Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) "Haziran 2013 - Petrol Sektörü Raporu", akaryakıt dağıtım sektöründe 'yerli şirketlerin' pazar payı kazandığını, yabancı dağıtım şirketlerin ise pay kaybetmekte olduğunu gösteriyor.
YERLİ PAYI ARTTI YABANCI PAYI AZALDI
Akaryakıt sektöründe dikkat çekici gelişmeler var. Opet, Shell'in yerini alarak ikinci sıraya yükseldi. Dünya Gazetesi'nden İbrahim Ekinci'nin paylaştığı verilere göre 2.5 yılda yabancıların payı yüzde 58.2'den yüzde 51.29'a geriledi.
2013 Haziran sonuçları, 2010 tarihli raporla karşılaştırıldığında sonuçlar şöyle:
İnanılır gibi değil! Bu yöntem ingilizce konuşturuyor. Uzmanların tavsiye ettiği ingilizce konuşma yöntemi hangisi Tıklayın!
• 2010 yılında faaliyette olan 14 şirket sektörden çekilmiş. Buna karşılık 17 yeni dağıtım şirketi piyasaya girmiş. Son durum itibariyle sektörde 51 dağıtım şirketi faaliyet gösteriyor.
• Faaliyette olan 51 şirketten sadece 16'sının pazar payı yüzde 1'in üstünde. Pazar payı yüzde 5'in üzerinde olan 5 şirketin toplam pazar payı yüzde 71.3'ü buluyor. Bu durum sektörde önemli bir yoğunlaşmaya işaret ediyor.
• En çarpıcı gelişme yerli şirketlerin pazar payı kazanması... Payı yüzde 1'in üstünde olan yerli şirketlerden Altınbaş hariç, geri kalanın tamamı pazar payını artırmış. Opet, devletin dağıtım şirketi TP, Aytemiz, Demirören Grubu'nun Bölünmez'den satın aldığı Milan Petrol, Balpet, Kadoğlu, Turkuaz, Termopet, Teco ve Siyam'ın son 3 yılda pazar paylarında yüzde 60 - 70'lere kadar artışlar dikkat çekiyor. Akpet'i sattıktan sonra sektöre tekrar dönen Aytemiz'in payı 2010'da sadece yüzde 0.3'ken, şimdi beş kattan fazla artışla yüzde 1.9'a çıkmış.
YABANCILAR DÜŞÜŞTE
•Yabancılara gelince... Avusturyalı OMV'nin şirketi PO, yüzde 22.8'le pazar payı en yüksek şirket. Ancak 2010'da pazar payı yüzde 24.7'tü. Yüzde 7.7'lik kaybı var. Yine, yüzde 70'i Shell'e ait olan Shell istasyonlarının pazar payı yüzde 12.6 düşüşle yüzde 19.1'den yüzde 16.7'ye gerilemiş. BP'nin payı 10.8'den yüzde 8.5'e, Fransız Total'ın payı yüzde 5.6'dan yüzde 5.2'ye gerilemiş.
•Yabancı şirketlerden Lukoil, Aytemiz'den satın aldığı Akpet istasyonlarını Lukoil'e çeviriyor. Bu nedenle Akpet'in payı düşerken Lukoil'in artıyor. Ayrıca 53 Full istasyonunu, 250 milyon dolara 12 yıllığına devraldı. Bu iki operasyon payına artı olarak yansıyor. Ancak hala Akpet'i satın aldığı yüzde 3.4'lük paya ulaşmış değil. Lukoil ve Akpet'lerin toplam pazar payı yüzde 3.1 düzeyinde.
OPET'İN PAZAR PAYI YÜZDE 9 ARTTI
Toplam pazarda yerli şirketlerin hakimiyetine doğru gidiliyor. Shell'deki yüzde 30'luk yerli payı dikkate alınarak hesaplandığında; 2010'da yabancı dağıtıcıların toplam pazar payı yüzde 58.2'ydi. Haziran 2013 raporuna göre ise yüzde 51.29. Aynı dönemde yerlilerin payı da yüzde 41.8'den yüzde 48.7'ye yükseldi. Buna göre, eğer trend devam ederse önümüzdeki bir yıl içinde dağıtım pazarının hakimiyeti yerli şirketlere geçecek.
SHELL'İ YERİNDEN ETTİ
Sektörde toplam pazar payları yüzde 71.3'ü bulan ilk 5 içindeki tek yerli şirket Opet'in payında yüzde 9'luk artış var. İlk beşte pazar payını artıran tek şirket durumundaki Opet, bu yükselişle birlikte 3'ten 2'nciliğe yükselerek, Shell'i yerinden etmiş durumda.
DEVLETİN ŞİRKETİ 2. BÜYÜK YERLİ OLDU
TPAO'ya bağlı Türkiye Petrolleri (TP), sektördeki "ikinci büyük yerli" şirket durumuna geldi. TP'nin 2010'da pazar payı yüzde 2'ydi, şu sıralar yüzde 3.2 düzeyinde. Sektörde 6'ncı, yerliler içinde 2'nci sırada. TPAO'nun TP markasıyla 2006'da kurduğu akaryakıt istasyonları 2007'de pazarlama faaliyetine başladı. 2012 yılının ilk altı ayında 160 istasyona ulaştı. 2011'de akaryakıt satışlarında en büyük işlem hacimli 8 şirket arasına girdi, siyah ürün satışlarında 5. büyük şirket oldu. 2012'de akaryakıt satışlarında 6. büyük şirket oldu. Nisan 2013 itibariyle 195 istasyonu var. TP, son bir yıl içinde en hızlı büyüme gösteren akaryakıt şirketi oldu. İstasyon sayısı fazla olmamakla birlikte, özellikle kamuya satışlar nedeniyle pazar payı yükseliyor.
SEKTÖRDEN 14 ŞİRKET ÇEKİLDİ 17 YENİ FİRMA GELDİ
Dağıtım sektörüne yatırımcı ilgisi yüksek. Ancak çok batan, satan da var. Sektörden 14 firma çekilmiş. 17 yeni firma girmiş. Bunlardan Bölünmez Petrol'ü satın alarak Milan hariç çoğunluğunun payı binde 1, hatta bunun da altında. Toplamda 13 şirketin payı binde 1 veya altında, 10 şirketin binde 2 civarında