimdi “Avantajlar Dünyası” nın yerinde Celâl Bayar isimli Balkan muhacirinin pastanesi, bitişikte Teyfik Ceylâni’nin “Yazlık Ceylânî sineması” vardı.
Meydanın en dikkati çeken binası Koyuncu Pasajı’nın yerinde olan merhum Haydar Koyuncu’nun babasına ait taş merdivenli 2 katlı ev idi. 20’li yıllarda binanın üst katında emniyet müdürü otururdu.
Bir zamanlar “Gima” nın faaliyet gösterdiği binanın yerinde Salih Civelek’in, “Kibrit Apartmanı” nın yerinde dedem Ahmet Özkibrit’in ağabeyi Ali Özkibrit’in evleri vardı. Ali Amca, 1938’de inşa edilen Hayat Apartmanı’ndan sonra 1952’de şehrin çok katlı 2. binası olan apartmanı 142 bin liraya yaptırdığını söylerdi. LC. Vaikiki’nin yerinde “Cimcimeler” in, yanında Yeni Konya Gazetesi’nin sahibi Mustafa Naci Gücüyener’in taş merdivenli 2 katlı evleri mevcuttu. Altında eski adı “Çamlıca pastanesi” olan apartmanı “Cıvacı” olarak tanınan Mehmet Demirkirişçi yaptırmıştı. Karşı köşede “Kırmızı Çarşı” nın yerindeki Fevzi Çelik’in evi yakın zamana kadar “Alâaddin Vergi Dairesi” olarak kullanıldı. Şimdi “Mimarlar Odası” olan tarihî bina Dr. Nevzat Özkal’a; yıkılıp, yerine iş merkezi yapılan Kibrit Apartmanı bitişiğindeki apartman da İdmanyurdu’nun eski başkanlarından Nuri Küçükköylü’ye aitti.
Esprileriyle tanınan İbrahim Ağabeyli’ye ait apartmanın bitişiğindeki, eskiden yazlık olan sonradan kapalı hâle getirilen Silleli Şevket Yıldırım’ın sahibi olduğu, yıllarca oğlu Galip Yıldırım’ın işlettiği sinema da diğerleri gibi sinemalara ilgi kalmadığı için yıkılarak yerine dükkânlar inşa edildi. Bazı kaynaklarda, Beyhekim Mescidi’nin batısında Karamanoğlu Alaaddin bey zâde Sultan Mehmet’in miladî 1418’de Şehriyar’ın oğlu Kâzerunlu Ebu İshak İbrahim adına yaptırdığı türbenin güneyinde şimdi İl Sağlık Müdürlüğü olan yerin mezarlık olduğu belirtiliyor. 1930’lu yıllarda buraya Doğum ve Çocuk Bakımevi olarak yapılan Konya’nın ilk kaloriferli binasına geçtiğimiz yıllarda İl Sağlık Müdürlüğü taşındı. Bilindiği gibi, yıkılarak “Camlı Köşk” adıyla çay bahçesi yapılan, bir zamanlar Zafer Çay Bahçesi ve lokanta bulunan alanda eskiden üzeri çinko kaplı, 2 katlı bahçeli bir ev vardı. “Zafer Çarşısı” nın yerinde bulunan binayı 55 yıl önce İdmanyurdu satın alarak üst katta, “Sıtma Savaş Derneği” de alt katta faaliyet gösterirken bina yıkılıp, yerine bugünkü çarşı inşa edildi.
Günümüzün gezinti, eğlence ve kalabalık iş merkezi konumundaki “Zafer Meydanı” ve çevresinin hikâyesi böyle. Geçmiş ile günümüzdeki hâlini varın siz kıyaslayın.

NAİL BÜLBÜL