Daha önce TEOG'un kaldırılması ile birlikte ciddi bir ekonomik krizin altına giren yayınevleri, şimdi de Dolar ve Euro'daki yükselişten olumsuz etkileniyor. Gazete ve kitap kağıdının neredeyse tamamını ithal eden Türkiye'de yayıncılar kur krizi nedeniyle ayakta kalma savaşı veriyor. Sektördeki krizin kültürel yaşama yansımaları da endişe uyandırıyor. Neredeyse tamamı ithal edilen gazete ve kitap kağıdının temini, her geçen gün kurdaki artıştan dolayı zorlaşıyor. Önceki haftalarda tonu 750 Euro'dan satılan kağıt, kurdaki oynama ile birlikte 900 Euro'ya kadar yükseldi. Yani önceki haftalarda yayınevlerinin ve matbaacılaran 5 bin 250 TL'ye aldığı kağıt, bugün 6 bin 300 lira seviyelerini gördü. Kısa sürede Türk Lirası ile kağıda bin 50 TL zam geldi. Bunun yanı sıra vergilerin de yüksek olması yayınevlerini ayrı bir külfetin altına sokuyor. Kitap ve gazete satışları ise sürekli azalıyor. Yayınevleri gibi gazeteler de ekonomik sıkıntılardan dolayı zor günlerden geçiyor. Yaygın basında yapan bazı gazeteler başta olmak üzere; çoğu yerel gazete de girdi maliyetlerinin altında daha fazla ezilmemek için yayın hayatına birkaç günlüğüne ara verdi. Dağıtımcılar da büyük sıkıntılar ile boğuşuyor.
ÇOĞU GAZETE KAPANMAK ÜZERE
15 Temmuz sürecinden sonra OHAL'in ilan edilmesi ile birlikte ilanlarda doğrudan alım kararının alındığını hatırlatan Konya Gazeteciler Cemiyeti (KGC) Başkanı Sefa Özdemir, "OHAL'in kalkmasının ardından rahatlayacağımızı ve sevineceğimizi düşünmüştük. Fakat öyle olmadı" dedi. OHAL'in kalkmasının ardından bu kez de döviz kurunun hareketliliğe geçtiğini dile getiren Başkan Özdemir, şunları kaydetti: "Gazetelerimizin girdilerinin çoğu dolar üzerinden sağlanıyor. Gazetelerin içinden bulunduğu acı durumdan çıkması için bazı adımlar atıldı fakat bu adımlar da yetersiz kaldı. Burada en büyük görev hükümete düşüyor. Vakit kaybetmeden ivedilikle hükümet yerel basın için gerekli tedbirleri hayata geçirmelidir. Kanada'dan, Ukrayna'dan kağıt ithal ediyoruz. Maalesef Türkiye'de kağıt üretimi yok. Hükümet, bir paket hazırlamalıdır. Yoksa gidişat daha da kötü olacaktır. Çoğu gazete üzülerek söylüyorum ki, kapanma tehlikesi ile karşı karşıya. Bizler, konunun vehametini ilgili noktalara ilettik. İlanların artırılması gerekiyor. Kaybedilecek vakit yok artık."
YAYINEVLERİNİN ZARARI 2017'DE DE FAZLAYDI
2017 yılı TEOG sınavı öncesi hazırlıklarını yapan yayınevleri, alınan ani bir karar ile TEOG sınavının kaldırılması kararının ardından büyük bir darboğaza girmişti. Yayınevlerinin yaptığı hazırlık ve harcadığı milyonlarca lira çöpe gitmişti. Bazı yayınevleri ciddi şekilde zarar etmişti. Kitapçılarda ise alım ve satım yapılamadığı için gözle görülür bir durgunluk yaşanmıştı. Yayınevi sahipleri, “O kadar hazırlık yaparak, yeni dönem için kitap bastık. Bastığımız kitapların çoğu çöpe karışacak. Trilyonlarımız kaybolacak. Piyasada ciddi bir daralma var” demişti.
MALİYETLERDEKİ ARTIŞ YÜZDE 40'LARI BULDU
Konya'da yayın hayatına devam eden büyük bir yayınevinin işletme sorumlusu da piyasadaki sıkıntıların gün geçtikçe derinleştiğini aktardı. Gazete ve kitap kağıdının ithal edildiğini ve ithalatın sektörün kalbine saplanmış bir bıçak olduğunu kaydeden işletme sorumlusu, "Üretim yapmak hayli zorlaştı. Maliyetlerimiz kısa süre içinde yüzde 30-40 oranında arttı. Bizim giderimiz sadece ithal ettiğimiz kağıt değil. Dağıtım için kullandığımız araçların benzini bile sorun. Ek vergi sorununun da aşılması gerekiyor. Çoğu yayınevi, önümüzdeki günlere bakmaya çekiniyor. Şu dönemde yayın yapmak gerçekten mantıksız. Devletin bir düzenleme yapması gerekiyor. Yayınevleri, geçmişe göre daha az kitap yayımlamayı tercih ediyor. Şu süreçte zararı en hafif şekilde atlatmak hepimizin ümidi" dedi.
EMRE ÖZGÜL