Çiftçinin borcu 132 kat arttı! Üretici ekiyor banka biçiyor

Türk tarımı ve çiftçisi borç çıkmazından kurtulamıyor. Çiftçilerin bankalara olan borcu son 20 yıl içerisinde 132 kat arttı. Artan girdi maliyetleri, kuraklık, düşük alım fiyatları ve düzensiz tarım politikaları çiftçilerin sorunlarını derinleştirirken, takipteki borç ise 11 kat arttı. Tarımda yaşanan kaotik ortam üreticinin elini kolunu bağlarken, borç ve ipotek nedeniyle milyarlarca metrekare tarım arazisi bankalar üzerinden satışa çıktı. Hükümet çeşitli vergi aflarıyla büyük şirketlere kıyak yaparken, çiftçilere en küçük bir ayrıcalık bile tanımıyor. Borç yükünün ve ağırdı girdi maliyetlerinin altında ezilen çiftçiler tarımsal üretimi terk etmeye başladı. Çiftçinin tarlaları ise küresel şirketleri ve tarım baronlarına peşkeş çekiliyor.

TÜRK ÇİFTÇİSİ BORÇ BATAĞINA SAPLANDI

2004 Aralık ayında çiftçinin toplam borcu 5 milyar 279 milyon 889 bin TL iken, 2024 Haziran ayında bu borç miktarı 699 milyar 873 milyon 975 bin TL'ye ulaştı. Son borç rakamlarıyla birlikte çiftçinin borçlarının yaklaşık 132 kat arttı. Cumhuriyet tarihinde hiçbir zaman böyle bir borçlanma yaşanmamıştı. Aynı dönemde döviz kuru dikkate alındığında, çiftçinin borcu 2004 yılında 3 milyar 907 milyon 326 bin 667 dolar iken, 2024 yılında 20 milyar 628 milyon 344 bin 934 dolara yükseldi. Son 20 yılda çiftçinin borcu ABD doları cinsinden yaklaşık yüzde 428 oranında arttığını gösteriyor.

TAKİPTEKİ BORÇLARIN SAYISI 11 KAT ARTTI

Çiftçilerin bankalara zamanında ödeyemediği ve bankalar tarafından takibe alınan kredi borçlarında da artış yaşandı. 2004 yılında 210 milyon 741 bin TL olan takipteki borç miktarı, 2024 Haziran ayında 2. Milyar 596 bin 753 bin TL'ye ulaştı. Takipteki borçların yaklaşık 11 kat arttığını gösteriyor. Borç yükü altından kalkamayan çiftçiler ise çareyi tarım arazilerine satmakta ve köyünü terk etmekte buluyor. Son yıllarda köylerdeki nüfus oranı ciddi anlamda düşerken, tarım işçileri ve çobanların önemli bir kısmı da Afganistan’dan gençlerden oluşmaya başladı. Afganistanlı tarım işçileri ve çobanlar köylerdeki işgücü açığını kapatıyor.

2024 YILI ÇİFTÇİNİN KARA YILI OLDU

AK Parti iktidarının uyguladığı yanlış, plansız ve öngörüsüz tarım politikalarının sonucunda 2024 yılının çiftçiler için kara bir yıl oldu. Türkiye’nin dört bir tarafında hatta iktidarı 22 yıldır kayıtsız şartsız destekleyen Konya’da bile çiftçiler traktörleriyle birlikte yollara çıkarak, eylem yaptı. Artan borçlar ve girdi maliyetleri yüzünden 2024 yılı Türk çiftçisi için kara yıl oldu. Kuraklık ve sulama suyu yetersizliği, buğday, lahana ve pancar gibi tarla ürünlerinin yanmasına yol açtı. Fiyat istikrarsızlığı yüzünden kavun, karpuz ve domates gibi ürünler tarlada kaldı ya da yok pahasına aracılara satıldı. Çiftçi kaybederken, aracılar ve halciler kar rekorları kırdı.

SÜT İNEKLERİ KESİME GÖNDERİLDİ

Tarımda yaşanan kaotik ortam ve borç krizi hayvancılık sektöründe de kendini hissettirdi. Hayvancılıkla uğraşan üreticiler ise maliyetlerini karşılamayan çiğ süt fiyatları nedeniyle süt ineklerini kesime göndererek üretimden kopma noktasına geldi. Yem fiyatlarıyla baş edemeyen besiciler inekleri kesime gönderdi ve yüzlerce üretici de çiftliklerinin kapısına kilit vurdu. Binlerce süt ineği kesime gönderildi. Mazot, gübre ve enerji maliyetlerindeki artışlar, çiftçilerin üzerindeki baskıyı daha da artırarak tarımsal faaliyetlerini sürdürmelerini neredeyse imkânsız hale getirmiştir. Bu zorlu koşullar altında birçok çiftçi, arazilerini ipotek ederek kredi kullanmak zorunda kalmış ve üretimin içinde kalmaya çalışmıştır. Çiftçiler ve besiciler finansal açıdan batma noktasına ve arazilerini kaybetme noktasına geldi.

BORÇ ERTELEME SADECE ZENGİNE VAR

Türkiye'de 1923-2002 yılları arasında toplamda 26 af yasası çıkarıldı. 2002-2024 yılları arasında ise 14 vergi affı yasası çıkarıldı. Bu af yasaları genellikle büyük şirketlere yönelik yapıldı. Gıdanın ve üretimin temel taşı olan çiftçilere bir avuç şirkete gösterilen ayrıcalık gösterilmedi.

Çiftçiler, yüksek faiz oranları ve dalgalanan ekonomik koşullar altında giderek artan borç yüküyle karşı karşıya bırakıldı. Kredi faizlerindeki artışlar, çiftçilerin zaten sınırlı olan gelirlerini daha da eritti. Çiftçi temsilcileri ve üretici birlikleri, “Büyük şirketlere 14 kez vergi affı getiren AK Parti iktidarı çiftçilerimizin borç faizlerini bir kereye mahsus silmeli ve borç taksitlerini 2027 Ocak ayında ödenmeye başlayacak şekilde ertelemelidir. AKP iktidarının geçmişte sıkça başvurduğu vergi affı yasalarının bir benzerinin, tarım sektöründe zor günler geçiren çiftçilerimiz için de uygulanması elzemdir” çağrısında bulundu.