Tarıma ‘obruk’ tehdidi

Son yıllarda Konya Ovası'nda obrukların sayısı her geçen gün artıyor. Son yıllarda Karapınar, Çumra ve Altınekin ilçelerinde çökme sonucu yeni obruklar ortaya çıktı.  Konya'nın ilçelerindeki  obruk sayısı 100'ü geçti. Özellikle Karapınar ilçesinde sayısı hızla artan obruklar vatandaşları endişelendiriyor.  Daha çok Karapınar-Çumra-Eskil üçgeninde görülen obrukların geçen sene Altınekin, bu yıl da Kadınhanı bölgesinde görülmesi vatandaşları tedirgin etti. Geçtiğimiz günlerde Karapınar'daki bir mısır tarlasında oluşan 70 metre derinliğinde obruk bölge halkını tedirgin etti. Jeoloji Mühendisler, 'kapsamlı bir araştırma yapılsın' çağrısında bulunuyor. Yeraltı sularının aşırı kullanımı obruk oluşumunu tetiklediği ve tek bir fay hattı üzerinde bulunan obrukların kuzeye doğru bir yayılma gösteriyor.

TUZ GÖLÜ'NE DOĞRU KIRIK VAR

Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Doç. Dr. Fetullah Arık, toprağın suda erimesiyle birlikte yer altında mağaraların oluştuğunu ve toprağın belli bir süreden sonra bu yükü kaldıramadığını söyledi. Suyun asidik olması nedeniyle kireçli toprağı erittiğini belirten Arık, “Karapınar'daki kayalar da kireçli ve bu da toprağın erimesine neden oluyor.  Bu da toprağı eritiyor. Karbonmonoksit ve karbondioksit suya karışıyor. Karapınar'dan Tuz Gölü'ne doğru obrukların sıralandığını görüyoruz. Orada kırım sistemi olur. Aynı şekilde kayaların kırılganlığı artıyor su da eritiyor. Diğer neden ise yeraltı suyunun bilinçsiz kullanılmasından kaynaklanıyor” dedi.  

Son yıllarda obrukların yeraltı suyuna kadar indiğini belirten Arık, “Bu da 70 metre olduğu için güvenli değil. Genelde tarımsal alanda meydana gelmeye başlandı. Eskiden dağlık kesimde oluşurdu. Şimdi ovada oluyor. Kuraklık da etkili tabi. Yeraltı suyu son 35 yılda yıllık ortalama 1 metre düşüyor. Karapınar'da 2 metre düşüyor. Karapınar'da  yeraltı kullanımı diğer yerlere göre daha fazla.  Obruk oluşmayan bir yer müsait olmasa bu gerçekleşmez. Obruk oluşan tarlada can güvenliği ve iş makineleri tehlike altında olur. Nerede ve ne zaman olacağı belli olmuyor. Risk oluşturuyor. Bunlarla ilgili ciddi bir araştırma yapılması gerekiyor. Havzada alttaki boşlukların çapı ve büyüklükleri belli olursa güvenli bölgeler oluşturulabilir” dedi.

HALK OBRUKLAR NEDENİYLE TEDİRGİN

Bölge halkının aniden oluşan obruklar nedeniyle tedirginlik duyduğunu ifade eden Arık, vatandaşların endişelerinde haklı olduğunu ve yeni obruk oluşumlarının yaşanabileceğini kaydetti. Arık, “Vatandaşlar 'evimin, tarlamın altında da çatlamalar olabilir' diye endişeleniyor. Obruk oluşan bölgelerde ayrıntılı jeolojik, jeoteknik ve jeofiziksel araştırmalar yapılarak yer altındaki boşlukların yerleri, şekilleri ve boyutları araştırılmalı ve vatandaşlarımız bilgilendirilmelidir. Derpem, sel ile heyelan ve benzeri doğa olaylarının önüne geçilemez. Ancak bu olaylardan meydana gelececek zararlar en aza indirilebilir. Bölgede devam eden kuraklık ve tarımsal amaçla yoğun şekilde yeraltından su çekilmesinin, obruk oluşumlarının son yıllarda artmasına etkisi yadsınamaz. Yer altı sularından ciddi anlamda tasarruf edilmeli. Bugüne kadar kapsamlı bir araştırma yapılmadı. Bu tehlike göz ardı edilmemeli. Kapsamlı bir araştırma için ciddi bir bütçe ayrılmalı” değerlendirmesinde bulundu.

CİHANBEYLİ VE KULU'DA DA GÖRÜLEBİLİR

Daha önce Kadınhanı bölgesinde bu çapta bir obruk oluşumunun görülmediğini açıklayan Arık, Çumra'dan Karapınar'a, Karapınar'dan Aksaray'ın Eskil ilçesine kadar, yaklaşık 200 kilometrelik hat boyunca, büyüklü küçüklü 100'ün üzerinde obruk bulunuyor. Son yıllarda oluşan obruklar, giderek Karapınar ilçe merkezine doğru yaklaşma eğilimi gösteriyor. Obruk oluşumu olağanlaştı. Ancak Kadınhanı ve Altınekin'de obruk oluşması, Cihanbeyli ve Kulu yöresinde de yer yer belirtilerinin görülmesi olağanüstü bir durum. Daha önce bu noktalarda obruklar görülmezdi. Ancak bir yayılma söz konusu. Maden Tetkit Arama ve üniversitelerin yaptığı araştırmalara bakıldığında obrukların bir fay hattının üzerinde olduğu ve kuzeye doğru bir genişlemenin olduğu görülüyor. Obruk oluşumunu tetikleyen unsurların iyi bilinmesi gerekiyor ve buna uygun şekilde önlem alınmalı” önerisinde bulundu.  

MEHMET AKİF SÜTÇÜ merhabahaber.com