Şia tehlikesi Yavuz’la birlikte ortadan kalktı

Konya Aydınlar Ocağı'nın bu haftaki Salı Sohbetleri'nde, 500. Yılında Çaldıran Savaşı ve Osmanlı Devleti ile Safevî Devleti arasındaki dinî ve siyasî mücadele gündeme geldi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaaddin Aköz, Osmanlı pâdişâhı Yavuz Sultan Selim'le Şii inançları üzerine kurulan Safevi devletinin başındaki Şah İsmail arasında Çaldıran’da geçen meydan savaşının sebep ve sonuçlarını ele aldı. 1514’de Çaldıran Ovasında, Safevi Hükümdarı Şah İsmail ile Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim arasında meydana gelen ve Osmanlı Devletinin zaferiyle sonuçlanan savaşın temel sebebinin mezhep ayrılığı ve bu ayrılığın körüklediği siyasi mücadeleler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Alaaddin Aköz, Büyük Selçuklu Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan Bâtınilik hareketinin ve Şia mezhebinin tesiri altına giren Türkmen toplumları arasında Anadolu’da, mezhepsel inanç farkları sebebiyle toplumsal çatışmalar ve isyanlar meydana ve söz konusu sorunların Osmanlı Devleti döneminde de devam ettiğini söyledi. Azeri kökenli bir Türk olan Şah İsmail’in İran’da hüküm sürmekte olan Akkoyunlular devletini yıkarak hâkimiyet alanını genişletip güçlendiğini, Osmanlı Devleti için bir tehdit unsuru haline geldiğini ifade eden Prof. Dr. Aköz, Osmanlı’daki taht kavgasının Safevi Devleti’nin kuruluşunda (1501) önemli bir unsur olarak ortaya çıktığını kaydetti. Tebriz’e girerek buradaki suni halkı katlederek şehri yağmalayan Şah İsmail’in bu zalim davranışının affedilmez bir hata olarak görülmesi ve ültimatom yollayan Osmanlı elçilerinin öldürülmesi üzerine Yavuz Sultan Selim’in giderek büyüyen ayrılıkçı Bâtınilik hareketine ve Şah İsmail’e karşı büyük bir taarruz hazırlığına başladığını ifade eden Aköz, Anadolu’da yaşayan Alevi Türkmenlerin dini ve sosyal liderliğini üstlendikten sonra Şah İsmail lehine faaliyetler yürüten Şahkulu’nun, başlattığı ilk isyanda başarılı olması ve güçlenmesi üzerine isyan hareketine katılan Alevi Türkmenlerin sayısının giderek arttığını belirtti. Konya İl Halk Kütüphanesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen sohbette Çaldıran Savaşının sonuçlarıyla ilgili açıklamalar da yapan Aköz, kadın ve çocuklar hariç Safevi ordusunun tamamen katledildiğini ve böylece Şia tehlikesinin tamamen ortadan kaldırılarak Anadolu’nun güvenliğinin sağlandığını belirterek “İpek Yolu Osmanlı’nın eline geçerek Asya-Anadolu arasındaki ticaret yolları böylece açılmış oldu. Osmanlı ayrıca, kendi toprakları üzerinde çocukların sünni itikadı üzere yetiştirilmesi yönünde bazı kararlar aldı” dedi.