Hükümetin yeni ekonomi paketinde yer alan ‘kamu alımları yolu ile yerli üretime katkı sunulması’nı öngören madde ekonomide devletin rolünün artacağı tenkitlerine konu oldu.
Taraf Gazetesi Yazarı Süleyman Yaşar, bu madde ile devletin proaktif olacağını vurguladı. İktisat Profesörü Mithat Melen de “Ya kamuya mal aldırmaktan söz ediyorlar. Bunu terk edeli seneler oldu. Devletin ekonomide rolünün artması yanlış. Buradan geldik, buraya mı döneceğiz? Teşvikler kamu alımları ile değil, vergi ve yatırımda indirimler ile olmalı.” dedi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, bin 200 eylem planı, 25 reform alanı içeren yeni ekonomi programının 9 maddesini ilan etti. Bu maddeler ile ithalata bağımlılığın daralması, kamu alımlarından yararlanarak yerli üretime katkı sunulması, yerli varlıklara dayalı enerji üretilmesi, tarımda su kullanımının etkin olması öngörülüyor. Pakette bulunan ‘kamu alımları yolu ile yerli üretime katkı sunulması’ hükmüne tepki yağdı.
Ekonomistler madde ile ilgili şu görüşleri dile getirdi:
Taraf Gazetesi Yazarı Süleyman Yaşar:
“Pakette kesimlerin dengelerinden söz ediliyor. Kamu kesimi, parasal kesim ve reel kesimden söz ediliyor. Bu dengede fiyat mekanizmasının rolü yok. Devletin proaktif olduğu bir yapı öneriliyor. Dolayısıyla fiyat mekanizmasının yerini bürokrat alacak. Bu tasarım Güney Kore’de uygulanıyor, Japonya da uygulandı. Uygulandı da ne oldu? Bunlarda büyük devlet şirketleri belirdi. Devlet şirketleri ekonomide sorun oldu. Japonya durgunluğa girdi çıkamıyor, Güney Kore de kamu şirketlerinden dolayı sıkıntılı. Bu tasarım daha evvel bunalıma neden oldu, çünkü devletçi bir ekonomi modeli öneriyor. Bu AK Parti’nin piyasa ekonomisi modeline uygun değil. Burada devletin ekonomide yönlendirici payı artıyor. Böyle olunca yapay fiyatlar söz konusu olacak. Yük bütçeye binecek. Türkiye’nin cari açığına bütçe açığı ilave olacak. Bu da Türkiye ekonomisini daha kırılgan hale getirecek. Yani bu rantlardan yararlanmak dileyenler olabilir, alkışlayabilirler. Ama bu program ülkeyi bunalıma götürür. Yapay fiyatlar söz konusu olur, bunların sübvansiyonu bütçeden yapılır.
Bu program Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın tartışma nedeni olacaktır. Erdoğan, yapay fiyatları dilemiyor ve Merkez Bankası ile tartışıyordu. Şu an proaktif fiyat dengesi olursa bu Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ı ekonomik olarak tartıştıracaktır.”
Ekonomist Prof. Dr. Mithat Melen
“9 maddenin her biri doktora tezi olarak iyi. Mühim olan bunları uygulamak. Ama ülkede öyle bir şey var ki, gidin bir şirket açmaya kalkın, açın neler oluyor görün. Uygulama önemli, burada eğitim seviyesi önemli. Türkiye ortalama 4 sene okuyor, 12 sene olmalı.
Yahu pakette kamuya mal aldırmaktan söz ediyorlar. Bunu terk edeli seneler oldu. Bir taraftan ‘serbest piyasa’ diyorlar diğer taraftan kamu alımlarına gidiyorlar. Bununla birtakım adamların zengin olacağı muhakkak. Temelinde bu devletin ekonomide rolünün artması yanlış. Buradan geldik, buraya mı döneceğiz? Teşvikler kamu alımları değil, vergi ve yatırımda indirimler ile olmalı, ekonomik istikrar ile olmalı. Yani ben olsam Türkiye’de yatırım için tereddüt ederim. Yahu devamlı torba kanunla 10-10 bin kanun çıkarılıyor ve anlaşılamıyor. 9 maddeye kamu alımları hariç katılıyorum. Ama uygulama önemli. Kimlerle uygulayacaksınız? Ekonomi yönetiminde çok başlılık var Merkez Bankası bir tarafta, Hazine bir tarafta, bakanlık bir tarafta.“
CİHAN