Çin, Milyarlarca Doları Yurtdışına Kaçıran Yetkililerin Peşinde

Pekin yönetimi, yolsuzluğa bulaştıktan sonra yurtdışına milyarlarca dolarla kaçan Çinli yetkililerin peşinde. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in göreve geldikten sonra 18 ay önce ‘’sıfır toleransla’’ hızını arttırdığı yolsuzluklarla mücadele operasyonları sürüyor.

Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri de olan Xi, ilk günden beri yolsuzluğun ülkenin ve partisinin geleceğini tehdit eden en önemli sorun olarak görüyor. Bu kapsamda kimsenin gözünün yaşına bakılmayacağını vurguluyor. Bunun için de çıkarttığı 8 başlıklı yolsuzluklarla mücadele eylem planını kararlılıkla izliyor. Geçtiğimiz aylarda da üst düzey bir askeri yetkili, devletin çökmesine dış güçlerin değil, önlem alınmaması halinde yolsuzlukların neden olabileceği şeklinde uyarıda bulunmuştu. Yapılan açıklamalar ve alınan tedbirler, Çin’de yolsuzlukların ne kadar ciddi olduğunu ortaya koyuyor.

Şu ana kadar partinin tepe kadrosundan, en alt tabakaya kadar yolsuzluk soruşturmaları yapılıyor. Son olarak büyük yatırımların onaylandığı ve geniş ekonomik politikaların belirlendiği Çin Reform ve Geliştirme Komisyonu’ndan sorumlu eski Bakan Yardımcısı ve aynı zamanda enerji düzenleme kurumu olan Milli Enerji Kurumu’nun da başkanı Liu Tienan, dün 6 milyon dolar rüşvet almak suçundan hakim karşısına çıkmıştı.

Yolsuzlukla mücadelede Çin’in başını ağrıtan en büyük sorun ise milyarlarca dolar parayı beraberinde yurtdışında kaçan yetkililer.

1 MİLYAR DOLARLA ABD'YE KAÇTI

Çin Sosyal Bilimler Akademisine göre, 1990’ların ortalarından 2008 yılına kadar 18 yetkili Çin’de kayıp yada yurtdışına kaçtı. Çin medyasına göre ise 1992’den 2014 yılına kadar 51 yetkili yurtdışına kaçtı. Bunlar arasında 21 devlet görevlisi, 19 devlet şirketinin yetkilisi, 11 de banka görevlisi yer alıyor. Söz konusu yetkililer, rüşvet ve yolsuzluk, zimmetine para geçirme, görevini kötüye kullanma, kara para aklama ve vergi kaçırmadan suçlanıyor. 51 yetkiliden 28’ini yakalandığı ve en az 8 yıl hapis cezası aldığı, 23’ünün ise firari olduğu belirtiliyor.

ABD BAŞI ÇEKİYOR

Yurtdışın kaçan Çinli yetkililerin gittiği ülkeler arasında ABD başı çekiyor. Kaçanların gelişmiş batı ülkelerini tercih ettiği görülüyor.

51 yetkiliden 16’sı ABD’ye, 5’i Avustralya’ya, 4’ü Kanada’ya, 2’sinin Yeni Zelanda’ya, 4’ünün Myanmar’a, 4’ünün Tayland’a, 3’ünün Rusya’ya, Almanya, Fransa, Fiji, Romanya, Ekvador, Macaristan, Panama, Vietnam, Kamboçya, Filipinler ve Moğolistan’a da birer kişimin kaçtığı kaydedildi. Diğer iki kişinin ise nereye kaçtığının bilinmediği ifade edildi. Çin medyasına göre, vizesiz gidilen Hong Kong’un ana kaçış limanı konumunda bulunuyor.

Gelişmiş batılı ülkelere kaçamayan yetkililerin, yasal sistemin çok iyi olmadığı küçük doğu Avrupa, Afrika, Latin Amerika ve Okyanusya ülkelerini tercih ettiği, yetersiz parası olan yetkililerin de komşu ülkeler olan Moğolistan ve Rusya ile Güney Asya ülkeleri seçtiği ifade edildi.

-İŞTE KAÇIRILAN PARA MİKTARLARI-

Yurtdışına en fazla para kaçıran isim ise 1,07 milyar dolarla 2002’de ABD’ye kaçan ve halen orada yaşayan devlet şirketi Huachen Grup’un başkanı Yang Rong.

İkinci isim ise 760 milyon dolarla 1998’de Avustralya’ya kaçan ve 2000’de 15 yıl hapse çarptırılan Şanghay merkezli devlet şirketinin başkanı Xiao Hongbin.

Üçüncü kişi de 483 milyon dolarla 2001’de ABD’ye kaçan ve 2005’te 12 yıl hapisle cezalandırılan Bank of China’nın Guangdong şubesi başkanı Yu Zhendong.

Dördüncü kişi ise 166 milyon dolarla 1998’de Tayland’a kaçan ancak 2003 yılında Çin’e iade edilen Guangdong Uluslararası Yatırım şirketinin Hong Kong branşı genel müdürü Huang Qingzhou.

Beşinci kişi ise 129 milyon dolarla 2005’te Kanada’ya kaçan ve bu yıl 15 yıl hapisle cezalandırılan Bank of China’nın Heilongjiang şubesinin başkanı Gao Shan.

YAKALANMAMAK İÇİN HANGİ YOLLARA BAŞVURUYORLAR?-

Yurtdışına kaçan ve yakalanmamak için değişik yollara başvuranlar arasında plastik ameliyat olanlar bile var.

Çin’in resmi medyasına göre, yolsuzluğa bulaşan yetkililer, önce çocuklarını yurtdışına eğitim için gönderiyor. Sonra diğer aile fertleri göç ediyor. Eşinden sahte boşanma yapılıyor.

İkinci adım olarak da paralar yurtdışındaki aile fertlerine transfer yapılıyor.

Son olarak da sahte kimlik kartı ve pasaport çıkarılıyor. Plastik ameliyat yapılıyor. Hastalık taklidi yapılıyor.

NASIL GERİ GETİRİLİYORLAR?

Yurtdışına kaçan Çinli yetkililer, en resmi yol olan sınır dışı yapılma yada bulunduğu ülkenin kararıyla veya sadece özel durumlarda uygulanan yöntemlerle Çin’e geri gönderiliyor. En zor olanının ise kaçan yetkilileri ikna yoluyla geri getirme olduğu söyleniyor.

Çin’in ekonomik suçlar için zorunlu ölüm cezası, gelişmiş ülkelerle karşılıklı iade politikalarını engelleyen en büyük engeli teşkil ediyor.

Çin’in 37 ülke ile iade anlaşması bulunuyor ancak bunların arasında en gelişmiş ülke bulunmuyor.

Çin’in gelişmiş ülkelerden İspanya, İsveç, Belçika, Avustralya, Portekiz ile suçluları iade anlaşması bulunuyor. Diğer ülkeler ise şöyle: Tayland, Belarus, Rusya, Romanya, Kazakistan, Bulgaristan, Moğolistan, Kırgızistan, Ukrayna, Kamboçya, Özbekistan, Laos, Tunus, Peru, Litvanya, Brezilya, Lesoto, Azerbaycan, İran, Filipinler, Pakistan, Angola, Namibya, Ekvador, Meksika, Endonezya, Arjantin, Güne Kore, Güney Afrika, Bosna Hersek, Birleşik Arap Emirlikleri.

-ÇİN’DE YARGILANANLAR-

Geçen yıl ÇKP’nin disiplin kurulu, ülke genelinde 182 bin yetkiliyi cezalandırdı ve bu rakam 2012’ye oranla yüzde 13,3 da fazla.

182 bin kişiden 150 bini parti disiplin cezasına, 48 bin 900’ünün de idari cezaya tabi tutuldu.

-Çin’in Hunan eyaletine bağlı Hengyang şehrindeki 512 meclis üyesi, görevden alınan diğer 56 milletvekilinden seçim sonuçlarını değiştirmek için rüşvet aldıklarının anlaşılmasını üzerine istifa etmişti. Seçim yolsuzluğu için verilen rüşvetin toplam tutarı 110 milyon yuan (39 milyon TL) olarak açıklanmıştı.

Guizhou şehri il karayolu geliştirme şirketinin eski bir disiplin yetkilisi olan Tang Chungang, 2004 yılından bu yana aldığı 4.93 milyon yuan (yaklaşık 800 bin dolar) rüşvetten dolayı Mayıs ayında 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

-Heilongjiang eyaletinin disiplin ajansı eski yetkilisi Zhu Mingyi ise 2007 yılında aldığı 600 bin yuan (100 bin dolar) rüşvet nedeniyle 2009’da 10 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Çin’in İç Moğolistan Özerk Bölgesi’ndeki demiryolları eski üst düzey yetkilisine 21,48 milyon dolar rüşvet almaktan iki yıl ertelemeli ölüm cezası verildi.

Geçtiğimiz Temmuz ayında Çin'de eski Demiryolları Bakanı Liu Zhijun’e verilen iki yıl ertelemeli idam cezası olmuştu. Görevini kötüye kullanmak ve rüşvetten bu cezaya çarptırılan Liu’nun, 25 yıl boyunca 10 milyon dolardan fazla rüşvet aldığı belirtilmişti.

Yolsuzluk ve yetkilerini kötüye kullanmak suçlarından yargılanan ve Çin’in gelecekteki lideri olarak görülen ÇKP’nin eski polütbüro üyesi ve Chongqing şehrinin parti sekreteri Bo Xilai, geçtiğimiz aylarda müebbet hapis ve siyasi haklarından ömür boyu mahrumiyet cezasına çarptırılmıştı.

Çin Komünist Partisi Disiplin Denetim Merkez Komisyonu, ‘’şüpheli ciddi hukuk ve disiplin ihlali’’ nedeniyle Kamu Güvenliği Bakan Yardımcısı Li Dongsheng ’a soruşturma başlatmıştı.

15 MİLYAR DOLARLIK YOLSUZLUK SORUŞTURMASI

Geçtiğimiz aylarda da ülkede 60 yıldan bu yana görülen en büyük yolsuzluk skandalına karıştığı söylenen Kamu Güvenliği’nden sorumlu emekli Zhou Yongkang'ın ve ailesinin 90 milyar yuan (14.5 milyar dolar) değerindeki mal varlığına el konuldu.

CİHAN