Hayat aslında tek ve çoktan seçmeli sınavlara benzer.
Hem şehir için, hem de o şehirde yaşayan insanlar için.
Görünüşte kendinizin seçmediği bir ortamda dünyaya gelirsiniz.
Ananızı, babanızı, kardeşlerinizi, kısacası ailenizi siz seçmezsiniz.
Eşinizi ve çocuğunuzu da siz seçmiş sayılmazsınız.
Tabir caiz ise bunlar ve bunun gibiler tek seçenekli sınavlardır.
Yani bu sınavlarda isteseniz de istemeseniz de tek şık vardır seçeceğiniz.
Bu hayatta bir de seçmeli sınavlar vardır.
Bu ikinci tür sınavlarda cevaplar çoktan seçmeli sorular halinde gelir karşınıza.
Mesela, tahsil görmek istediğin okulu seçmek gibi.
Mesela, çalışacağın iş ve işyerini seçmek gibi.
Mesela, faaliyetlerine katılacağın dernek veya vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarını seçmek gibi.
Nihayetinde ikamet edeceğin şehri seçmek gibi.
Şehri sen seçmiş olsan bile, seçtiğin şehirde de çoktan seçmeli sınavlarla karşılaşabileceğin gibi, tek tek soru, tek cevaplı sınavlarla da karşılaşacaksın.
Mesela ikamet edeceğin ilin valisini, emniyet müdürünü gibi merkezi yönetime ait birimlerin yöneticilerini senin seçemeyeceğin gibi.
Birde seçtiğin şehrin çoktan seçmeli sınavları vardır.
Bunun en başta gelenleri o şehre dışarıdan gelen sığınmacılara senin ve yerel seçimlerde işbaşına getirdiğin yerel yöneticilerdir.
Mesela ikamet ettiğin şehre iltica eden Afrikalıları ve Suriyelileri kardeş görüp bağrına basacağın veya dışlayacağın gibi.
Mesela, Büyükşehir ve ilçe belediye başkanını ve yerel meclisleri sen seçersin ya.
Seçimde önüne her partiden ancak bir aday koymuş olsalar da, en azından birden çok parti arasından bir parti ve o partinin adayını seçmiş olursun ya.
Ya da, en azından seçim için kendi kendine koyduğun kriterleri tam olarak karşılamasa da asgari müşterekleri gözeterek bir seçim yaparsın ya.
Mesela, benzerleri arasından ben farklıyım diyeni gerçekten farklı ise seçebileceğin gibi.
Mesela, kendinden önceki belediye başkanını makamına gelmiyor veya çokça seyahat yapıyor diye tenkit eden kişinin, tenkit ettiği davranışları işlemesi halinde yine de seçeceğin veya seçmeyeceğin gibi.
Mesela, dünyada değişen dengeler, değişen kurgular ve değişen ittifaklar olduğu gibi şehirde de kurguların, dengelerin veya ittifakların değişmesi üzerine kilit ülke Türkiye’nin kilit şehri olan Konya’nın kilidini bir gecede kırıverenleri seçip seçmeyeceğin gibi.
Mesela, Müslüman hassasiyetine sahip olduklarını açıklamalarına rağmen, yönetim kademelerinde yer aldıkları andan itibaren küresel kapitalizmin yerli unsurları ile işbirliğine gitmekte bir sakınca görmeyenleri destekleyip desteklemeyeceğin gibi.
Mesela, imar hareketleri adı altında bir mahallenin, bir bölgenin ve bir şehrin kültürünü taşıyan tüm unsurları elde edecekleri maddi ve siyasi rant uğruna tarumar edenlere hesap soracağın veya sormayacağın gibi.
Ya da, arsa rantı elinden alındı diye personeliyle imar kavgası yapacak kadar düşen başkanları, yönetime getirip getirmeyeceğine karar verebileceğin gibi.
Her alanda sayısı daha artırılabilecek bu sınavların en kötü sonucu olan ve şehrin geleceğine ipotek konulmasına evet veya hayır diyebileceğin gibi sınavlar seni beklemektedir.
Belki de en önemli olan asıl sınav yerel yöneticilerin birbiri ile eklemlenmiş medya ile birlikte yürüttükleri toplumun algısını değiştirmeye yönelik davranışlara karşı yapılan seçim olacaktır.
Dikkat ediyorsanız bu şehirde sadece ilk ve orta eğitimde veya yükseköğretimde sınavlar yapılmıyor.
Bu şehirde yaşayan anne babalar ve yetişkinler çocuklarından daha çok sınava girip çıkıyorlar.
Hem kendileri, hem de çocukları için.
NE İDİK, NE OLDUK?
Çeşmelerinden doldurdukları suyu israf etmemek için çırpınan ninelerimizin, şofbenden sıcak su gelmesi için litrelerce su akıtan torunları olduk.