Tartışılan ‘Başkanlık sisteminin’ detayları

Hükümete yakın yazarlardan biri olan Abdülkadir Selvi bugünkü yazısında, gündemde olan 'başkalık sisteminin' ayrıntılarına yer verdi.

“AK Parti'nin hazırladığı başkanlık sistemiyle ilgili anayasa değişikliğinin genel esaslarını aktarırken, ‘denge ve denetleme' ayağını eksik bırakmıştım” diyen Selvi, şu notu düşerek ayrıntıları sıraladı; “AK Parti ile MHP arasında ortak bir çalışma yapılacağı için, taslak metin üzerinde değişiklikler olacak. O nedenle hem bir önceki yazdıklarım hem bunlar nihai metin olmayacak.”

Selvi’nin öne sürdüğü tartışılan başkanlık modelinin detayları şöyle;

– Bütçeyi yapma yetkisi Meclis'te olacak. Ancak bütçeyi başkan hazırlayıp Meclis'e sunacak.

– Başkan Meclis'in çıkardığı yasaları veto edebilecek. Veto edilen yasa tekrar çıkarılmak istendiğinde ise, nitelikli çoğunluk aranacak.

– Bakanlar, başkan tarafından atanacak. Ayrıca Parlamento onayı gerekmeyecek. Bakanlar hakkında gensoru verilemeyecek. Peki başkana nasıl hesap sorulacak? Başkan yargılanabilecek mi? Başkan, siyasi sorumluluktan dolayı değil, cezai sorumluluktan dolayı yargılanabilecek. AK Parti'nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sunduğu teklifin bir benzeri getiriliyor.

“Başkan hakkında, kişisel ya da göreviyle ilgili bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının en az üçte ikisinin vereceği önerge ile soruşturma açılması istenebilir. Yüce Divan'a sevk kararı ancak üye tam sayısının dörtte üç çoğunluğunun gizli oyuyla alınır.”

– Başkan 550 üyeden oluşan bugünkü Parlamento'da 367 milletvekilinin oyuyla suçlanabilecek.

– Karşılıklı seçim ilkesi getirildiği için başkan hapse girdiği takdirde seçimlere gidilse, milletvekili seçimine de gidilmesi gerekeceği için buna gerek duyulmadı.

– Başkanın tek taraflı olarak Meclis'i feshetme yetkisi olmayacak. Karşılıklı fesih yetkisi getiriliyor. Fesih durumunda başkan ve Meclis aynı tarihte seçimlere gidecek.

– Başkanın çıkardığı kararnamenin iptali için iktidar ve anamuhalefet müracaat edebilecek.

– Başkan, temel hak ve özgürlüklerle ilgili kararname çıkaramayacak. Kendi yürütme alanıyla ilgili olarak kararname çıkarabilecek. Meclis aynı konuda yasa çıkarırsa başkanın kararnamesi düşecek.

– Büyükelçi ve vali atamaları başkan tarafından yapılacak. Amerikan sisteminde Meclis onayı gerekiyor ama bizde düşünülmüyor.

– Yüksek yargıya gelince, Anayasa Mahkemesi, HSYK ve Danıştay'ın üye seçiminin yarısı başkan yarısı ise Parlamento tarafından yapılacak.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

Politika Haberleri