Balkanların kaderini değiştiren yer Kosova

2. BÖLÜM 

Kosova ziyaretimizin ikinci gününde Priştina'da bulunan Gazi Mestan Meydanını, Kosova Ovasını, Sultan Murat Türbesini ve Sırpların Milos Obiliç anıtını ziyaret ettik. Sırpların Kosovo Polje Türklerin ise Kosova Ovası olarak çağırdığı yerde Balkanların tarihi değiştiren bir savaş yaşandı. 15 Haziran 1389 tarihinde Sultan 1. Murat yönetimindeki Osmanlı Ordusu ve Knez Lazar kontrolündeki Sırp Ordusu Kosova Ovası'nda karşı karşıya geldi.

(Kosova Savaşinin Yapildiği Yer Kosova Ovasi)

OSMANLI'NIN İLK VE TEK ŞEHİT SULTANI

Kosova Savaşı Osmanlı Ordusu'nun galibiyeti ile sona erdi. Fakat savaş meydanında Sırp Kralı Lazar'ın damadı Miloş Obiliç tarafından haince hançerlenerek, şehit oldu. Bu tarihi olay Türk tarihinde de bir ilkti. Türkler savaş meydanında ilk defa bir sultanını savaş meydanına şehit vermişti. 1.Kosova Savaşı'nda Sultan Murat'ın şehit edilmesinin ardından ordunun kontrolü oğlu Yıldırım Beyazıt'a geçti. Savaş alanında ikilik çıkmasın diye Sultan Murat'ın diğer oğlu Yakup ise boğularak öldürüldü. Bu savaşın sonunda büyük bir zafer elde etsek de tarihimizde ilk defa savaş meydanında şehit verdiğimiz bir savaş oldu. Tarihte ilk defa Sultan ünvanını kullanan Sultan 1. Murat, Osmanlı'nın yetim sultanlarındandır. Sırpların bile saygıyla andığı Sultan Murat, Türkiye'de yeterli ilgiyi görmüyor.

(Milos Obilic Anıtı)

SIRPLAR HER YIL ANMA TÖRENLERİ YAPIYOR

Kosova Savaşı Sırp tarihinde de dönüm noktalarından biri oldu. Savaşın sonunda Sırp Kralı Lazar ve damadı Miloş Obiliç ise Sultan Murat'ın şehit edilmesine karşılık idam edildi. Bu olay Sırp mitolojisinde ve Sırp tarihinde bir yenilgi değil zafer olarak görülüyor. Sırplara Kosova Savaşı'nda alınan mağlubiyet "Tanrı"nın Sırp halkına bir lütfuydu. Her yıl 28 Haziran tarihinde Kosova Ovası'nda 1. Kosova Savaşı kutlamaları yapılıyor. Knez Lazar ve Miloş Obiliç Vidovdan Günü'nde anılıyor. Kosova'dan, Bosna'dan ve Sırbistan'dan gelen Sırplar burada anma törenleri düzenliyor. Dünyada kaybettiği savaşı kutlayan tek millet olan Sırplar için Kosova Savaşı ve Kosova tarihi bir öneme sahip. Sırp sinemasında Kosova Savaşı ile ilgili onlarca film çekilmiş. Türk sinemasında bu savaşla ilgili hala bir film çekilmemesi ise üzüntü verici.

SIRPLARA GÖRE KOSOVA SIRBİSTAN'IN KALBİ

Sırplara göre Kosova, Sırbistan'ın kalbidir. Sırp tarihçiler ve ideologlar "Kosova"yı Sırbistan'ın Kudüs'ü olarak kabul ediyor. Kosova'nın her şehrinde Sırp Kiliseleri ve Manastıları bulunuyor. Sırplar Kosova'yı "Kosovo i Metohija" olarak çağırıyor. Sırbistan'ın her şehrinde duvarlarda bile 1389 yazısını görürseniz şaşırmayın. Hatta 1389 isimli milliyetçi oluşumlar bile Sırbistan'da faaliyet gösteriyor. Kosova Ovası'nda Miloş Obiliç anısına dikilen kin anıtına da girdik. Arnavut polisler kimliğimizi aldı ve öyle içeri girebildik. Anıtın tepesine çıktığımız zaman karşımızda Kosova Ovası ve Bayraktar Türbesi bulunuyordu. 1989 yılında Sırbistan eski Devlet Başkanı Slobadan Miloseviç, bu meydanda 2 milyon Sırbı bir araya getirdi. Burada yaptığı konuşma Yugoslavya iç savaşının da başlangıcı oldu. Sırplar o gün Miloseviç için "Küçük Lazar" ifadesini kullandı. Miloseviç ise yıllar sonra Lahey'de tutuklandığı cezaevinde hesap bile veremeden öldü. Mezarı ise Sırbistan'ın Pozeravac şehrindeki evinin bahçesinde bulunuyor. 2012 yılında Milosevic'in mezarını görme fırsatım olmuştu.

(Vidovdan Kutlaması)

(Milos Obilic)

KOSOVA ZAFERİ HAK ETTİĞİ İLGİYİ GÖRMELİ

633 yıl önce Kosova Ovası'nda yaşanan o tarihi anlar gözümün önünde canlandı bir an. Türk ordusu ve Sırp ordusunun savaş sahnelerini zihnimde canlandırdım. En acı kısmı ise Sultan Murat'ın şehit edilmesi ve oğlu Yakup'un devlet için feda edilmesiydi. Türkiye'de Kosova Savaşı hak ettiği değeri görmüyor. Tarihimizde önemli bir yere sahip olan Balkanları Türk yurdu yapan bu savaş Sırpların Türklerden nefret etmesinin de en önemli sebeplerinden  birisi. Sırpların 1990'lı yılların başında Bosna-Hersek'e ve ardından Kosovalı Arnavutlara soykırım yapmasının en önemli nedeni 1389 yılındaki Kosova Savaşı'dır. Kosova Sovaşı, Sırp halkının var olma sebebidir. Ama Türk toplumunda neden bu konuda ilgisizlik var anlam vermek mümkün değil. Gerekirse Türkiye'de de her yıl Kosova Zaferi ile ilgili kutlamalar yapılmalı.

(Sultan Murat Türbesi)

SULTAN MURAT TÜRBESİ TÜRBEDAR AİLESİNE EMANET

Kosova'ya gelmişken Sultan Murat Türbesi'ni de ziyaret ettik. Türbenin bahçesine girer girmez yüreğimi bir hüzün kapladı. Sultan Murat Türbesi'ni asırlardır bekleyen Türbedar ailesinin de mezarları burada. 600 yıl önce Buhara'dan Balkanlara göç eden Türbedar ailesi 633 yıldır türbeye gözü kulağı gibi bakıyor. Saniye Türbedar teyze ile tanıştık. Elini öptük, hayır duasını aldık. Bizi öz evlatları gibi kucakladı. Saniye teyze ilerleyen yaşına rağmen türbenin bakımını yapıyor ve gelenlerle tek tek ilgineniyor. Savaş yıllarında Sırp askerlerinin Sultan Murat Türbesi'ne geldiğini anlatan Saniye teyze o yılları şu şekilde anlattı: 1999 yılının başında Sırp askerleri türbeye geldi. Eşime Türkiye'ye dönün diye baskı yaptılar tehditlerde bulundular. Kocam, "Hayır ben Türkiye'ye gitmeyeceğim. Türkiye buraya gelecek" diye Sırp askerlerine karşı çıktı. Bunun üzerine Kocamı çok fena dövdüler. Türkiye'de bir hastanede günlerce tedavi gördü. Sonra yeniden Kosova'ya döndü. Savaştan sonra Türk askerlerinin görev yaptığı Prizren şehrine gittik. Türk askerlerini yeniden Kosova'da gördüğü için çok mutlu olmuştu. Ertesi gün eşim hayata gözlerini yumdu. Biliyorum ki; bu dünyadan gözleri açık gitmedi. En büyük isteği Türk askerinin Kosova'da olmasıydı ve bu dileği yerine geldi. Mekanı cennet olsun. Biz her gün Türkiye için dua ediyoruz. Türkiye güçlü olursa biz de burada güçlü oluruz."

(Saniye Türbedar Teyze)

TARİHE ŞAHİTLİK EDEN DUT AĞACI

Sultan Murat Türbesi'nin bahçesinde 633 yıllık bir de dut ağacı bulunuyor. Yıldırım Beyazıt'ın babasını defnettikten sonra bu ağacı bahçeye diktirdiğini dile getiren Saniye Türbedar, "Bu dut ağacı 39 yıldır meyve vermiyor artık. Dut ağacı Osmangazi Belediyesi tarafından yapılan çalışmaların ardından anıt ağaç olarak korunmaya başlandı. Biz de gelenlere ağacın Yıldırım Beyazıt tarafından dikildiğini anlatıyoruz. Bahçedeki bu ağaç tarihe şahitlik eden bir ağaç. Bahçede benim aile üyelerimin mezarları da bulunuyor. Buraya gözüm gibi bakıyorum. Son nefesime kadar Sultan Murat Türbesi'nin türbedarlığını yapacağım" dedi. Saniye teyze konuştukça göz yaşlarımıza zor hakim olduk. Erkekler ağlamaz derler ama erkekler de ağlar aslında. Tarih konusunda çok duygusal birisiyim.  Keşke vaktimiz çok olsaydı da bir günümüzü Sultan Murat Türbesi'nde geçirseydik. Dua ederek ve Saniye teyzemizin elini öperek, türbeden ayrıldık.

(Vidovdan Kutlaması)

**

SULTAN MURAT'IN DUASI

Ey ilâhî! Seyyidî! Mevlâyî!. Bunca kerre hazretinde duâmı kabul ettin. Beni mahrum etmedin. Gene benim duâmı kabul eyle! Bir yağmur verip, bu zulümâtı ve gubârı (tozu) def edip âlemi nûrânî tul, tâ ki kâfir leşkerini rahat görüp, yüz yüze ceng edelim! Yâ ilâhi! Mülk ve kul senindir. Sen kime istersen verirsin. Ben dahî bir âciz kulunum. Benim fikrimi ve esrarımı sen bilirsin. Mülk ve mal benim maksadım değildir. Hemen hâlis ve muhlis senin rızânı isterim. Yâ Râb! Beni bu müslümanlara kurban eyle! Tek bu mü’minleri küffâr elinde mağlûb edip helâk eyleme! Yâ ilâhî! Bunca nüfûsun katline beni sebep eyleme! Bunları mensur ve muzaffer eyle! Bunlar için ben canımı kurban ederim. Tek sen kabul eyle! Asâkir-i İslâm için teslîm-i ruha razıyım. Tek bu mü’minler ruhuna benim ruhumu feda kıl! Evvel beni gâzi kıldın, âhir şehâdet rûzî (nasîb) kıl! Âmîn!

İBRAHİM BÜYÜKEKEN