Aym ‘aşağılık Duygusu’ İfadesini Kişilik Hakkı İhlali Saydı

Anayasa Mahkemesi (AYM), elektronik ileti ortamından gönderilen maile, yine elektronik ileti ile cevap verilirken kullanılan ‘aşağılık duygusu’ terimini kişilik hakkı ihlali saydı.

Ankara Üniversitesi’nde görevli profesör O.Ö 2 bin 158 kişinin üye olduğu bir elektronik ileti grubunda üniversite yönetiminin icraatlarını eleştirdi. O.Ö.’nün gönderdiği elektronik iletide, "Turnikelerin kaldırılması ile ilgili birkaç soru: Daha önce turnikelerin kaldırılması öğretim üyeleri ve öğrenciler tarafından defalarca istenmiş olduğu ve bu konudaki rahatsızlıklar dile getirildiği halde yönetim neden sessiz kaldı? Şimdi birden bire kaldırılmasının nedenini yönetim bize açıklayabilir mi? Bu hareket bir seçim yatırımı mı? Soruların cevaplanması umudu ile." ifadelerine yer verdi.

O.Ö.’nün eleştirilerine cevap olarak elektronik ileti hesabına N.H tarafından “Sayın O.Ö ilginç mesajınızı kişiliğinizin aynası olarak algılıyorum. Hanı bazı insanlar vardır, ne yapılırsa yapılsın aşağılık duygularının yansısı olarak tepki veririler ya sizinki de böyle bir şey. Bu iş seçim yatırımı değildir. Sizin kime oy vereceğiniz de kimsenin umurunda değil inanın. Biz yönetim olarak yapılması gerekeni yapması gerektiği zamanda yapıyoruz.” mesajı gönderildi. O.Ö de sadece kendisine gönderilen bu iletiyi ileti grubuna atarak tüm üyelerin görmesini sağladı. Bunun üzerine O.Ö, N.H aleyhine 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde tazminat davası açtı.

N.H. mahkemede ‘aşağılık duygusu’ teriminin bilimsel bir kavram olduğunu, davacıya hakaret etme amacı ile kullanmadığını, ‘aşağılık duygusu’ teorisinin müellifinin Alfred Adler olduğunu ve bu konuda pek çok bilimsel çalışma bulunduğunu, bu duyguların herkeste mevcut olan bir duygu olduğunu ve aşağılık duygusunun ‘aşağılık kompleksinden’ farklı olduğunu söyledi. Üniversitede öğretim üyesi olan bir kimseye veya unvanı olmayan herhangi bir kimseye rektör yardımcısı bir akademisyen tarafından aşağılık duygusu taşıdığı ithamı o kişiyi üzeceğini ve kişilik haklarını ihlal edeceğini belirten mahkeme N.H’yi tazminata mahkûm etti. Mahkemenin tazminat kararı Yargıtay tarafından onandı.

Bir elektronik iletide kullandığı sözler yüzenden tazminat ödemeye mahkûm edilmesi nedeni ile anayasada koruma altına alınan düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün ihlal edildiğini söyleyen N.H, AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. Başvurunun düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü yönünden kabul edilebilir bulan AYM, başvurucunun düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasıyla ilgili olarak anayasanın 26. maddesinin birinci fıkrasının ihlal edilmediğine karar verdi.

CİHAN